آیت الله صدیقی روز دوشنبه بعد از نماز جماعت مغرب و عشاء در مسجد جامع ازگل به درس اخلاق پرداختند که مشروح آن در اختیار شما قرار دارد.
«أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ * رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی»[۱]
«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ الصَّلَاهُ عَلَی خَاتَمِ الْمُرْسَلِین طَبِیبِنَا حَبِیبِنَا شَفِیعِ ذُنوبِنَا أَبِی الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْمَعْصُومِینَ سِیَّمَا الْحُجَّه مَوْلَانَا بَقِیَّهِ اللهِ فِی الْعَالَمِینَ عَجَّلَ اللهُ فَرَجَهُ وَ رَزَقَنَا اللهُ صُحْبَتَهُ وَ نُصْرَتَهُ وَ الرّضاءُ وَ الرَّعفَتَه وَ اللَّعْنُ عَلَی أَعْدَائِهِمْ أَجْمَعِینَ»
مقدّمه
«یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ»[۲]
دهه‌ی ولایت را تبریک عرض می‌کنم، مناسبت‌های نورانیِ این ایّام و لیالی را تبریک عرض می‌کنم، میلاد امام هادی علیه الصلاه و السلام را تبریک عرض می‌کنم، و شاه‌بیتِ این ایّام بلکه همه‌ی روزگاران عید غدیر خُم را به امام زمان ارواحنا فداه و به شما بزرگواران، عزیزان و صاحب‌دلان تبریک عرض می‌کنم.
چون مناسبتِ ایّام غدیر خُم است ابتدا مروری به چند آیه می‌کنیم و بعد هم در فضیلتِ عید غدیر چند روایت از کتاب شریف «زادالمعاد» علامه مجلسی تقدیم شما می‌داریم.
آیه تبلیغ
در قرآن کریم چهار آیه وضوح و ظهور غیر قابل انکار دارد که جز ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام، صرف نظر از روایاتِ کثیره‌ای که شأنِ نزولِ این آیات ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام است و مربوط به روز غدیر خم است، که مرحوم علامه آقا شیخ عبدالحسین امینی اعلی الله مقامه الشّریف در کتاب «الغدیر» طریق‌های اهل سنّت را نقل کردند و مرحوم مجلسی بیش از صد حدیث در این رابطه نقل کرده‌اند، اگر انسان انصاف داشته باشد از این آیات استفاده می‌کند که خدای متعال حجّت را بر همگان تمام کرده است.
یکی این آیه‌ی تبلیغ است، «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ» یک فرمانِ اکید است، خدای متعال به پیغمبرِ خود دستور می‌دهد، یک تهدید بعد از فرمان است و یک اطمینان دادن و انزالِ سکینه است، «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ» «یا ایّها النّبی» نفرموده است، عنوانِ رسالت عنوانِ پیک است، تو رسول هستی، تو از پیکی جانبِ خدای متعال برای بندگان خدا هستی، «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ» تبلیغ کن، تو مبلّغ هستی، تبلیغ کن آنچه که از جانب خدای متعال بر تو نازل شده است، «وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ» اگر این کار را نکنی «فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ» تو رسالتِ خدا را تبلیغ نکرده‌ای.
مطلبِ اول این است که این آیه هفتاد روز قبل از وفات پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم نازل شده است، یعنی بعد از حجّه الوداع وجود نازنین پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم مخاطبِ این آیه قرار گرفته است، جای سوال است که وجود نازنین پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم چه چیزی را تبلیغ نکرده است، احکامِ شریعت را در ابعادِ مختلفِ خود، در بُعدِ اعتقادات، آیاتِ توحید، آیاتِ نبوّت، آیاتِ معاد، در بُعدِ اخلاق وجود نازنین پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم در سوره‌های مختلف برای جامعه‌ی اسلامی تبیین فرموده است، در احکام هم آنچه لازمه‌ی زندگیِ بشر بوده است، همه‌ی آن‌ها را هم در قرآن کریم بیان نموده است، قرآن «تِبْیَانًا لِکُلِّ شَیْءٍ»[۳] است، چه بوده است که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم تبلیغ نکرده است، و اگر مسئله‌ای بوده است، این جمله که «وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ» چه حکمی بوده است که با نگرانی همراه بوده است که باید خدای متعال اطمینان بدهد تو بیمه شده هستی و نگران نباش، چه مسئله‌ای بود که احتمال می‌رفت مردم مقابله کنند و زیر بار نروند و ایجاد چالش کنند و فتنه بپا کنند که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم از جانب خدای متعال تضمین می‌شوند که تو این کار را انجام بده، دستِ خدای متعال همراهِ تو است و تو را از فتنه‌ی مردم حفظ می‌کند؟ و چه مسئله‌ای در آخرین روزهای زندگیِ پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم وجود دارد که اگر پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم این مسئله را تبیین نکنند نه تنها رسالتِ خودِ پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم، نفرمود «ما بَلّغتَ رِسالَتَک» بلکه فرمود: «فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ» تو رسالتِ خدای متعال را تبلیغ نکرده‌ای، یعنی آنچه حضرت ابراهیم علیه السلام، حضرت موسی علیه السلام، حضرت عیسی علیه السلام، حضرت نوح علیه السلام و… آوردند که رسالتِ الهی بوده است، آن‌ها هم «هَباءً مَنْثُوراً»[۴] می‌شود، رسالتِ الهی هدایتِ الهی است که بطورِ مستمر باید مایه‌ی نجاتِ بشر باشد، اگر تو این را تبلیغ نکنی مشعلی که راهِ بشر را روشن می‌کند خاموش می‌شود و زحمتِ انبیاء گذشته هم هدر می‌رود و بی‌نتیجه می‌شود، «فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ» رسالتِ خدای متعال را تبلیغ نکرده‌ای!
مشخّص است که مثلاً مسئله‌ی نماز… وجود نازنین پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم بیست و سه سال است که در مقابل چشمان نماز می‌خوانند، هیچ فتنه‌ای هم ایجاد نشده است، کسی برای نماز دعوایی نکرده است، جامعه بهم نریخته است، مردم ماه رمضان‌های متعدّدی روزه گرفته‌اند، حکمِ روزه مشکلی برای جامعه پیش نیاورده است، حدود هشتاد جنگ واقع شده است که نزدیک سی جبهه را خودِ پیغمبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلّم فرماندهی کردند، این در میانِ مسلمان‌ها مشکلی ایجاد نکرده است و بلکه مایه‌ی وحدتِ صفوف هم شده است، این احکامِ حج… پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم این حجّه الوداع را انجام داده‌اند، قبل از آن هم حکمِ حج اجراء شده است، حج عمره اینجا انجام شده است، هیچ کدام از این‌ها مشکل داخلی و فتنه ایجاد نکرده است، ضرورتی نداشت که خدای متعال برای آن تضمینی بگذارند، این چه مشکلی می‌تواند باشد که اگر پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم این را در این موقعیّت ایفاء نکنند رسالتِ خدای متعال را ایفا نکرده است، یعنی این یک مسئله با همه‌ی ادیانِ الهی موازنه دارد، همه‌ی ادیان الهی وابسته به این است، این چه مسئله‌ای می‌تواند باشد؟ و این چه مسئله‌ای است که اگر بگوید رقابت‌ها ایجاد می‌شود؟
اگر کسی این محاسبه را کند خیلی روشن است که آن چیزی که اگر تشنگان قدرت به آن نرسند خونریزی می‌کنند و فتنه می‌کنند و دعوا می‌کنند مسئله‌ی حکومت است، برای نماز و روزه و حج امروز هم نه امریکا با ما دعوا دارد و نه اروپا با ما جنگ دارد، آن چیزی که دنیای کفر را، دنیای سلطه را، دنیای استکبار را علیهِ نظام ما و انقلاب ما جبهه‌بندی کرده است و با همه‌ی قوا با ما مقابله می‌کنند این مشکل سیاسی است، این استقلال در هویّت فرهنگی و سیاسیِ ماست که ما زیر سلطه‌ی آن‌ها نباشیم، وگرنه نماز عربستان خیلی دایر است، برای حج هم که امین الحرمین هستند، چرا امریکا با آن‌ها مشکلی ندارد؟ چرا هیچ کدام از قدرت‌های سلطه با آن‌ها هیچ مشکلی ندارند؟
این چیزی که امروز مشکل دنیاست، آن روز هم مستکبرین، گردن کفت‌ها خودشان را آماده کرده بودند که بعد از پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم آن‌ها حکومت را اشغال کنند و جانشین پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم باشند و پرچمدارِ سیاستِ جامعه‌ی اسلامی باشند… خیلی روشن است…
این است که وجود نازنین پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم در سه مرتبه مخاطبِ این آیه قرار گرفتند و اعلان نگرانی به پیشگاه پروردگا متعال می‌کردند، تا اینکه خدای متعال این تضمین را کردند که «وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ» و خدای متعال تصرّف کردند، بنا بود که این‌ها پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم را ترور کنند، در ۱۲:۱۲ ۹نفر آماده بودند که شتر پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم را برمانند و پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم را نابود کنند که بعداً این مسئله اتّفاق نیفتد که امیرالمؤمنین علیه السلام جانشین شوند.
کسانی که در این حد از آمادگی بودند… کسی که در بستر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم وقتی که ایشان می‌فرمایند یک چیزی بیاورید که من مطلبی بنویسم که بعد از من اختلاف پیدا نکنید به پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم جسارت می‌کند و پیغمبریِ ایشان را زیر سوال می‌برد و نسبت هذیان به خاتم انبیاء صلی الله علیه و آله و سلّم که معصوم هستند می‌دهد! فحش می‌دهد، ناسزا می‌گوید و او را بیرون از حالت تعادل و تعقّل معرّفی می‌کند. یک همچنین کسانی روز عید غدیر خم آمدند و گفتند: «بَخٍ بَخٍ لک یا عَلی»…
این جزوِ معجزات است که خداوند متعال وعده دادند و عمل کردند، «وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ» و خدای متعال در دل این‌ها تصرّف کرد و همه آمدند و دست در دست امیرالمؤمنین علیه السلام گذاشتند و بیعت کردند و تبریک گفتند.
آیه اکمال
آیه دیگری که وجود دارد «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا»[۵] « الْیَوْمَ» یعنی روزِ مشخّصی است، احکامِ اسلام تدریجاً نازل شد، نماز، روزه، محرّمات و… طیّ ۲۳ سال نازل شد، ولی امروز یک چیز خاصّی آمده است که اگر این یکی نبود این کارنامه‌ی ۲۳ ساله‌ی پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم به امضاء خدای متعال نرسیده بود، «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ» خدای متعال امروز کمال دین را اعلان می‌کند، و تمامیّت نعمت را برملا می‌کند، و اینکه اسلام اسلامِ با این نشانه و اسلامِ با این مدل و اسلامِ با این مدیریّت مورد رضایت پروردگار متعال است، «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا».
شما هر مسئله‌ای از مسائل دین را جز مسئله‌ی مدیریّت درست محاسبه کنید که هم ضمانتِ حفاظتِ دین است و هم ضمانتِ اجراء است و هم تعبیه کردنِ عینیّتِ این در وجود یک شخص است که اگر تجربه‌ای در کنار یک قانون نباشد آن قانون قانونِ کاملی نیست، این مقتدا داشتن، این اسوه داشتن، این نمونه داشتن جزوِ کمالاتِ یک مکتب و یک قانون است.
این مسئله‌ی تعیین رهبری و زمامداری و مدیریّتِ امیرالمؤمنین علیه السلام است و جز این با هیچیک از احکام اسلامی تطبیق نمی‌کند.
آیه سوم «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ» مگر با نماز و روزه کفّار و دشمنان مأیوس می‌شوند؟ آن چیزی که دشمن را مأیوس می‌کند پرچمدارِ شجاعِ کاردانی است که وقتی ببینند پرچم به دستِ او داده شده است دشمن رنگ می‌بازد و جرأت از دشمن گرفته می‌شود.
وجود نازنین پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم سه پرچمدار را برای فتح قلعه‌ی خیبر انتخاب کردند، وقتی اولی و دومی رفتند در یهود هیچ ترس و وحشتی نبود، دژهای محکمی بود، ولی کدام پرچمدار بود که وقتی قدم در عرصه‌ی مبارزه‌ی با آن‌ها گذاشت قلعه لرزید و مَرحَب[۶] کشته شد و یهود تسلیم شد؟
پس فقط مسئله مسئله‌ی پرچمداری است، پرچم را به دستِ چه کسی بدهی؟ چه کسی پرچمدار جامعه‌ی شما باشد؟ می‌تواند جامعه را مستقل کند و خودکفا کند و وابستگی‌ها را قطع کند تا دشمن از شما مأیوس شود! «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ». جز مسئله‌ی زمامداری و امامت و مدیریّت هیچ مسئله‌ی دیگری دشمن را مأیوس نمی‌کند.
همه‌ی خیرات و برکات این است که جامعه تحت پرچم یک پرچمدارِ با کفایت و کاردان و آشنای به عموم و محیط به همه‌ی نیازها و دارای آن کاراییِ لازم برای ارائه‌ی نسخه در برابر هر دردی باشد.
آیه‌ی چهارم، آیه ۵۵ سوره‌ی مبارکه‌ی مائده که فرمود: «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَ هُمْ رَاکِعُونَ» کلمه‌ی «انّما» هم در این آیه و هم در آیه‌ی تطهیر نقش تعیین‌کننده دارد، پروردگار عزیز در این آیه‌ی کریمه با کلمه «إنّما» احتمالاتی که مخالفین در «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ» با آن احتمالات خودشان را توجیه می‌کنند و خودشان را در دنیا و آخرت از سعادت محروم می‌کنند، خدای متعال در این آیه هیچ جای توجیه باقی نگذاشته است، در آنجا غدیر را که نمی‌توانند انکار کنند می‌گویند درست است که پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم فرموده است «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ» و آن را هم نمی‌توانند انکار کنند، تنها کاری که کرده‌اند گفته‌اند که قبول داریم پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم فرموده است «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ» ولی «مَولاه» به معنیِ دوست است و نه به معنای حاکم!
در این آیه‌ی کریمه با این لفظ «انّما» «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَ هُمْ رَاکِعُونَ» فقط اگر مسئله‌ی دوستی باشد، خدای متعال که فرموده است «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ»[۷] مؤمنین با یکدیگر دوست هستند، در مورد زندگی خانوادگی هم «جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّهً وَرَحْمَهً»[۸] در مورد نصرت هم «وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى»[۹] همه باید به یکدیگر کمک کنند، و اگر کمک نکردند که از رحمت خداوند متعال محروم هستند.
مؤمنین هم اخوّت دارند «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ»[۱۰] که مرحوم علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه می‌گویند این بیان یک حقیقتی است که خدای متعال فرموده است کسانی که مؤمن هستند نمی‌توانند با یک مؤمن ارتباط باطنی نداشته باشند، این مخصوصِ جامعه‌ی ایمانی است.
آن‌ها «الْأَخِلَّاءُ یَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ»[۱۱] اما مؤمنین یک برادریِ مرموزی دارند، مؤمن نمی‌تواند با مؤمن دشمن باشد و کینه داشته باشد، «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ».
خداوند متعال هم اخوّت را در مورد مؤمنین فرموده است، و هم مودّت را فرموده است، و هم ولایت به معنیِ ارتباطِ خیرخواهانه و ارتباطاتِ دوستانه در قرآن کریم فرموده است، این‌ها برای جامعه‌ی ایمانی عمومی هستند، باید پیوند ایمانی داشته باشند، باید دوستی ایمانی داشته باشند، باید حبّ فی الله داشته باشند، باید بغض فی الله داشته باشند، این «انِّما» ندارد، این «انّما» به معنای فقط، جز با مسئله‌ی حکومت و پرچمداری سیاسی و زمامداری، با هیچ معنای دیگری سازگاری ندارد، «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ»، فقط حاکم و ولیّ شما الله است، «وَ رَسُولُهُ» که مجرای اراده و حاکمیّت خدای متعال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم است، «وَالَّذِینَ آمَنُوا» و کسانی که ایمانشان ایمان است، چه ثمره‌ای و جلوه‌ای از ایمانِ این‌ها را شما می‌توانید در جامعه‌ی خودتان مشاهده کنید «الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاهَ» این‌ها نماز را بپا می‌دارند نه نماز می‌خوانند، نه! این عمودِ نماز است، این ستونِ نماز است، اگر نماز عمود دین است خودِ این عمودِ نماز است، این نماز را اقامه می‌دارد، نماز به این استوار است، «یُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَاهَ» ارتباطِ او با خدای متعال از طریق نماز، این رونقِ نماز، این مبنای نماز، این شالوده‌ی نماز، بندگان خدا را هم از نظر دور نمی‌دارد، خلق خدا عائله‌ی خدا هستند، این کسی است که نماز و زکات را با یکدیگر جمع می‌کند، اشتغال به یکی او را از دیگری بازنمی‌دارد، «وَ یُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَ هُمْ رَاکِعُونَ» در حالِ رکوع با اینکه قلبِ او مستقرق در عشق پروردگار متعال است، ولی به دستور حق تعالی دستِ بیچاره و افتاده‌ای را هم می‌گیرد و به او انگشتر می‌دهد، که این مسئله‌ی انگشتر بخشیِ حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام هم در همین ماه است، این کلمه «انّما» حجّت را بر همه‌ی فرقه‌های اسلامی تمام کرده است.
کسی که بعد از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم حکومت امیرالمؤمنین علیه السلام را قبول نکرده است و زیر بار نرفته است با صریحِ این آیه مقابله کرده است و هی حجّتی در مقابل پروردگار متعال ندارد.
فضائل روز غدیر خم در بیان امام رضا علیه السلام
اما غدیر خم! غدیر خم روزی است که در عالم فقط یک روز است که این همه فضیلت دارد، غدیر خم عیدِ مسلمانان نیست، عید الله است، در مورد عید فطر و عید قربان، در نماز عید می‌خوانیم که «اَلَّذی جَعَلتَهُ لِلمُسلِمینَ عیداً» خدای متعال آن را برای مسلمانان قرار داده است، اما غدیر خم عید الله است، این عید عیدِ خودِ الله است.
در فضیلت عید غدیر حتماً خیلی شنیده‌اید، اما هرچه بشنویم جای دارد که صلواتی ختم بفرمایید.
الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم
یک حدیث مفصّلی از امیرالمؤمنین علیه السلام است که روز جمعه‌ای مصادف با عید غدیر بود و حضرت امیرالمؤمنین علیه الصلاه و السلام خطبه‌ای ایراد فرمودند و این خطبه خطبه‌ی خیلی مفصّل و تماشایی است که این روز غدیر روز همه‌ی انبیاء علیهم السلام است، حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند روز شیث است، روز ادریس است، روز شمعون است، روز یوشع است، همه‌ی انبیاء در این روز وصی خود را مشخّص فرمودند و بعنوان شکرانه آن روز را روزه گرفتند.
من قسمت‌هایی از این حدیث را برای شما قرائت می‌کنم.
حدیثی هست که وجود نازنین امام رضا علیه السلام… مرحوم مجلسی می‌گویند: « وَ بِسَنَدٍ مُعْتَبَرٍ عَنْ فَیَّاضِ بْنِ مُحَمَّدٍ…» مرحوم مجلسی هرکجا «وَ بِسَنَدٍ مُعتَبَر» می‌گویند مشخّص می‌شود از نظر سلسله سند بررسی کرده است، علامه مجلسی در این فن بسیار متبحّر بودند…
«قَالَ: کُنْتُ فِی یَوْمِ عِیدِ اَلْغَدِیرِ فِی مَرْوَ عِنْدَ اَلْإِمَامِ اَلرِّضَا عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ»[۱۲] من در روز غدیر در محضر امام رضا علیه السلام بودم، «وَ کَانَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَدْ جَمَعَ ذَلِکَ اَلْیَوْمَ خَاصَّتَهُ وَ أَصْحَابَهُ وَ أَبْقَاهُمْ لِیُفْطِرُوا عِنْدَهُ» حضرت دوستانِ خودشان را، شیعیان خاصّ خودشان را و اصحاب را جمع کرده بودند، همه دور امام رضا علیه السلام جمع بودند، حضرت همه را نگه داشتند و اجازه ندادند کسی به جایی برود و فرمودند باید افطار نزدِ من باشید، «وَ بَعَثَ إِلَى بُیُوتِهِمْ بِالطَّعَامِ وَ اَلْخُلَعِ وَ اَلْحُلِیِّ حَتَّى اَلْخَاتَمِ وَ اَلنَّعْلِ وَ تَفَضَّلَ عَلَیْهِمْ بِخُلَعٍ فَاخِرَهٍ، وَ أَلْبَسُ خَدَمَهُ أَلْبِسَهً جَیِّدَهً وَ جَدِیدَهً وَ نَفِیسَهً جِدّاً» آقا امام رضا علیه السلام آن روز به منزل‌ها غذا فرستادند، علاوه بر افطاری که در خانه‌ی خود دادند به منازلِ اشخاص هم غذا ارسال فرمودند و خلعت‌ها فرستادند، وقتی وجود نازنین پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم به کسی خلعت می‌دادند این عبای مبارکی که روی دوش خودشان بود را از خودشان خلع می‌کردند و به او می‌دادند، لباسی که به تنِ کسی هست و آن را از تن خود در می‌آورد و به کسی می‌دهد خلعت می‌شود، وجود مبارک امام رضا علیه السلام از لباس‌هایی که خودشان تبرک کرده بودند، مانند این چفیه‌هایی که مقام معظم رهبری مرتب به دوش خود دارند و در هر مجلسی مشتری‌های متعدد می‌آیند و بعنوان خلعت از ایشان می‌گیرند، حضرت رضا علیه الصلاه و السلام لباس‌هایی که طی سال بر تن مبارک خودشان بوده است را جمع می‌کردند و برای همه جلعت می‌فرستادند، بنابراین علاوه بر طعام خانه به خانه لباس متبرّک می‌فرستادند، و زیورآلات می‌فرستادند، و برای مردان و زنان انگشتر می‌فرستادند، و کفش می‌فرستادند، و تفضّل می‌نمودند و به این‌ها خلعت‌های فاخر و قیمتی می‌دادند، برای این‌هایی که در محضر امام رضا علیه السلام خادم بودند، یعنی برای خادم‌های‌شان لباس‌های خوب و نو و قیمتی تدارک می‌دیدند و به این‌ها می‌دادند.
یعنی همین کاری که ما برای فرزندان و اطرافیان خود در عید نوروز می‌کنیم، هر کسی در حد و وسع خود لباس‌های فاخر تهیّه می‌کند، امام رضا علیه السلام روز عید غدیر این کارها را انجام می‌دادند، یعنی برای اطرافیان و خدمه‌ی خود لباس‌های قیمتیِ نو و حتّی انگشتر و کفش تهیه می‌فرمودند.
«وَ کَانَ یَنْقُلُ لِلنَّاسِ فَضِیلَهَ هَذَا اَلْیَوْمِ» این شیوه و روش حضرت بود، آن روز برای مردم فضیلتِ روز غدیر را، ممتاز بودن روز غدیر را نقل می‌فرمودند.
«فَقَالَ فِیمَا قَالَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ:» و در آنچه که حضرت فرمودند این‌ها را نقل می‌کنند، «إِنَّهُ اِجْتَمَعَ فِی إِحْدَى سَنَوَاتِ خِلاَفَهِ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ اَلْجُمُعَهُ وَ عِیدُ اَلْغَدِیرِ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ» در یک سالی عید غدیر و روز جمعه با هم مصادف شدند، «وَ بَعْدَ أَنْ مَضَى مِنَ اَلْیَوْمِ خَمْسُ سَاعَاتٍ اِرْتَقَى اَلْإِمَامُ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ اَلْمِنْبَرَ» پنج ساعتی از روز بلند شده بود که وجود مقدّس امیرالمؤمنین علیه السلام بر عرشه‌ی منبر استقرار پیدا کردند، «وَ خَطَبَ خُطْبَهً طَوِیلَهً» یک خطبه‌ی مفصّلی فرمودند، با اینکه هم شیوه‌ی پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم و هم شیوه‌ی امیرالمؤمنین علیه السلام در خطبه‌های معمولی این بود که خطبه‌ها را مختصر بیان می‌فرمودند، اما آن روز حضرت سنگ‌تمام گذاشتند، «وَ أَکْثَرَ فِی بَیَانِ فَضَائِلِ یَوْمِ اَلْغَدِیرِ» و آنچه می‌شد در فضائل روز غدیر حضرت فرمودند، «وَ ذَکَرَ أَسْمَاءَ عَدِیدَهٍ لِهَذَا اَلْیَوْمِ ثُمَّ قَالَ:» اسماء مختلفی… می‌دانید روز عید غدیر روز عهد معهود است، روز میثاق مأخوذ است، روز شاهد و مشهود است، آن روز پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم امیرالمؤمنین علیه السلام را به ولایت و خلافت بعد از خودشان از جانب خدا منصوب کردند، خدای متعال شاهد بود، ملائکه شاهد بودند، یکصد و بیست هزار حاجی شاهد بودند و این امر امرِ مشهودی بود که شهدای زیادی در آن روز شاهد بودند.
ضمن اینکه وجود نازنین امیرالمؤمنین علیه الصلاه و السلام اسماء زیادی برای آن روز بیان فرمودند نسخه‌ای هم برای همه‌ی ما بیان نمودند، فرمودند: «عُودُوا رَحِمَکُمُ اَللَّهُ بَعْدَ اِنْقِضَاءِ جَمْعِکُمْ بِالتَّوْسِعَهِ عَلَى عِیَالِکُمْ» با دستِ پُر به منزل‌هایتان بروید، برای همسر و فرزندانتان توسعه‌ی در زندگی داشته باشید، غذای خوب تهیّه کنید، لباس خوب ببرید، هدیه ببرید که این‌ها احساس گشایش کنند و از آن تنگناهای هر روز بیرون بیایند، خلاصه آن روز روزِ خاصی است که باید همه احساس کنند که درهای رحمت به روی آن‌ها باز شده است.
«وَ اَلْبِرِّ بِإِخْوَانِکُمْ» آن روز نه تنها به عائله‌ی‌تان خوش بگذرد، آن روز روزِ خوشی است، باید یک کاری کنید که به همسر و فرزندانتان خوش بگذرد، «وَ اَلْبِرِّ بِإِخْوَانِکُمْ»، می‌دانید که بَرّ و بحر که می‌گویند، دریا و صحرا، گاهی انسان یک چیز مختصری کمک می‌کند و گاهی هم به وسعت صحرا دست و دلبازی می‌کند، برّ یعنی خوبیِ زیاد، تا می‌توانید به کسی کمک کنید کم نگذارید، «وَ اَلْبِرِّ بِإِخْوَانِکُمْ» خود داشته باشید، «وَ اَلشُّکْرِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى مَا مَنَحَکُمْ»، حالتتان حالتِ سپاس باشد، حالتِ شکر باشد، «وَ اِجْتَمِعُوا یَجْمَعِ اَللَّهُ شَمْلَکُمْ» آن روز روز اجتماعات باشد، ان شاء الله اگر استانداری‌ها کمک کنند و جواز بدهند ما امسال جزو کارهایی که بناست انجام بدهیم کاروان‌های شادی است، مثلِ کاروان عزاداری، این دستور امام رضا علیه السلام است، یعنی حرکت‌های جمعی داشته باشید، آن روز اجتماع داشته باشید که خدای متعال شَملِ شما را جمع کند، یعنی خدای متعال شما را پریشان نکند.
«وَ تَبَارُّوا یَصِلِ اَللَّهُ أُلْفَتَکُمْ» آن روز با یکدیگر… یعنی اگر شما به کسی خوبی می‌کنید آن شخص هم به شما خوبی کند، خوبی‌های طرفینی داشته باشید.
امام رضا علیه السلام در حال دعا کردنِ شما هستند، هم در آن مرحله‌ی اول که فرمودند خدا شما را پریشان نکند و ان شاء الله جمع‌تان جمع باشد، بعد فرمودند «وَ تَبَارُّوا یَصِلِ اَللَّهُ أُلْفَتَکُمْ» خدای متعال الفت و محبّت‌های شما را وصل کند.
بعد حضرت رضا صلواه الله علیه ادامه می‌دهند، آن چیزی که خیلی مهم است این است که وجود مقدّس حضرت فرمودند: آن روز روزه بگیرید، روزه‌ی روز عید غدیر واقعاً محیّرالعقول است، اگر کسی روز عید غدیر روزه بگیرد، اگر تمام دنیا را تا انقراض انسان زنده بود و همیشه روزه بود چقدر عایدِ او می‌شد؟ اگر شما روز عید غدیر روزه بگیرید، نه اینکه خدای متعال به اندازه‌ی عمرتان به شما ثواب روزه بدهد، خدای متعال به اندازه‌ی روزه‌ی تمام عالم تا انقراضِ عالم به شما ثواب می‌دهد.
خدای متعال اینطور مایه می‌گذارد، روز عید غدیر روز خیلی عجیبی است، خدای متعال برای هیچ روزی اینقدر برکت و محتوا و نور قائل نشده است.
لذا آمرزیدگان روز عید غدیر… تمام ماه مبارک رمضان و شب قدر و شب عید فطر که چقدر بخشیده می‌شوند، روز عید غدیر دو برابرِ آن‌ها بخشیده می‌شوند، خدای متعال اینطور درِ رحمت و مغفرت را به روی ما باز کرده است.
یک صلواتی ختم کنید؛
الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم
امامت در بیان علامه طباطبایی
مرحوم علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه می‌فرمایند امامت در سه جبهه تعریف می‌شود.
یکی مرجعیّت علمی ائمه علیهم السلام «أَنَا مَدِینَهُ الْعِلْمِ وَ عَلِیٌّ بَابُهَا»…
حالا چرا این برادران عزیز ما با اینکه این حدیث را که جزو احادیث متواتر است و ما هیچ محدّث سنّی نداریم که این حدیث را انکار کند…. علمِ قرآن نزد امیرالمؤمنین علیه السلام است، علم شرایع گذشته نزد امیرالمؤمنین علیه السلام است، باطن و ظاهر و تأویل و بطون قرآن، علمِ سماوات، علمِ أرض و همه‌ی علوم نزد امیرالمؤمنین علیه السلام است، و امیرالمؤمنین علیه السلام بابِ علمِ پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم است، هر کسی از علم پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم که قرآن کریم است بخواهد سر در بیاورد باید از در وارد شود، درِ آن هم امیرالمؤمنین علیه السلام است، «أَنَا مَدِینَهُ الْعِلْمِ وَ عَلِیٌّ بَابُهَا».
دومین جبهه‌ای که امام در آن جبهه پرچمدار هستند به شهادتِ این آیات خدمت شما تلاوت شد جبهه‌ی سیاست است، جبهه رهبری و زمامداری است.
سومین جبهه که کمتر گفته می‌شود «بِکمْ الطّاعَهُ الْمُفْتَرَضَهُ وَلَکمُ الْمَوَدَّهُ الْواجِبَهُ وَ بِکُمْ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ»[۱۳] این «بِکُم»هایی که در زیارت جامعه کبیره آمده است… سوره مبارکه واقعه برای توسعه‌ی رزق سفارش شده است، برای شخص من هم تجربه شده است، این سوره مبارکه واقعه پناهگاه طلبه‌هایی بود که درآمد نداشتند، کسی اهل سوره‌ی واقعه باشد خدای متعال او را فقیر نمی‌کند، خدای متعال او را بی‌نیاز می‌کند، یا خدای متعال به او پول می‌دهد و یا غنای نفس می‌دهد، عزّت نفس به او می‌دهد، قناعت به او می‌دهد، اجمالاً خدای متعال او را راضی می‌کند.
سوره مبارکه واقعه ضمن اینکه سوره‌ی قیامت است، آیات توحیدِ عملی است، «أَفَرَأَیْتُم مَّا تَحْرُثُونَ * أَأَنتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ»[۱۴] یا امیرالمؤمنین! تمامِ اعمالی که ما انجام می‌دهیم، نمازِ ما، روزه‌ی ما، احسانِ ما، جبهه رفتنِ ما، رزمندگیِ ما، به پدر و مادرمان طبق وظیفه‌ی دینی احترام می‌کنیم و… همه‌ی این‌ها بذر است، ما در حال پاشیدنِ بذر هستیم، ولی ما نمی‌رویانیم، این دست ولایت و جذبه‌ی ولایت است که می‌رویاند، کسی که ولایت ندارد و از دایره‌ی ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام خارج است، نمازِ او دانه‌ی مرده است، مانندِ دانه‌ای که کرم دارد رویش نخواهد داشت، هر اندازه که می‌خواهد نماز بخواند، امیرالمؤمنین علیه السلام قبله‌ی دین است، این است که حضرت صدیقه‌ی طاهره سلام الله علیها در پاسخ کسانی که…. چون بی‌بیِ ما شب‌ها بلند می‌شدند و در به در، درِ خانه‌ی مهاجرین و انصار را می‌زدند و استنصار می‌کردند، چرا اجازه دادید که علی خانه‌نشین شد؟ بیایید کمک کنید… این‌ها می‌گفتند: بی‌بی! چرا دیر آمدید؟ اگر زودتر آمده بودید… علی نیامد و ما با دیگران بیعت کردیم… حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند که مَثَلِ علی مَثَلِ کعبه است، باید مردم به دور کعبه بچرخند، کعبه که دور مردم نمی‌چرخد، مردم باید نمازشان را رو به کعبه بخوانند، علی کعبه است، باطنِ کعبه امیرالمؤمنین علیه السلام است، علی جهتِ عبادت است، اگر کسی ولایت و امامت امیرالمؤمنین علیه السلام را قبول نداشته باشد عبادت‌های او جهت ندارد و پشت به قبله و پشت به کعبه هست و هیچ چیزی از او قبول نیست…
این هم در بُعدِ ظاهری یک مسئله‌ی اخلاقی است، عرفانی است، تا انسان کاملی نباشد و دل نبرد، انسان به صرفِ علم به جایی نمی‌رسد، دل انسان را می‌برد، دل دلبر می‌خواهد، خدای متعال امیرالمؤمنین علیه السلام را دلبر قرار دادند. «إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ»[۱۵] امیرالمؤمنین علیه السلام هدایتِ دل را دارد، هدایت باطن اعمال با امیرالمؤمنین علیه السلام است، هدایت باطن ایمان با امیرالمؤمنین علیه السلام است، باطن پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم هم امیرالمؤمنین علیه السلام است، «أَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ»[۱۶] جان است، هم جان پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم است، هم جانِ نماز است، هم جانِ روزه است، هم جانِ جهاد است، اعمالی که امیرالمؤمنین علی علیه السلام ندارد پیکری است که روح ندارد، لذا اگر کسی دل به امیرالمؤمنین علیه السلام نداده باشد و دلِ او با امیرالمؤمنین علیه السلام نباشد نفاق است، ایمانِ او ایمان نیست و او قطعاً منافق است.
خدای متعال این هدایت باطنی را به امیرالمؤمنین علیه السلام داده است، اگر کسی امیرالمؤمنین علی علیه السلام نداشته باشد تمامِ عباداتِ او حتّی اگر مطابق عمرِ حضرت نوح عمر کند و بین رکن و مقام عبادت کند، آن عمل به اندازه‌ی پر مگس نزد خدای متعال ارزش ندارد.
این مسئله جزو مسائل مهمّی است که علامه طباطبایی به آن توجّه کردند و با آن بیان عرفانی و حکمی‌ی خود آن را بیان کردند.
حبّ امیرالمؤمنین علیه السلام
خدایا! ما تو را شاهد می‌گیریم که ما امیرالمؤمنین علی علیه السلام را دوست می‌داریم، خدایا! من امیرالمؤمنین علیه السلام را دوست می‌دارم، «علىٌ حُبّه جُنّه»…
حبّ امیرالمؤمنین علیه السلام سنگر است، حبّ امیرالمؤمنین علیه السلام سپر است، حبّ امیرالمؤمنین علیه السلام مقابل همه‌ی بلاها را می‌گیرد، «حُبُّ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلَامُ حَسَنَهٌ، لَا یَضُرُّ مَعَهَا سَیِّئَهٌ»[۱۷] هر چه می‌خواهید در امیرالمؤمنین علیه السلام است، امیرالمؤمنین علیه السلام باب المراد هستند، هر کسی هر چیزی می‌خواهد باید بگوید: یا علی!
اگر خسته جانی بگو یا علی! اگر ناتوانی بگو یا علی!
نادِ عَلیّاً مَظهَرَ العَجائِب تَجِدهُ عَوْناً لَکَ فِی النَّوائِب…
امیرالمؤمنین علیه السلام معشوق ملائکه است، کتاب فضائل «شاذان بن جبرئیل» را ببینید، پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم وقتی در آخرین مرحله به آسمان هفتم رفتند امیرالمؤمنین علیه السلام را آنجا دیدند، خطاب کردند: «یَا عَلِیُّ سَبَقْتَنِی»[۱۸] علی جان! تو جلوتر از من اینجا هستی؟ خطاب آمد: یا احمد! وقتی نور علی به عالَمِ مُلک تنزّل کرد، فرشتگان آسمان بی‌تابی کردند و فراق علی را تحمّل نکردند، خدای متعال آنجا شَبَهِ امیرالمؤمنین علیه السلام را، نور امیرالمؤمنین علیه السلام را قرار دادند تا مطاف ملائکه باشد.
جبرئیل عاشق امیرالمؤمنین علیه السلام است، میکائیل عاشق امیرالمؤمنین علیه السلام است، همه‌ی آسمان‌ها به عشق امیرالمؤمنین علیه السلام موجود هستند، امیرالمؤمنین علیه السلام رمزِ خلقت است، امیرالمؤمنین علیه السلام رمزِ بقاء است، امیرالمؤمنین رمزِ نجات است.
نادِ عَلیّاً مَظهَرَ العَجائِب تَجِدهُ عَوْناً لَکَ فِی النَّوائِب کلّ غمٍّ و هَمٍّ سَینجَلی بِوَلایَتِکَ یا علیّ یا علیّ یا علی…
دعا
خدایا! به ولای امیرالمؤمنین علیه السلام عیدی ما را ظهور امام زمان ارواحنا فداه قرار بده
خدایا! این مردمی که دلی با امیرالمؤمنین علیه السلام دارند را پریشان مکن.
خدایا! این پریشانی‌های تحمیل شده را به زودی بدست امیرالمؤمنین علیه السلام برطرف بفرما.
خدایا! به معیشت مردم برکت بده.
خدایا! به ایمان مردم برکت بده.
خدایا! به ولایت مردم برکت بده.
خدایا! جانشین امیرالمؤمنین علیه السلام در زمان غیبت کبری، همنامِ امیرالمؤمنین علیه السلام، این مرجع و رهبر ما را تا ظهور از همه‌ی آفت‌ها مصون و محفوظ بفرما.
خدایا! دستِ نفوذی‌ها، منافقین و بی‌ولایت‌ها را قطع بفرما.
خدایا! ما را دشمن‌شاد مگردان.
غفرالله لنا و لکم
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
[۱] سوره مبارکه ی طه آیات ۲۵ تا ۲۸
[۲] سوره مبارکه مائده، آیه ۶۷ (یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ ۖ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ)
[۳] سوره مبارکه نحل، آیه ۸۹ (وَیَوْمَ نَبْعَثُ فِی کُلِّ أُمَّهٍ شَهِیدًا عَلَیْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ۖ وَجِئْنَا بِکَ شَهِیدًا عَلَىٰ هَٰؤُلَاءِ ۚ وَنَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ تِبْیَانًا لِکُلِّ شَیْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَهً وَبُشْرَىٰ لِلْمُسْلِمِینَ)
[۴] سوره مبارکه فرقان، آیه ۲۳ (وَقَدِمْنَا إِلَىٰ مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَنْثُورًا)
[۵] سوره مبارکه مائده، آیه ۳ (حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَهُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِیرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَهُ وَالْمَوْقُوذَهُ وَالْمُتَرَدِّیَهُ وَالنَّطِیحَهُ وَمَا أَکَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَکَّیْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِکُمْ فِسْقٌ ۗ الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِی مَخْمَصَهٍ غَیْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ)
[۶] مرحب بن حارث یهودی، معروف به مرحب خیبری، مردی بلندقامت، عظیم الجثه و بسیار شجاع بود. او رئیس یکی از قلعه‌ها و دژهای خیبر بود و از سران یهود به شمار می‌آمد. وی از جمله یلان یهود بود که به همراه حارث، اسیر، یاسر و عامر حفاظت خیبر را بر عهده داشت. ابن هشام می‌گوید: مرحب، برادر یاسر بن حارث و از تیره حمیر بوده است. تنها صحنه زندگی مرحب که در تاریخ اسلام بازگو شده، مربوط به جنگ خیبر است. وی در آن نبرد چند تن از جنگ جویان سپاه اسلام را از پای در آورد، بر سر محمود بن مسلمه، سنگ آسیایی افکند که بر اثر آن محمود بن مسلمه پس از سه روز جان باخت. این دلاور نامی در حالی که غرق سلاح بود و زره یمانی بر تن و کلاهی که از سنگ مخصوص تراشیده بود بر سر داشت و کلاه خود را روی آن قرار داده بود، رجزخوانان پای در میدان نهاد که به دست شیر خدا امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام کشته شد.
[۷] سوره مبارکه توبه، آیه ۷۱ (وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ ۚ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَیُطِیعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ أُولَٰئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ)
[۸] سوره مبارکه روم، آیه ۲۱ (وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّهً وَرَحْمَهً ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ)
[۹] سوره مبارکه مائده، آیه ۲ (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْیَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّینَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا ۚ وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا ۚ وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا ۘ وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ ۖ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ)
[۱۰] سوره مبارکه حجرات، آیه ۱۰ (إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ)
[۱۱] سوره مبارکه زخرف، آیه ۶۷ (الْأَخِلَّاءُ یَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِینَ)
[۱۲] زادالمعاد، جلد ۱، صفحه ۲۰۹ (وَ بِسَنَدٍ مُعْتَبَرٍ عَنْ فَیَّاضِ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ: کُنْتُ فِی یَوْمِ عِیدِ اَلْغَدِیرِ فِی مَرْوَ عِنْدَ اَلْإِمَامِ اَلرِّضَا عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ، وَ کَانَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَدْ جَمَعَ ذَلِکَ اَلْیَوْمَ خَاصَّتَهُ وَ أَصْحَابَهُ وَ أَبْقَاهُمْ لِیُفْطِرُوا عِنْدَهُ وَ بَعَثَ إِلَى بُیُوتِهِمْ بِالطَّعَامِ وَ اَلْخُلَعِ وَ اَلْحُلِیِّ حَتَّى اَلْخَاتَمِ وَ اَلنَّعْلِ وَ تَفَضَّلَ عَلَیْهِمْ بِخُلَعٍ فَاخِرَهٍ، وَ أَلْبَسُ خَدَمَهُ أَلْبِسَهً جَیِّدَهً وَ جَدِیدَهً وَ نَفِیسَهً جِدّاً، وَ کَانَ یَنْقُلُ لِلنَّاسِ فَضِیلَهَ هَذَا اَلْیَوْمِ، فَقَالَ فِیمَا قَالَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ: إِنَّهُ اِجْتَمَعَ فِی إِحْدَى سَنَوَاتِ خِلاَفَهِ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ اَلْجُمُعَهُ وَ عِیدُ اَلْغَدِیرِ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ، وَ بَعْدَ أَنْ مَضَى مِنَ اَلْیَوْمِ خَمْسُ سَاعَاتٍ اِرْتَقَى اَلْإِمَامُ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ اَلْمِنْبَرَ وَ خَطَبَ خُطْبَهً طَوِیلَهً، وَ أَکْثَرَ فِی بَیَانِ فَضَائِلِ یَوْمِ اَلْغَدِیرِ، وَ ذَکَرَ أَسْمَاءَ عَدِیدَهٍ لِهَذَا اَلْیَوْمِ ثُمَّ قَالَ: عُودُوا رَحِمَکُمُ اَللَّهُ بَعْدَ اِنْقِضَاءِ جَمْعِکُمْ بِالتَّوْسِعَهِ عَلَى عِیَالِکُمْ وَ اَلْبِرِّ بِإِخْوَانِکُمْ وَ اَلشُّکْرِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى مَا مَنَحَکُمْ وَ اِجْتَمِعُوا یَجْمَعِ اَللَّهُ شَمْلَکُمْ وَ تَبَارُّوا یَصِلِ اَللَّهُ أُلْفَتَکُمْ وَ تَهَانَوْا نِعْمَهَ اَللَّهِ کَمَا هَنَاکُمْ بِالثَّوَابِ فِیهِ عَلَى أَضْعَافِ اَلْأَعْیَادِ قَبْلَهُ وَ بَعْدَهُ إِلاَّ فِی مِثْلِهِ وَ اَلْبِرُّ فِیهِ یُثْمِرُ اَلْمَالَ وَ یَزِیدُ فِی اَلْعُمُرِ وَ اَلتَّعَاطُفُ فِیهِ یَقْتَضِی رَحْمَهَ اَللَّهِ وَ عِطْفَهُ فَافْرَحُوا وَ فَرِّحُوا إِخْوَانَکُمْ بِاللِّبَاسِ اَلْحَسَنِ وَ اَلرَّائِحَهِ اَلطَّیِّبَهِ وَ اَلطَّعَامِ وَ هَیِّئُوا لِإِخْوَانِکُمْ وَ عِیَالِکُمْ عَنْ فَضْلِهِ بِالْجُودِ مِنْ مَوْجُودِکُمْ وَ بِمَا تَنَالُهُ اَلْقُدْرَهُ مِنِ اِسْتِطَاعَتِکُمْ وَ أَظْهِرُوا اَلْبِشْرَ فِیمَا بَیْنَکُمْ وَ اَلسُّرُورَ فِی مُلاَقَاتِکُمْ وَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا مَنَحَکُمْ وَ عُودُوا بِالْمَزِیدِ مِنَ اَلْخَیْرِ عَلَى أَهْلِ اَلتَّأْمِیلِ لَکُمْ وَ سَاوُوا بِکُمْ ضُعَفَاءَکُمْ فِی مَأْکَلِکُمْ وَ مَا تَنَالُهُ اَلْقُدْرَهُ مِنِ اِسْتِطَاعَتِکُمْ وَ عَلَى حَسَبِ إِمْکَانِکُمْ فَالدِّرْهَمُ فِیهِ بِمِائَهِ أَلْفِ دِرْهَمٍ وَ اَلْمَزِیدُ مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا لاَ دَرَکَ لَهُ وَ صَوْمُ هَذَا اَلْیَوْمِ مِمَّا نَدَبَ اَللَّهُ إِلَیْهِ وَ جَعَلَ اَلْجَزَاءَ اَلْعَظِیمَ کَفَالَهً عَنْهُ حَتَّى لَوْ تَعَبَّدَ لَهُ عَبْدٌ مِنَ اَلْعَبِیدِ فِی اَلتَّشْبِیهِ مِنِ اِبْتِدَاءِ اَلدُّنْیَا إِلَى اِنْقِضَائِهَا صَائِماً نَهَارُهَا قَائِماً لَیْلُهَا إِذَا أَخْلَصَ اَلْمُخْلِصُ فِی صَوْمِهِ لَقَصُرَتْ إِلَیْهِ أَیَّامُ اَلدُّنْیَا عَنْ کِفَایَهٍ وَ مَنْ أَسْعَفَ أَخَاهُ مُبْتَدِئاً أَوْ بَرَّهُ رَاغِباً وَ أَقْرَضَهُ فَلَهُ أَجْرُ مَنْ صَامَ هَذَا اَلْیَوْمَ وَ قَامَ لَیْلَهُ وَ مَنْ فَطَّرَ مُؤْمِناً فِی لَیْلَتِهِ فَکَأَنَّمَا فَطَّرَ فِئَاماً فِئَاماً.. یَعُدُّهَا بِیَدِهِ عَشَرَهً فَنَهَضَ نَاهِضٌ وَ قَالَ: مَا اَلْفِئَامُ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ؟ قَالَ: مِائَهُ أَلْفِ نَبِیٍّ وَ صِدِّیقٍ وَ شَهِیدٍ فَکَیْفَ بِمَنْ یَکْفُلُ عَدَداً مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْمُؤْمِنَاتِ وَ أَنَا ضَمِینُهُ عَلَى اَللَّهِ تَعَالَى اَلْأَمَانَ مِنَ اَلْکُفْرِ وَ اَلْفَقْرِ وَ إِنْ مَاتَ فِی یَوْمِهِ أَوْ فِی لَیْلَتِهِ أَوْ بَعْدَهُ إِلَى مِثْلِهِ مِنْ غَیْرِ اِرْتِکَابِ کَبِیرَهٍ فَأَجْرُهُ عَلَى اَللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ مَنِ اِسْتَدَانَ لِإِخْوَانِهِ وَ أَعَانَهُمْ فَأَنَا اَلضَّامِنُ عَلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنْ بَقَّاهُ قَضَاهُ وَ إِنْ قَبَضَهُ قَبْلَ تَأْدِیَتِهِ لَهُ حَمَلَهُ عَنْهُ وَ إِذَا تَلاَقَیْتُمْ فَتَصَافَحُوا بِالتَّسْلِیمِ وَ تَهَانَوُا اَلنِّعْمَهَ فِی هَذَا اَلْیَوْمِ وَ لْیُبَلِّغِ اَلْحَاضِرُ اَلْغَائِبَ وَ اَلشَّاهِدُ اَلْبَائِنَ وَ لْیَعُدِ اَلْغَنِیُّ عَلَى اَلْفَقِیرِ وَ اَلْقَوِیُّ عَلَى اَلضَّعِیفِ أَمَرَنِی رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ عَنِ اَللَّهِ عَزَّ اِسْمُهُ بِذَلِکَ)
[۱۳] زیارت جامعه کبیره
[۱۴] سوره مبارکه واقعه، آیات ۶۳ و ۶۴
[۱۵] سوره مبارکه رعد، آیه ۷ (وَیَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَهٌ مِنْ رَبِّهِ ۗ إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ ۖ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ)
[۱۶] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۶۱ (فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ)
[۱۷] ابن شاذان قمی، أبو الفضل سدیدالدین، الروضه فی فضائل أمیر المؤمنین علی بن أبی‌طالب(علیهما السلام)، محقق، مصحح، شکرچی، علی، ص ۲۸، قم، مکتبه الأمین، چاپ اول، ۱۴۲۳ق؛ علامه حلی، حسن بن یوسف، نهج الحقّ و کشف الصدق، ص ۲۵۹، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، چاپ اول، ۱۹۸۲م؛ أبو شجاع دیلمی همدانی، شیرویه بن شهردار، الفردوس بمأثور الخطاب، ج ۲، ص ۱۴۲، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
[۱۸] مائه منقبه من مناقب أمیر المؤمنین علی بن ابی طالب و الأئمه من ولده علیهم السلام من طریق العامه , ج ۱ , ص ۳۲ (حَدَّثَنَا أَبُو اَلْقَاسِمِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ اَللَّحَّامُ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِی اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِی أَحْمَدُ بْنُ عَلَوِیَّهَ اَلْمَعْرُوفُ بِابْنِ اَلْأَسْوَدِ اَلْکَاتِبِ اَلْأَصْبَهَانِیِّ قَالَ حَدَّثَنِی إِبْرَاهِیمُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِی عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ صَالِحٍ قَالَ حَدَّثَنِی جَرِیرُ بْنُ عَبْدِ اَلْحَمِیدِ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنِ اِبْنِ عَبَّاسٍ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ: لَمَّا أُسْرِیَ بِی إِلَى اَلسَّمَاءِ مَا مَرَرْتُ بِمَلَإٍ مِنَ اَلْمَلاَئِکَهِ إِلاَّ سَأَلُونِی عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّ اِسْمَ عَلِیٍّ أَشْهَرُ فِی اَلسَّمَاءِ مِنِ اِسْمِی فَلَمَّا بَلَغْتُ اَلسَّمَاءَ اَلرَّابِعَهَ فَنَظَرْتُ إِلَى مَلَکِ اَلْمَوْتِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ (فَقَالَ لِی) یَا مُحَمَّدُ [مَا فَعَلَ عَلِیٌّ قُلْتُ یَا حَبِیبِی وَ مِنْ أَیْنَ تَعْرِفُ عَلِیّاً ؟ قَالَ یَا مُحَمَّدُ وَ] مَا خَلَقَ اَللَّهُ تَعَالَى خَلْقاً إِلاَّ وَ أَنَا أَقْبِضُ رُوحَهُ بِیَدِی مَا خَلاَ أَنْتَ وَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَإِنَّ اَللَّهَ جَلَّ جَلاَلُهُ یَقْبِضُ أَرْوَاحَکُمَا بِقُدْرَتِهِ فَلَمَّا صِرْتُ تَحْتَ اَلْعَرْشِ [نَظَرْتُ] إِذَا أَنَا بِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَاقِفٌ تَحْتَ عَرْشِ رَبِّی فَقُلْتُ یَا عَلِیُّ سَبَقْتَنِی فَقَالَ لِی جَبْرَئِیلُ یَا مُحَمَّدُ (مَنِ اَلَّذِی تُکَلِّمُهُ) قُلْتُ هَذَا أَخِی عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ فَقَالَ لِی یَا مُحَمَّدُ لَیْسَ هَذَا عَلِیّاً بِنَفْسِهِ وَ لَکِنَّهُ مَلَکٌ مِنَ اَلْمَلاَئِکَهِ خَلَقَهُ اَللَّهُ تَعَالَى عَلَى صُورَهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَنَحْنُ اَلْمَلاَئِکَهُ اَلْمُقَرَّبُونَ کُلَّمَا اِشْتَقْنَا إِلَى وَجْهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ زُرْنَا هَذَا اَلْمَلَکَ لِکَرَامَهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَى اَللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى وَ نَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ لِشِیعَتِهِ)
پاسخ دهید