قرن سوم هجرى از نظر گسترش علوم معقول و فرهنگ اسلامى، یکى از اعصار درخشان تاریخ تمدن اسلامى است که خود مدیون کوشش دانشمندان بسیار است.
یکى از این عالمان ابن قتیبه دینورى (۲۱۳ – ۲۷۶ ق)، مؤلف ده‏ها کتاب در موضوعات علوم اسلامى، ادب و تاریخ‏نگارى است که على‏رغم معروفیت زیاد، خود و آثارش کم‏تر مورد توجه بوده‏اند. ابن قتیبه مؤلف چند اثر برجسته‏ى تاریخى همچون عیون الاخبار، المعارف و… نیز هست که به خاطر شخصیت علمى نویسنده و قدمت آثارش از مهم‏ترین منابع تاریخى درباره‏ى اوضاع سیاسى، فرهنگى و نظامىِ سه قرن نخست اسلامى و حتى قبل از اسلام به شمار مى‏روند.
در این مختصر ضمن بیان احوال ابن قتیبه، آثار تاریخى او به بحث گذاشته شده است.