تحقیقات به عمل آمده گویای آن است که در تمامی ادیان الهی به ویژه ادیان ابراهیمی[۱] بر مسئله حجاب و پوشش زنان تأکید شده و کتاب های این ادیان مملو از دستورات و سخنانی است که موضوع حجاب را مطرح نموده است و در این زمینه کتاب های مستقلی[۲] به نگارش در آمده که خوانندگان را به آنها ارجاع داده و به اختصار نمونه های انگشت شماری از آنها را ذکر می نماییم:

حجاب در شریعت حضرت ابراهیم(علیه السلام) :

در آیین مقدس حضرت ابراهیم(علیه السلام) مسئله پوشش زنان، حائز اهمیت بوده است. در کتاب تورات چنین می خوانیم: «رفقه چشمان خود را بلند کرده و اسحاق را دید و از شتر خود فرود آمد، زیرا از خادم پرسید: این مرد کیست که در صحرا به استقبال ما می آید؟ خادم گفت: آقای من است. پس بُرقَع خود را گرفته، خود را پوشانید»[۳]

از این بیان روشن می شود که پوشش زن در مقابل نامحرم در شریعت حضرت ابراهیم(علیه السلام) وجود داشته است؛ زیرا «رفقه» در مقابل اسحاق که به او نامحرم بود، از شتر پیاده شد و خود را پوشاند تا چشم اسحاق به او نیفتند.[۴]

حجاب در دین یهود:

در میان ادیان ابراهیمی دین یهود با قدمت بیش از ۳۳۰۰ سال از قدیمی ترین ادیان صاحب شریعت محسوب می شود و دستورات خاصی در شئون گوناگون زندگی دارد که پیروان را به رعایت آن دعوت کرده است.

در جاهای متعددی از تورات و کتاب فقهی تلمود،[۵] به‌طور صریح و روشن بر وجوب پوشیده بودن زن تأکید شده است. از جمله: پوشش سر، نهی از تشبه زن به مرد و برعکس در شیوه لباس پوشیدن، پرهیز از آرایش و ناز و غمزه و به صدا در آوردن خلخال های پا، جدا بودن محل عبادت زنان از مردان در کنیسه، ناشایست شمردن اشعاری که در تمجید زیبایی زنان سروده شده است، منع گفت‌و‌گوی علنی مردان و زنان حتی بین زن و شوهر در بیرون خانه و ایراد خطابه توسط زنان از پشت پرده.

در تعالیم یهود، علاوه بر اشاره به رعایت عفت و پاکدامنی و حجاب زنان همواره قوانینی برای حفظ عفاف در جامعه وجود داشته است و اگر چه در اثر پراکندگی قوم یهود تفاوت هایی در کیفیت رعایت آن وجود دارد، اما می توان به هر حال از منابع دینی یهودیان، قاعده اصلی و روش کلی آن آیین را به دست آورد، هر چند بعضی از پیروان کنونی آن آیین، بدان پایبندی کافی نشان ندهند.

درباره عروس یهودا (پسر یعقوب، پسر اسحاق و پسر ابراهیم(علیه السلام) تورات می گوید: «پس رخت بیوگی را از خویشتن بیرون کرده و برقعی بر روی کشیده و خود را در چادر پوشیده و به دروازه عنیایم که در راه تمنه است بنشست»[۶] در این مطلب که نقل ماجرای عروس بیوه یهودا (پسر یعقوب و لیه) می باشد، استفاده از عبارات برقع (روبنده) و همچنین چادر نشان دهند رواج استفاده از این نوع حجاب در میان زنان بنی اسرائیل است.

حجاب در مسیحیت:

ویل دورانت در این باره می گوید: «در حقیقت مسیحیت نه تنها احکام شریعت یهود درباره حجاب زنان را تغییر نداده و قوانین شدید آن را استمرار بخشیده است، بلکه در برخی موارد قدم را فراتر نهاده و با تأکید بیشتری اهمیت رعایت عفت را مطرح ساخته است»[۷]

در کتاب مقدس مسیحیان (عهد جدید)[۸] به‌طور صریح آیاتی درباره لزوم عفت و خانه‌نشینی زنان آمده است و هم چنین درباره آراستگی زن به حیاء، پرهیز از آرایش با زیور آلات و بافتن مو، وجوب پوشاندن موی سر به ویژه در مراسم عبادی در کلیسا، داشتن وقار و دوری از نگاه به نامحرم مطالبی ذکر شده است.

در عهد جدید آمده پطرس که رئیس حواریون به حساب می آید در یکی از نامه هایش خطاب به زنان پیرو مسیح می گوید: «و شما را زینت ظاهری نباشد از بافتن موی و متجلی شدن طلا و پوشیدن لباس، بلکه انسانیت باطنی قلبی در لباس غیر فساد روح حلیم و آرام که نزد خدا گرانبهاست»[۹]

در تصاویر مذهبی مسیحیان نیز زنان قدّیسه همواره دارای حجاب هستند. از نظر تاریخی نیز تردیدی در این نیست که مسیحیان قرون اوّلیّه حجاب داشته اند.

در انجیل نیز به زنان توصیه شده که از آرایش و خودنمایی بپرهیزند. بر همین اساس و به سنّت دیرین، افراد عادی هم که به کلیسا می روند معمولاً پارچه ای به سرشان می بندند و آرایش خود را پاک می کنند.

حجاب در آیین زرتشت:

در شریعت زرتشت، پوشش زنان، امری مسلم بوده است چنان که در «خرده اوستا» فصل آفرینگان می نویسد: «زنان در مراسم می گفتند: همگان زتو بر می گوییم، همگان سر خود می پوشانیم، آن گاه به درگاه اهورا مزدا نماز می کنیم».

بنابراین بحث حجاب امر مسلمی میان تمامی ادیان الهی می باشد، هر چند طی سده های اخیر و تحولات اجتماعی برخی پیروان ادیان کمتر نسبت به احکام حجاب توجه می کنند.[۱۰]

پی نوشت ها

[۱] – منظور از ادیان ابراهیمی، ادیان یهود، مسیحیت و اسلام است که جد مشترک انبیای آنها حضرت ابراهیم(علیه السلام) می باشد ( حضرات موسی و عیسی از نسل اسحاق پسر ابراهیم و ساره و پیامبر اکرم حضرت محمد(ص) از نسل اسماعیل(علیه السلام) پسر ابراهیم و  هاجر هستند.

[۲] – پیرامون حجاب در ادیان الهی تحقیقات مفصلی به عمل آمده و به صورت کتاب مستقل در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است به عنوان کتاب «عفاف و حجاب در ادیان الهی»، نوشته زهره

سادات موسوی، تهران، زیتون سبز،۱۳۹۰ش، اول و کتاب «حجاب در ادیان الهی»، نوشته علی محمدی آشتیانی، قم، انتشارات اشراق، ۱۳۷۳ ش، اول که پاسخ این سؤال شمه‌ای از این کتاب ها می باشد.

[۳] – سفر پیدایش، باب ۲۴، آیات ۶۴و۶۵ .

[۴] –  لقمانی، احمد، چگونه فرزندان ما با حجاب می شوند؟، قم، انتشارات بهشت بینش، ۱۳۸۹ش، اول، ص۷۱٫

[۵] – تلمود یکی از کتاب های مذهبی یهود می باشد که به عنوان تفسیری بر میشیا مجموعه‌ای حاوی شریعت شفاهی یهود و فتاوای فقیهان این قوم از آثار مهم و ارزشمند در ادبیات دینی یهود می باشد. این کتاب دارای دو بخش میشنا و گمارا می باشد. تلمود از بخش تشکیل شده است و هر بخش را سدر می نامند و در مجموع ۶۳ رساله را در بردارد.

[۶] – تورات، سفر پیدایش ۳۸/ ۱۵و ۱۴٫

[۷] – ویل دورانت، ص ۴۳۹٫

[۸] – عهد جدید، New Testament کتاب مقدس مسیحیان، مجموعه‌ای دارای ۲۷ بخش است که عبارتند از: اناجیل چهارگانه ( انجیل متی، مرقس، لوقا، یوحنا ).

[۹] – عهد جدید ( کتاب مقدس مسیحیان )، رساله اول پطرس ۳/ ۶-۱٫

[۱۰] – تصاویر از کتاب حریم ریحانه.