قبل از هر چیز شایسته است به این نکته اشاره گردد که براى تشکیل خانواده موفّق علاوه بر لزوم وجود معیارهاى صحیح و منطقى در انتخاب همسر و تشکیل خانواده که در حفظ و استمرار موفقیّت آن سهم بسزایى دارد، نمى توان انتظار داشت که صرفاً با انتخاب درست همسر، خوشبختى تا آخر عمر در قلب زوجین احساس گردد، بلکه یک رابطه مهم و حساس مانند رابطه زناشویى نیاز به مراقبت و توجّه زیادى از سوى همسران دارد؛ بنابراین مى توان گفت که براى داشتن خانواده اى موفّق ویژگى هاى زیر ضرورى است.

۱ – رعایت اصول و ارزش ها در انتخاب همسر

در هر جامعه اى متأثّر از شرایط مذهبى، اجتماعى، اقتصادى و آداب و سنن آن جامعه معیارهاى گوناگونى براى انتخاب همسر وجود دارد که رعایت تناسب سنّى، ظاهرى و هوشى؛ سلامت جسمانى، روانى و عقلى؛ انتخابى بودن همسر و… در موفقیت ازدواج سهم عمده اى ایفا مى کند.

۲ – تعهّد و مسئولیت پذیرى

در دوره هاى مختلف زندگى، مشکلات زیادى گریبان گیر خانواده مى شود که همبستگى و تعهّد اعضاى خانواده به ویژه زن و شوهر نسبت به یکدیگر مانند دلسوزى و مراقبت، حمایت متقابل، تقسیم قدرت و مسئولیت به شکلى مناسب در موفّقیت آنان موثر است.

۳ – تأمین آرامش

از نگاه قرآن هدف از زندگى مشترک رسیدن به آرامش است.[۱] بنابراین در خانواده هاى موفّق جایى براى دلهره، تشویش، اضطراب و بى اعتمادى وجود ندارد، بلکه فضاى یک خانواده موفّق مملو از امنیت، آرامش و مهر و محبّت است.

۴ – رعایت احترام متقابل

خانواده مهم ترین کانون رشد و تعالى فردى و اجتماعى است؛ بنابراین خانواده اى موفّق است که بر محوریت رفتار اخلاقى، حسن سلوک و احترام متقابل بین فردى پایه ریزى گردد تا زمینه رشد فضائل و کمالات انسانى اعضاى خود را فراهم نماید.

۵ – وجود روابط عاشقانه و محبّت آمیز

خانواده اى موفّق است که روابط اعضاى آن بر پایه عشق و محبّت استوار باشد. این روابط شامل روابط عاشقانه همسران، روابط عاشقانه و محبّت آمیز پدر و مادر با فرزندان و بالعکس و حتّى روابط محبّت آمیز بین فرزندان است.

۶ – آزادى عمل

ذات ازدواج محدودیت هایى را براى هر یک از همسران به نبال مى آورد که ممکن است آزادى عمل هر یک از آنها را به طور محسوس کاهش دهد. نوع نگرش هر یک از همسران به مفهوم آزادى و مرزبندى هاى منطقى در بهره بردارى از آن و شیوه تعامل آنها در برخورد با محدودیت هاى زندگى زناشویى از جمله مواردى است که موفقیت یک خانواده را رقم خواهد زد. در این میان خانواده اى موفّق است که در تبیین حدود و تعریف آزادى اعضاى خود مبانى اعتقادى و سنّت هاى پذیرفته شده دینى و اجتماعى را معیار قرار دهد.

۷ – امنیت اقتصادى

ایجاد منابع کافى مالى از طریق کار و تلاش، علاوه بر ثبات حیات اقتصادى خانواده سبب رعایت بهداشت، پیشگیرى و تغذیه مطلوب افراد خانواده میشود که در نجات آنان از افسردگى، ارتقاى اعتماد به نفس و شادى و نشاط تأثیرگذار است. در یک خانواده موفّق شوهر خانواده تأمین هزینه هاى اقتصادى خانواده را به عنوان یک وظیفه به عهده گرفته و دیگران نیز از طریق صرفه جویى و رعایت اعتدال به او یارى مى رسانند.

۸ – برنامه ریزى مناسب

زندگى فرصتى است که تنها یک بار به هر کسى داده مى شود و خیلى زود تمام میشود. در این میان تنها کسى پیروز خواهد شد که از این فرصت، نهایت استفاده را کرده باشد.[۲] با توجّه به این حقیقت یکى از اصول اساسى براى موفقیت در زندگى مشترک و استفاده بهینه از عمر، برنامه ریزى است.

۹ – شاکر بودن

بدون شک زندگى «داشته ها» و «نداشته هاى» فراوانى دارد. اگر انسان به داشته هاى خود توجه کند و از آنها لذّت ببرد، راحت تر مى تواند، نداشته ها را نیز تحمّل کند، اما اگر کسى داشته هاى خود را نبیند، زندگى را یکسره محرومیت دانسته و در آن، هیچ نقطه امیدى نمى یابد. خانواده اى موفّق خواهند بود که اعضاى آن از سویى از آنچه دارند، آگاه بوده، نسبت به آن شاکر باشند و از سوى دیگر، نسبت به سختى ها بردبار بوده، از بیتابى کردن و مقایسه خود با دیگران بپرهیزند. کسى که شاکر نیست، از آنچه دارد، بى خبر است و یا آنچه را دارد، نعمت نمى داند و از آن لذّت نمى برد.

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:علی احمد پناهی/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – روم ۳۰، آیه ۲۱٫

[۲] – نهج البلاغه، قصار۲۱٫