در روایاتی درباره جفر ابیض و جفر احمر و ارتباط آن با امام زمان(عج) می‌خوانیم:
۱ – از امام صادق(ع) پرسیده شد: یابن رسول الله، آیا حضرت قائم(عج) رویکردی مانند رویکرد علی بن ابی‌طالب(ع) دارد؟ حضرت فرمود: «نه، همانا على(ع) با آنچه که در “جفر ابیض”(سفید) بود، رفتار کرد و آن خوددارى [از کشتن و زندانی‌کردن کردن دشمن بود] چون می‌دانست که دشمن بعد از خودش بر شیعیانش تسلّط خواهد یافت، ولى قائم(عج) با محتواى “جفر احمر”(سرخ) رفتار می‌نماید آن‌هم “ذبح” است چون می‌داند که دیگر براى آنها غلبه‌اى بر شیعیان نخواهد بود.».
[۱]
۲ – حسین بن ابى العلا می‌گوید: شنیدم امام صادق(ع) می‌فرمود: «همانا جفر ابیض نزد من است»، پرسیدم: در آن چیست؟ فرمود: «زبور داود، تورات موسى، انجیل عیسى، صُحُف ابراهیم، حلال و حرام و مصحف فاطمه … و جفر احمر هم نزد من است»، پرسیدم: در جفر سرخ چیست؟ فرمود: «اسلحه است و آن تنها براى خونخواهى گشوده می‌شود و صاحب شمشیر (امام مهدی) آن‌را براى کشتن باز می‌کند».
[۲]
۳ – امام صادق(ع) فرمود: «جفر احمر، ظرفی است محتوی سلاح رسول خدا(ص) و هیچ‌گاه بیرون نمی‌آید، مگر وقتی که قائم ما قیام کند».
[۳]
جفر ائمه(ع) به معنای عام کلمه شامل حقایق و علوم الهی است، اعم از شرایع، علوم باطنی، حکمت، قدرت و … که یا به صورت اجمالی و سرّی در یک کتاب آمده (کتاب جفر)، یا به طور تفصیلی همچون مجموعه‌ای گرانسنگ از کتب بوده است؛ و یا شامل سلاح پیامبر بوده (جفر احمر) که مظهر قدرت و قهر الهی است.
[۴]

درباره این‌که آیا شیوه امام زمان(عج) با شیوه امام علی(ع) در مبارزه با دشمنان متفاوت است یا خیر باید گفت:
متناسب با شرایط زمانى و مکانى و استراتژیکى، امکان دارد بعضى تفاوت‌ها بین برنامه‌هاى امام زمان(عج) با رویکردهاى حضرت على(ع) وجود داشته باشد؛ على(ع) با این‌که می‌دانست اهل بصره او را دوست نمی‌دارند و از اطاعت او بیرون خواهند رفت، باز با آنها با ملاطفت و ملایمت رفتار نمود؛ زیرا مصلحت آینده شیعیانش را در نظر داشت. اما باید بدانیم وقتى امام مهدی(عج) ظهور و قیام کند، مانند روش پیامبر(ص) و علی(ع) ابتدا با رحمت و مهربانى فراوان به بیان حقیقت دین و پیام اسلام براى جهان می‌پردازد و گروه فراوانى توبه می‌کنند. حتى گروهی زیادی از غیر مسلمانان نیز سخن ایشان را می‌پذیرند و گرد او جمع می‌شوند. امام مهدی(عج)، به کمک و یارى آنها نهضت خود را شروع می‌کند. کسانى که سخن امام را نپذیرفته‌اند، اگر به این دلیل باشد که هنوز دلایل کافى ندیده‌اند و اطمینان ندارند، به آنها مهلت داده می‌شود تا خوب بیندیشند و کسى معترض آنها نمی‌شود. اما اگر بعد از اتمام حجت و اقامه دلیل، باز هم به دشمنى خود ادامه دهند و بی‌دلیل به مخالفت برخیزند، امام با آنها برخورد می‌کند و (آنان را با خشونت) از سر راه خود و مسلمانان برمی‌دارد.
[۵]
البته این رویکرد سخت‌گیرانه‌تر نیز در تعارض با روش پیامبر(ص) و امامان(ع) نیست چنان‌که در روایات می‌خوانیم که سیره مهدى(عج) همان سیره محمد(ص) و على(ع) است:
امام صادق(ع) فرمود: «[مهدى(عج)] در میان آنها به سیره رسول خدا عمل می‌کند و راه و روش او را انجام می‌دهد».
[۶]
در روایتی دیگر؛ امام صادق(ع) در پاسخ به پرسش از سیره امام مهدى(عج) چنین فرمود: «سیره آن‌حضرت، سیره رسول خدا است امور خرافى و سنت‌هاى جاهلى را منهدم می‌کند و اسلام را به شکل نو و جدید عرضه می‌کند».
[۷]
همچنین آن‌حضرت فرمود: «قائم ما اهل‌بیت هنگامى که قیام کند، همچون على(ع) لباس خواهد پوشید و به سیره او عمل خواهد کرد».
[۸]
و این تفاوت‌های ظاهری تنها ناشی از تفاوت شرایط می‌باشد.

 

منبع: اسلام کوئست


[۱]. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد(ص)، ج ‏۱، ص ۱۵۵، قم، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.

[۲]. کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏۱، ص ۲۴۰، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

[۳]. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، ج ‏۲، ص ۱۸۶، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.

[۴]. ر. ک: «جفر در روایات شیعه»، سؤال ۱۵۷۶۴.

[۵]. امینى گلستانى، محمد، سیماى جهان در عصر امام زمان(عج)، ج ‏۱، ص ۵۲۶، قم، مسجد مقدس جمکران، چاپ ۱، ۱۳۸۵ش.

[۶]. فتال نیشابورى، محمد بن احمد، روضه الواعظین و بصیره المتعظین، ج ‏۲، ص ۲۶۵، قم، رضى، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.

[۷]. ابن أبی زینب نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۲۳۱، تهران، نشر صدوق، چاپ اول، ۱۳۹۷ق.

[۸]. کافی، ج ‏۱، ص ۴۱۱٫