پیامبران و امامان بدان جهت که بندگان شایسته خداوند هستند، سزاوار احترام و محبت هستند.

احترام و ابراز ارادت به آنان، بدان جهت نیست که براى آنان در مقابل خدا، مقام و ارزشى مستقل قائل باشیم؛ بلکه آنان مستقل از خدا هیچ ندارند و همه عظمت آنان و عشق و محبت ما به ایشان، ناشى از آن است که آنان در اوج معرفت، بندگى و عبودیت حضرت حق قرار دارند و مورد عنایت خاص پروردگار مى باشند.

بوسیدن ضریح امامان (علیهم السّلام)  و اولیاى الهى، برخاسته از عشق و محبت نسبت به آنان است؛ همان گونه که عاشق، هر چیزى را که منتسب به معشوق است، مى بوید و مى بوسد و به سینه مى چسباند.

براى زائر امام معصوم (علیه السّلام) ، خود سنگ و چوب ارزشى ندارد. بوسیدن ضریح و در و دیوار حرم، از آن جهت است که منسوب به محبوبش؛ یعنى، امام معصوم (علیه السّلام) است.

به تصریح قرآن کریم، حضرت یعقوب، لباس یوسف را بر چشم خود نهاد و بینایى خود را باز یافت: «فَلَمّا أَنْ جاءَ الْبَشِیرُ أَلْقاهُ عَلى وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِیراً قالَ أَلَمْ أَقُلْ لَکُمْ إِنِّى أَعْلَمُ مِنَ اللّهِ ما لا تَعْلَمُونَ»؛[۱] «پس چون مژده رسان آمد، آن پیراهن را بر چهره او انداخت، پس بینا گردید. گفت: آیا به شما نگفتم که بى شک من از [ عنایت ]خدا چیزهایى مى دانم که شما نمى دانید؟».

تبرّک و استشفا به پیراهن یوسف، نمونه اى از تبرّک و استشفا به چیزى است که به شکلى منسوب به اولیاى الهى است.

بر اساس روایات معتبر نزد شیعه و سنى، اصحاب پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله)  هنگام وضو گرفتن ایشان، هجوم مى آوردند تا هر کسى قطره اى از آب وضوى ایشان را به عنوان تبرّک برگیرد؛ به گونه اى که نمى گذاشتند قطره اى از آب وضوى پیامبر (صلی الله علیه وآله)  بر زمین بریزد و اگر به کسى چیزى نمى رسید، از رطوبت دست دیگرى استفاده مى کرد.[۲] اگر تبرّک جستن به قطرات آب، شرک و حرام بود، وظیفه آن حضرت نهى و بازداشتن اصحاب از این عمل بود.

سیره اصحاب، تبرّک جستن به ظرف غذاى پیامبر (صلی الله علیه وآله) ، چاه هایى که آن حضرت از آن آب نوشیده اند و… ـ چه در زمان حیات ایشان و چه بعد از رحلت ایشان ـ بوده است.[۳]

بنابراین بوسیدن و تبرّک جستن، بدون اعتقاد به الوهیت یا ربوبیت (فاعلیت استقلالى) شرک نیست. بر اساس داورى وهابیان ـ که صرف بوسیدن و تبرّک جستن به آثار اولیاى الهى شرک و حرام است ـ پیامبر اکرم و اصحابشان و نیز یعقوب نبى و همه انسان ها ـ حتى خود وهابیان که فرزندان خود را مى بوسند ـ مرتکب شرک و حرام شده اند!!

دفتر نشر معارف/مؤلفان:محمدرضا کاشفی و سیّد محمد کاظم روحانی

[۱] – یوسف ۱۲، آیه ۹۶٫

[۲] – صحیح بخارى، ج ۱، ص ۳۳ و ج ۷، ص ۵۰؛ مسند احمد، ج ۴، ص ۳۲۹ و ۳۳۰٫

[۳] – صحیح بخارى، ج ۳، ص ۳۵؛ کتاب المغازى؛ فضائل اصحاب النبى، باب مناقب على بن ابیطالب؛ صحیح مسلم، کتاب الجهاد السیر، ح ۱۳۲؛ صحیح مسلم، کتاب الحج، ح ۳۲۳ و ۳۲۶؛ مسند احمد، ج ۵، ص ۶۸٫