قرآن ذات است یا عرض؟
در پاسخ این سؤال چند نکته را متذکر می شویم:
۱ – قرآن کلام خداوند است؛ نظریه درست در مورد کلام خداوند این است که حقیقت کلام عبارت است از دلالت و حکایت. توضیح این که همان گونه که الفاظ از آن جهت که دلالت بر مفاهیم و حقایق موجود در باطن و ضمیر درونی انسان دارند، به آنها کلام گفته می شود؛ هر چیزی که دلالت بر چیز دیگری کند کلام نامیده می شود. در نتیجه همه موجودات جهان هستی از آن جهت هر یک به نوعی دلالت بر وجود خداوند و اسما و صفات حق تعالی دارند، کلام خداوند هستند. البته با این فرق که دلالت الفاظ به دلالت اعتباری است و دلالت موجودات خارجی به دلالت تکوینی است.[۱]
۲ – نکته دیگر این که اگر منظور از قرآن الفاظ مقروء(قرائت شده) یا مکتوب باشد، در این صورت از اعراض محسوب می شود؛ زیرا الفاظ مقروء از کیفیات محسوسه و از مسموعات است و الفاظ مکتوب نیز از کیفیات مختص به کمیات است.[۲]
اما اگر منظور از قرآن حقایق و معانی باشد؛ حقایق و معانی به این لحاظ که در اصل در ذات خداوند وجود دارند، از نوع علم خداوند خواهد بود که از صفات ذات محسوب می شود.
منبع:اسلام کوئست
پی نوشت:
[۱]. ر. ک: سبحانى، جعفر، الإلهیات على هدى الکتاب و السنه و العقل، ج ۱، ص ۱۹۰ – ۲۰۵، المرکز العالمی للدراسات الإسلامیه، قم، چاپ سوم، ۱۴۱۲ق؛ سبحانی، جعفر، محاضرات فی الالهیات، تلخیص ربانی گلپایگانی، علی، ص ۱۱۹، قم، مؤسسه الامام الصادق، ۱۴۲۱ق.
[۲]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، نهایه الحکمه، ص ۱۱۴- ۱۱۷، مؤسسه نشر اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۰۴ق.
پاسخ دهید