منظور از یاری کردن خدا که در آیه شریفه «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللهَ یَنْصُرْکُم‏»، چیست؟

پاسخ اجمالی

خداوند متعال هم بی نیاز مطلق است و هم قادر مطلق؛ یعنی در تحقق مرادش توانایی کامل دارد و به هیچ کس و هیچ چیزی نیاز ندارد؛ لذا وقتی گفته می شود «خدا را یاری کنید» معنای حقیقی آن مراد نیست، بلکه در این جا معنای کنایی آن مراد است، پس تعبیر به یارى کردن خدا، به معناى یارى کردن دین، پیامبر، شریعت و… است.
این آیات در ادامه تشویق مؤمنان به مسئله پیکار با دشمنان حق است، با تعبیرى جالب و رسا آنها را تشویق به «جهاد» می کند و می فرماید: «اى کسانى که ایمان آورده اید! اگر خدا را یارى کنید، او شما را یارى می کند و گام هایتان را استوار می دارد».
تعبیر به یارى کردن خدا به وضوح به معناى یارى کردن آئین او است؛ یعنی یارى کردن پیامبر او، و شریعت و تعلیمات او. به دیگر سخن؛ منظور از «نصرت دادن به خدا» جهاد در راه خدا و تنها به منظور تأیید دین او و اعلاى کلمه حق است، نه این که نبرد کنند تا در زمین سرورى نمایند، و یا غنیمت به چنگ آرند، و یا شجاعت و هنر خود را نشان دهند.[۱] لذا در بعضى دیگر از آیات قرآن یارى کردن خدا و رسولش در کنار یکدیگر قرار داده شده است؛ مانند این آیه شریفه: «وَ یَنْصُرُونَ اللهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ»؛[۲]
مشاهده می کنیم با آن که قدرت خداوند بی پایان است، و قدرت مخلوقات در برابر او بسیار ناچیز، ولى باز با زبان کنایی از مؤمنان یاری می خواهد تا اهمیت مسئله جهاد و دفاع از آئین حق را روشن سازد، و تعبیرى از این با عظمت تر براى این موضوع پیدا نمی شود.
اما وعده اى را که خداوند در برابر دفاع از آئینش به مجاهدان  داده چیست؟ نخست می گوید: «شما را یارى می کند» اما از کدام راه؟
پاسخ آن است که از راه های بسیار، در قلب شما نور ایمان و در روح شما تقوا، در اراده شما قدرت، در فکر شما آرامش می افکند. فرشتگان را به یارى شما می فرستد، حوادث را به نفع شما تغییر مسیر می دهد، قلوب مردم را به شما متمایل می کند، سخنانتان را نافذ، فعالیت هایتان را پرثمر می سازد، آرى یارى خدا جسم و جان و درون و برون را احاطه می کند.[۳]

[۱]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: موسوی همدانی، سید محمدباقر،  ج ‏۱۸، ص ۳۴۶ – ۳۴۷، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش.

[۲]. «و خدا و رسولش را یارى می کنند؛ و آنها راستگویانند»؛ حشر، ۸٫

[۳]. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ‏۲۱، ص ۴۲۵ – ۴۲۶، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.