روایت میکند که رسول خدا(صلی الله علیه و آله) پس از نزول آیه شریفه { إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا} (مائده، آیه ۵۵) خطبهای بلیغ ایراد فرمود. متن این خطبه راآیت الله سید علی میلانی در کتاب نفحات الأزهار (۱۶ / ۳۵۲ ـ ۳۵۵) از کتاب یاد شده آورده و در غالب منابع مربوط به غدیر،کمتر بدان اشاره شده است. متن و ترجمه این خطبه برای بهرهگیری اهل پژوهش در پی میآید.توضیح این که گزیدهای از کتاب توضیح الدلائل تحت عنوان فضائل الثقلین من کتاب توضیح الدلائل به تحقیق حسین حسنی بیرجندی چاپ شده (تهران: مجمع تقریب مذاهب اسلامی، ۱۴۲۸) که خطبه یاد شده در صفحات ۲۴۸ و۲۴۹ آن آمده است:
الحمد لله على آلائه فی نفسی، وبلائه فی عترتی وأهل بیتی، وأستعینه على نکبات الدنیا وموبقات الآخره، وأشهد أن الله الواحد الأحد الفرد الصمد لم یتخذ صاحبه ولا ولداً، ولا شریکاً ولا عمداً، وأنی عبد من عبیده، أرسلنی برسالته على جمیع خلقه، لیهلک من هلک عن بینه ویحیى من حی عن بینه،واصطفانی على الأولین من الأولین والآخرین، وأعطانی مفاتیح خزائنه ووکد علیّ بعزائمه، واستودعنی سرّهوأمدنی بنصره، فأنا الفاتح وأنا الخاتم، ولا قوه إلاّ بالله. اتقوا اللهـ أیّها الناس ـ حقّ تقاته ولا تموتنّ إلا وأنتم مسلمون، واعلموا أنّ الله بکلّ شئ محیط، وإنّه سیکون من بعدی أقوام یکذبونعلیّ فیقبل منهم، ومعاذ الله أن أقول إلاّ الحق أو أنطق بأمره إلاّ الصدق، وما آمرکم إلاّ ما أمرنی به ولا أدعوکم إلاّ إلیه، وسیعلم الذین ظلموا أی منقلب ینقلبون. فقام إلیه عباده بن الصامت فقال: ومتى ذاک یا رسول الله؟ ومن هؤلاء عرفناهم لنحذرهم؟ قال: أقوام قد استعدوا لنا من یومهم، وسیظهرون لکم إذا بلغت النفس منی هیهنا ـ وأومئ(صلی الله علیه و آله) إلى حلقه. فقال عباده: إذا کان ذلک فإلى من یا رسول الله؟ فقال(صلی الله علیه و آله): بالسمع والطاعه للسابقین من عترتی والآخذین من نبوتی، فإنهم یصدونکم عن الغی، ویدعونکم إلى الخیر، وهم أهل الحق ومعادن الصدق، یحیون فیکم الکتاب والسنه، ویجنبونکم الإلحاد والبدعه، ویقمعون بالحق أهل الباطل، ولا یمیلون مع الجاهل. أیها الناس! إن الله خلقنی وخلق أهل بیتی من طینه لم یخلق منها غیرنا، کنا أول من ابتدأ من خلقه، فلما خلقنا نور بنورنا کل ظلمه، وأحیی بنا کل طینه. ثم قال: هؤلاء أخیار أمتی، وحمله علمی، وخزنه سرّی، وسادات أهل الأرض، الداعون إلى الحق، المخبرون بالصدق، غیر شاکین ولا مرتابین ولا ناکصین ولا ناکثین، هؤلاء الهداه المهتدون، والأئمه الراشدون، المهتدی من جاءنی بطاعتهم وولایتهم، والضال من عدل منهم وجاءنی بعداوتهم، حبهم إیمان وبغضهم نفاق، هم الأئمه الهادیه، وعرى الأحکام الواثقه، بهم تتم الأعمال الصالحه، وهم وصیه الله فی الأولین والآخرین، والأرحام التی أقسمکم الله بها إذ یقول: {اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالأرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیبًا}، ثم ندبکم إلى حبهم فقال: {قُلْ لا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَی}؛ هم الذین أذهب الله عنهم الرجس وطهرهم من النجس، الصادقون إذ نطقوا، العالمون إذا سئلوا، الحافظون إذا استودعوا، جمعت فیهم الخلال العشر إذ لم تجمع إلاّ فی عترتی وأهل بیتی: الحلم، والعلم، والنبوه، والنبل، والسماحه، والشجاعه، والصدق، والطهاره، والعفاف، والحکم. فهم کلمه التقوى، وسبل الهدى، والحجه العظمى، والعروه الوثقى، هم أولیاؤکم عن قول ربکم، وعن قول ربی ما أمرتکم. ألا من کنت مولاه فعلی مولاه. اللهمّ وال من والاه وعاد من عاداه، وانصر من نصره واخذل من خذله. وأوحى إلی ربّی فیه ثلاثاً: إنه سید المسلمین وإمام الخیره المتقین وقائد الغر المحجلین. وقد بلغت من ربی ما أمرت، واستودعتهم الله فیکم، وأستغفر الله.
حمد، خدای را بر نعمتهایی که به من داد، و مرا در مورد خاندان و اهل بیتم آزمود. از او مدد میگیرم در گرفتاریهای دنیا و دشواریهای آخرت.و شهادت میدهم که خدای واحد احد فرد صمد، نه همسر و فرزندی برگرفته است و نه شریک و تکیه گاهی. نیز گواهی میدهم که من بندهای هستم از بندگانش، که مرا به رسالت خود بر تمام آفریدگانش فرستاده، تا هر که میخواهد هلاک شود، از روی بینه هلاک شود. هر که میخواهد حیات یابد از روی بینه حیات یابد. و مرا بر تمام پیشینیان و پسینیان برانگیخت، و کلیدهای خزینههای خود را به من بخشید، و به عزیمتهای خود بر من تأکید فرمود، و راز خود را به من سپرد، و به یاری خود به من مدد رساند. پس من آغازگرم و منم پایان بخش. وقوتی نیست مگر به خداوند.ای مردم! تقوای او را ـ به حقّ تقوایش ـ به جای آورید. و نمیرید مگر اینکه مسلمان باشید. بدانید که خداوند بر هر چیز محیط است، و پس از من گروههایی خواهند بود که بر من دروغ میبندند، و کلام آنها مورد قبول واقع میشود. پناه بر خدا از اینکه سخنی غیر حق گویم یا به امر او جز راست بگویم. شما را به هیچ کاری امر نمی کنم جز آنچه مرا بدان امر فرمود. شما را فرا نمی خوانم جز به سوی او. و اهل ستم بدانند. که به زودی به چه فرجامی خواهند رسید.عباده بن صامت برخاست و گفت: این در چه زمانی است ای رسول خدا؟ و اینان کیانند تا از آنها بر حذر باشیم؟ فرمود: گروههایی که از همین امروز خود را ـ برای درگیری با ماـ آماده کردهاند. و به زودی، وقتی که نفس من به اینجا برسد ـ به حلق خود اشاره فرمود ـ برای شما آشکار میشوند. عباده گفت: وقتی چنین شد، به کجا پناه ببریم، ای رسول خدا؟ فرمود: به شنیدن و اطاعت از پیشتازان خاندانم و کسانی که از نبوتم برگرفتهاند. آنها شما را از انحراف باز میدارند و به خیر فرا میخوانند. آنانند اهل حق و جایگاه راستی. کتاب و سنت را در میان شما زنده میدارند. و شما را از الحاد و بدعت دور میسازند. به وسیله حق بر سر اهل باطل میکوبند، و همراه با جاهل تمایل نمییابند.ای مردم! خداوند، مرا و اهل بیت مرا از طینتی آفرید که دیگران را از آن نیافرید. ماییم نخستین کسانی که خلقت را با ما آغاز کرد. پس آنگاه که ما را آفرید، به نور ما هر ظلمتی را نورانی کرد، و هر طینتی را به سبب ما حیات بخشید. سپس پیامبر فرمود: اینانند نیکان امتم، حاملان علم من، خزانه دارانِ راز من، سروران اهل زمین، دعوت کنندگان به حق، خبر دهندگان به صدق، که اهل شک و تردید و سستی و پیمان شکنی نیستند. اینانند هدایتگران هدایتپذیر، و امامانِ رشد یافته.
هدایتپذیر کسی است که با طاعت و ولایت آنها نزد من بیاید. و گمراه کسی است که از آنها عدول کند و به عداوت آنها نزد من آید. دوستی اینان ایمان و دشمنیشان نفاق است. اینانند امامان هدایتگر، و رشتههای استوار احکام. تنها به سبب آنان است که کارهای نیک به اتمام میرسد. اینانند وصیت خدا در پیشینیان و پسینیان، و ارحامی که خداوند شما را برای پیوند با آنها سوگند داده است. در قرآن میفرماید: {اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالأرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیبًا} (نساء/ ۱). سپس شما را به محبت آنان فرا خواند و فرمود: {قُلْ لا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَی}؛ (شوری/ ۲۳).
آنانند کسانی که خداوند، پلیدی را از آنان زدود، و از آلودگی پاک ساخت. چون سخن گویند، راستگویند. وقتی از آنها پرسیده شود، دانایند وقتی امانتی به آنها سپرده شود، نگاهبانند. ده ویژگی در آنها جمع شده که تنها در عترت و خاندانم گرد میآید: حلم، علم، (اسرار) نبوت، هوشمندی، بزرگ منشی، شجاعت، راستگویی، طهارت، عفاف، حکم. اینانند کلمه تقوا، راههای هدایت، حجت برتر و رشته استوار. اینانند اولیای شما به گفتار خدایتان. و آنچه را به شما امر کردم، از کلام خدایم بود. آگاه باشید! هر کس من مولای او باشم علی مولای اوست. خدایا پیمان ولایت خود را با کسی که ولایت او دارد، محکم دار. و دشمن او را به دشمنی برگیر. یاور او را یاری کن. و هر کس به یاری او نشتابد، یاری او مکن. خداوندگارم درباره او به من سه مطلب وحی فرموده: اوست سرور مسلمانان، پیشوای نیکوکاران متقی، و پیشتاز سپیدرویان در قیامت. به راستی، آنچه را که از ناحیه خدایم بدان امر شده بودم، رساندم. و شما را در مورد آنان به خدا سپردم. و از خدایم غفران میطلبم.
پاسخ دهید