گاهى خوب بودن و گاهى بد بودنع در زندگى انسانى طبیعى است. البته باید تلاش کرد که زمان خوب بودن بیشتر و زمان بد بودن به حداقل و یا به ندرت اتفاق افتد.

از سوى دیگر شما در دوران جوانى هستید و فراز و فرود احساسات و غرایز در این سن در اوج مى‏باشد و باید دانست غریزه جنسى یکى از توانمندى‏هاى طبیعى انسان است و انسانى که از نظر جسمى و روحى سالم باشد داراى چنین کششى مى‏باشد و این خود یکى از نعمت‏هاى خدادادى به بشر است. در نتیجه آن چه تا حدى مقدور است کنترل آن و استفاده صحیح و معقول از این میل است و این که انتظار داشته باشیم با رعایت نکات اخلاقى و عرفانى به کلى نسبت به این مسئله بى‏احساس شویم، انتظارى واقع‏بینانه نیست. طبیعت اشخاص هم در سردى و گرمى مزاج و شدت غریزه جنسى متفاوت است و بر همین اساس مقایسه خود با دیگران نیز کار درستى نیست و ممکن است احیاناً به یأس آدمى منجر گردد.

بدون تردید غریزه جنسى و غریزه خوردن و آشامیدن در انسان از قدرت فوق‏العاده‏اى برخوردارند و تأثیر فراوان آن‏ها در چرخه زندگى و نقش بنیادى  و بسیارى قوى آنها در رفتار و افکار و فعالیت‏هاى فردى و اجتماعى آدمى، امرى غیرقابل انکار است و شاید مبناى دو مکتب «فرویدیسم» و «مارکسیسم» حاصل نگرش افراطى این دو رویکرد به این غرایز باشد. اما واقعیت این است که قطع نظر از افراط و تفریط‏هایى که در زمینه غرایز جنسى و غیرجنسى شده است؛ باید اذعان کرد که نیازهاى جنسى نقش فوق العاده‏اى در فعالیت‏هاى فردى و اجتماعى بویژه در زندگى مشترک و دوام آن دارد. اما این غریزه اگر افسار گسیخته گردد، همچون موریانه که بى‏رحمانه بر درختان تناور هجوم مى‏آورد و از درون آن‏ها را پوک و تهى مى‏سازد، جسم و جان آدمى را به تحلیل برده و رفته رفته به ویرانى و سقوط مى‏کشاند.

توانمندى جوان در حفظ پاکدامنى

بدون تردید اگر خداوند غریزه جنسى را در انسان قرار داده قدرت و توان مقابله با گناه را نیز در وجود وى قرار داده است بنابراین هر انسانى باید با عزم و همتى سترگ به مبارزه با گناه برخیزد و همواره کوشش کند که براى اولین بار که میل به گناه آمد با جدیت تمام در برابر آن مقاومت کند آن گاه به تدریج مبارزه آسان خواهد شد.

گاهى اوقات ممکن است براى بعضى از افراد واقعا امکان ازدواج به هیچ وجه فراهم نشود، در این صورت، قرآن کریم دستور به پاکدامنى و عفاف مى‏دهد و مى‏فرماید:

«وَ لْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لا یَجِدُونَ نِکاحاً حَتَّى یُغْنِیَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ»؛[۱] «و کسانى که امکانى براى ازدواج پیدا نمى‏کنند باید پاکدامنى پیشه کنند تا خداوند از فضل خود آنان را بى‏نیاز کند».

خداوند در این آیه، صریحاً دستور به عفاف و خودنگهدارى مى‏دهد و این بهترین شیوه و روشى است که با به کار بستن آن روح ایمان و تقوا در انسان پرورش مى‏یابد و سبب تقویت اراده و تسلط بر نفس مى‏شود و روحیه عفت در انسان زنده مى‏گردد. در عین حال منافاتى ندارد که انسان سعى و تلاش خویش را مبذول دارد تا زمینه ازدواج رافراهم نماید بله آدمى باید تا هنگامى‏که ازدواج نکرده عفاف و پاکدامنى را پیشه نماید.

مؤثرترین راهکار

ازدواج گاهى بر انسان واجب مى‏شود، در این صورت اقدام به ازدواج به صورت یک وظیفه شرعى در مى‏آید که تخطى از آن گناه محسوب مى‏شود. در مورد ازدواج تمامى مراجع عظام تأکید مى‏کنند که اگر چه اصل ازدواج در اسلام واجب نیست و از مستحبّاتى است که به آن بسیار سفارش شده است؛ ولى اگر کسى به واسطه نداشتن همسر، به حرام و گناه بیفتد، ازدواج بر او واجب مى‏گردد و حق ندارد مجرد بماند. ممکن است بگویید: به لحاظ اقتصادى و شرایط تحصیلى و یا خانوادگى فعلاً امکان این کار نیست، این، ممکن است ناشى از نوعى ترس از فقر منفى باشد.

توجه داشته باشید که مؤمن؛ یعنى، کسى که به خدا و توانایى او اعتماد دارد  و در مشکلات زندگى به او توکل مى‏کند، هرگز نسبت به انجام وظایف شرعى خود به خاطر ترس از فقر و اینکه شاید شغلى گیرم نیاید و یا هزینه آن را چگونه تهیه کنم، کوتاهى نمى‏کند. شما به وظیفه خود به خاطر خدا اقدام مى‏کنید، خداى متعال هم وظیفه خود را که روزى رسانى به بندگان است مى‏داند و هرگز بنده مؤمن خود را رها نمى‏کند.

کسانى که ازدواج مى‏کنند اکثرا امکانات کاملى براى زندگى نداشته‏اند، ولى به تجربه دریافته‏اند که مشکلات حل مى‏شود و حتّى به صورتى که شاید قابل محاسبه و پیش‏بینى هم نبوده، امکانات ازدواج و ادامه زندگى برایشان فراهم شده است.

قرآن کریم در سوره نور (آیه ۳۲) پس از اینکه به مؤمنان دستور ازدواج مى‏دهد، مى‏فرماید:

«إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ»؛ «اگر فقیر باشند خداى متعال از فضل و کرم خویش ایشان را بى‏نیاز مى‏کند و خداوند وسعت دهنده و بسیار دانا است».

چند نکته و دستور مهم در این آیه شریفه وجود دارد:

۱ – زنان و مردان مجرد باید ازدواج کنند.

۲ – در راه ازدواج از فقر نترسند؛ زیرا خداوند آنها را از فضل خودش غنى و بى‏نیاز خواهد ساخت.

بدون شک کسى که براى حفظ ایمان و پاکى نفس خود اقدام به ازدواج نماید امدادهاى الهى به کمک او مى‏آیند و خداوند گره از مشکلات او خواهد گشود:

 «مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً».[۲]

و باز تجربه نشان داده تا زمانى که شخص مجرد است احساس مسئولیت نمى‏کند و ابتکار و نیروى خود را به اندازه کافى براى کسب درآمد به کار نمى‏گیرد و همچنین اگر درآمدى پیدا کرد در راه حفظ و بارور ساختن آن و مصرف صحیح نمى‏کوشد اما بعد از ازدواج شخصیت انسان تبدیل به یک شخصیت اجتماعى مى‏شود و خود را مسؤول حفظ همسر و آبروى خانواده و تأمین وسایل زندگى مى‏بیند و بدین‏سبب است که پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: «رزق همراه زنان است زن بگیرید تا روزى شما فراوان گردد»[۳] و ازدواج برخلاف تصوراتى که در ذهن وجود دارد کار چندان مشکلى نیست به شرطى که از آداب و رسوم دست و پاگیر و هزینه‏هاى تشریفاتى پرهیز شود و براى این منظور مى‏توان همسر خود را از خانواده‏هاى مؤمن و عفیف و متوسط اجتماع و کم‏توقع انتخاب کرد و به طور قطع انتخاب همسر شایسته و با ایمان و عفیف هیچ‏گاه پشیمانى به دنبال نخواهد داشت پشیمانى وقتى پیش مى‏آید که ازدواج از روى هوا و هوس و با معیارهاى غیرمنطقى انجام گیرد و چنان که ازدواج الآن و در شرایط کنونى مقدور نباشد مى‏توان با اجراى عقد، امر عروسى و ازدواج را تا فراهم شدن شرایط مساعد به تأخیر انداخت و از مزایاى دوران شیرین نامزدى بهره مند شد و راه حل دوم در آیه شریفه این است که اگر به هر دلیلى قدرت بر ازدواج فراهم نشد باید عفاف را پیشه  خود ساخت و خود را از آلوده شدن به گناه حفظ کرد تا خداوند گشایشى در کارها حاصل نماید.

راه حل مشکلات

ما همه مى‏دانیم که جوان براى ازدواج با مشکلات عدیده‏اى مانند شغل، مسکن، تحصیل، آداب و رسوم و مهریه‏هاى سنگین روبرو است.

بدون تردید براى حل اساسى مشکلات ازدواج جوانان، باید موانع ازدواج که به برخى از آنها اشاره شد از سر راه جوانان برداشته شود و انجام چنین کارى نیاز به یک عزم ملى و برنامه ریزى صحیح از ناحیه همه مسؤولین نظام اسلامى به ویژه قوه مجریه دارد. البته این بدان معنا نیست که خود جوانان، خانواده‏ها و سایر نهادهاى فرهنگى – مذهبى مسؤولیتى نسبت به ازدواج جوانان ندارند بلکه خود جوانان مهم‏ترین نقش را مى‏توانند در حل این بحران داشته باشند در این جا به برخى از راه کارها اشاره مى‏شود:

۱ – پرهیز از تشریفات غیرضرورى و کنار گذاشتن برخى از رسم و رسومات دست و پاگیر.

۲ – کاهش سطح توقعات و انتظارات.

۳ – تقویت فرهنگ ازدواج‏هاى ساده و زندگى‏هاى کم خرج.

۴ – تقویت باورهاى دینى، روحیه امید و توکل در جوانان.

آثار و عواقب طغیان شهوت و گناه خودارضایى

 در اینجا توجه شما را به عواقب خودارضایى جلب مى‏نماییم تا با آگاهى از آنها بهتر بتوان از این گناه اجتناب ورزید. البته عواقب سوء و پیامدهاى منفى و عملى این گناه جداى از آن که معصیت است، فراتر از آن است که بتوان آنها را برشمرد، بلکه فقط به چند مورد از آن اکتفا مى‏کنیم:

۱ – پیامدهاى جسمانى: تحلیل رفتن قواى جسمانى، پیرى زودرس، ضعف مفاصل، لرزش دست، از بین رفتن طراوت و نورانیت چهره.

۲ – پیامدهاى روحى و روانى: ضعف حافظه و حواس‏پرتى، اضطراب، منزوى شدن و گوشه‏گیرى، افسردگى، بى‏نشاطى و لذت نبردن از زندگى، پرخاشگرى و بداخلاقى و تندخویى، کسالت دائمى، ضعف اراده.

۳ – عوارض اجتماعى: ناسازگارى خانوادگى، بى‏میل شدن به همسر و ازدواج، بى‏غیرت شدن، احساس طرد شدن، از بین رفتن عزت، پاکى، شرافت و جایگاه اجتماعى.

چند راهکار کلى

براى کنترل غریزه جنسى هم خود فرد و هم والدین و اطرافیان مسؤولیت دارند. آن چه مربوط به خود فرد مى‏شود عبارتند از:

۱ – برنامه‏ریزى براى کار مداوم

جوانان و نوجوانان از نیروى سرشار و فوق‏العاده‏اى برخوردارند. این نیرو اگر در زمینه‏هاى دیگر مورد استفاده قرار نگیرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرایط سنى آن‏ها در قالب امور جنسى و شهوانى ظاهر خواهد شد. اگر جوانان و نوجوانان به کار مداوم عادت کنند و نیرو و توان خود را در این زمینه به مصرف برسانند تا حدودى از انحرافات اخلاقى و شهوت و غریزه جنسى در آنان پیشگیرى مى‏شود. کارهاى بدنى موجب تعادل جسم و روان مى‏شود. اگر نیک بنگریم افرادى که به کار مداوم مشغول هستند و نیرو و استعدادشان را در زمینه‏هاى مثبت و سالم به کار مى‏اندازند، کم‏تر دچار انحرافات اخلاقى و بحران‏هاى روحى مى‏شوند. کار موجب مى‏شود نیرو و انرژى جوان قبل از آن که به چربى‏هاى اضافى تبدیل گردد و اختلالاتى در ساز و کار اندام‏هاى بدن ایجاد گردد، از طریق سوخت و ساز مفید و سالم به مصرف برسد.

۲ – تنظیم خواب

تحقیقات نشان مى‏دهد که بیش‏تر انحرافات به خصوص در زمینه مسایل جنسى ناشى از فکرهاى ناسالم و خیال‏پردازى‏هایى که جوانان قبل از خواب رفتن دارند، اگر جوان قبل از آن که به خواب برود، فکرش به خودش و یک سرى مسایل و موضوعات مربوط به دوره جوانى، معطوف گردد، کم کم به انحرافات کشیده خواهد شد. بنابراین، یکى از روش‏هاى پیشگیرى از انحرافات این است که برنامه خواب به صورت دقیق تنظیم شود و تا زمانى که خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نروید. وقتى به رختخواب بروید که کاملاً خسته و آماده خواب هستید. لازمه این کار این است که در طول روز مشغول فعالیت‏هاى مهم بوده و به اندازه کافى کار کرده باشد.

طبیعى است اگر جوان با خستگى به رختخواب نرود، به ناچار مدت زمانى را در بستر بیدار خواهد ماند تا به تدریج به خواب رود و چون افکار و اندیشه‏هاى شهوانى و تحریک‏آمیز معمولاً در این مواقع به سراغ جوان مى‏آیند، تنظیم ساعات خواب براى جوان، ضرورت خاصى مى‏یابد.

 یکى از روان شناسان در این باره مى‏گوید: نیمه اول شب بیش از نیمه دوم آن به بدن نیرو مى‏دهد بنابراین باید از آن به نحوى مفید استفاده شود. و صبحگاهان به محض اینکه از خواب بیدار شدید. بى‏درنگ از بستر برخیزید و توجه داشته باشید که بامدادان بیدار ماندن در بستر خواب، بسیار زیان‏بار است، جسم را سست و ناتوان مى‏سازد و وسوسه‏هاى شوم در دل فرد ایجاد مى‏شود.

۳ – دورى از محیط‏هاى آلوده و ناسالم

یکى از علل و عوامل انحرافات جنسى و به طور کل انحرافات اخلاقى، محیط آلوده و محرک‏هاى شهوانى است. محیط از طریق وارد نمودن عناصر محرک در گرایش‏هاى انحرافى، منجر به طغیان غریزه جنسى در جوان مى‏شود. مسایلى از قبیل بدحجابى، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، برخى از سریال‏هاى تلویزیونى و فیلم‏هاى خارجى و هم چنین استفاده نادرست از اینترنت در تحریک شهوت و غریزه جنسى جوان مؤثر است شاید براى برخى از نوجوانان یادآورى و تذکر مسایل دینى و اخلاقى چیزى بیهوده و غیرضرورى تلقى شود، زیرا آن‏ها نه در فکر سلامت خویش هستند و نه مسایل اخلاقى و دینى را مى‏پذیرند، اما براى شما که روحیه مذهبى قوى دارید و همین مسئله باعث شد تا نگران آینده‏تان باشید، گفتن این مسایل مهم و ضرورى است. اگر واقعاً مى‏خواهید از جوانى‏تان به خوبى استفاده کنید و در راه درست و سالم گام بردارید، سعى کنید از محیط‏هاى آلوده و دیدن عوامل تحریک‏کننده، جداً پرهیز نمایید و به خاطر داشته باشید که بسیارى از گناهان به وسیله چشم کلید مى‏خورد.

 ۴ – استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت

یکى از زمینه‏هاى پیدایش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفاده نادرست آن‏ها از اوقات فراغت است. اوقات فراغت طولانى و بى‏برنامه نوجوانان را عاصى و سرگردان مى‏کند. آن‏ها به تدریج سرخورده و مأیوس مى‏شوند و در نتیجه به دنیاى درون خویش پناه مى‏برند و در کنج خلوت و انزوا راهى براى مشغولیت خود مى‏جویند.

۵ – تسهیل و تسریع ازدواج

علاوه بر آن که جوان سعى در کنترل شهوت و غریزه جنسى مى‏کند، باید براى ازدواج که یگانه راه درست ارضاى غریزه جنسى مى‏باشد، نیز اقدام کند به این معنا که پسرها از ۱۸ سالگى به بعد مى‏توانند به فکر ازدواج باشند و اگر شرایط را مساعد مى‏بینید، از همین سن مقدمات آن را فراهم کنند و دخترها هم چنان چه مورد مناسبى به خواستگارى آن‏ها آمد به دلایل نوعاً غیرموجه و پوچ مثل هنوز زود است، مى‏خواهم درس بخوانم، داماد وضع مادى خوبى ندارد و… از ازدواج خوددارى نکنند و والدین هم سنگ‏اندازى‏هاى غیرمنطقى نداشته باشند.

امید است با رعایت این نکات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانید غریزه جنسى و حس شهوت را در خویش کنترل و مهار نمایید و زمانى که فرصت مناسب براى ازدواج فراهم گردید، ازدواج کنید.

توصیه‏هاى کاربردى:

۱ – هر کارى که مى‏خواهید انجام دهید با دقت آن را ارزیابى کنید و سپس براى انجام آن تصمیم بگیرید.

 ۲ – از تقلید و پیروى کورکورانه از دیگران در هر کارى جداً اجتناب کنید.

۳ – از بیان جمله «نمى توانم» خوددارى و بجاى آن به خود تلقین کنید که «من به خوبى از عهده این کار بر مى‏آیم».

۴ – براى شروع کار و تقویت اراده خود از کارهاى کوچک شروع کنید مثلاً تصمیم بگیرید صبح‏ها در یک ساعت معینى از خواب بیدار شوید.

۵ – بعد از بیدار شدن از خواب و خواندن نماز صبح تصمیم بگیرید ۱۰ دقیقه قرآن بخوانید.

۶ – بعد از هر موفقیتى خدا را شکر کنید و با خود عهد ببندید که به شکرانه موفقیتى که نصیب شما شده آن کار را ادامه دهید. اگر در تصمیم جدید ناکام شدید علل آن را بررسى کنید در صورت تنبیلى و کاهلى خود را جریمه کنید مثلاً یک روز روزه بگیرید. یا یک ساعت صحبت نکنید و یا از خوردن غذایى که دوست دارید خوددارى کنید.

۷ – بعد از این که خود را در انجام برخى از کارهاى ایجابى مثل صبح زود بیدار شدن، نماز سر وقت، تلاوت قرآن و ورزش صبحگاهى، موفق شدید براى انجام کارهاى سلبى تصمیم بگیرید یعنى تصمیم بگیرید کارهایى که نباید انجام دهید را به تدریج ترک کنید؛ مثلاً، به عنوان نمونه مى‏خواهید غرایز جنسى خود را مهار کنید. در اینجا باید رفتارهایى که باعث شعله‏ور شدن شهوات مى‏شود را ترک کنید.

ـ ابتدا نگاه خود را کنترل کنید و تصمیم بگیرید در برخورد با جنس مخالف نگاه خود را فرو بیندازید.

ـ از گفتگو با جنس مخالف مگر در مواقع ضرورى و در حد ضرورت اجتناب  کنید.

ـ از پوشیدن لباس‏هاى تنگ که موجب تحریک شهوت جنسى مى‏شود خوددارى کنید.

ـ از پرخورى بویژه غذاهاى مهیج شهوت مثل سیر، پیاز، فلفل، تخم مرغ و… اجتناب کنید.

ـ افکار خود را به تدریج کنترل کنید زیرا افکار منشأ رفتارند.

ـ زشتى گناه را همواره مانند آبى آلوده و کثیف فرض کنید همانطور که حاضر نیستنید آب آلوده را بنوشید به خود تلقین کنید که من نفس و جان خود را با گناه آلوده نمى‏کنم.

ـ شرکت در مراسم مذهبى مانند دعا، نماز جماعت، مجالس سخنرانى و موعظه و یا ذکر زندگى، سیره، مدح و مصائب اهل‏بیت علیهم‏السلام، زیارت اهل‏بیت علیهم‏السلام و قرائت قرآن به صورت مداوم در هر روز و مانند آن نورانیتى را در انسان پدید مى‏آورد، که باعث مى‏شود آدمى از تاریکى گناه بگریزد و به آسانى به سمت آن نرود.

همه دستورات و احکام الهى داراى این خاصیت و ویژگى مى‏باشند و مجموعه معارف دین، همگى همین هدف یعنى رسیدن انسان به اوج بندگى و کمال و معنویت و صفا و تلطیف روح و جان را دنبال مى‏کنند. البته اراده قوى و همت عالى و استقامت در راه هدف و نهراسیدن از مشکلات و پافشارى و ادامه عمل خیر و عبادت و توجه به خداوند و احساس حضور او شرط بهره بردن از این دستورات نورانى و رسیدن به نتایج خوب و شیرین خودسازى و نجات از فشار غریزه است.

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:گروه اخلاق و عرفان/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – نور ۲۴، آیه ۳۳٫

[۲] – طلاق ۶۵، آیه ۲٫

[۳] – بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۲۱۷٫