در جریان خروج حضرت آدم علیه السّلام به خاطر ترک اولایی که انجام داد، به خاطر یک ترک اولی از بهشت محروم شد. آن وقت کسی هزاران گناه کرده باشد، در بهشت به روی او باز می‌شود. آن که در بهشت بود با یک ترک اولی به او گفتند: بیرون برو. حالا آن که بهشت نرفته است با آلودگی راه به بهشت دارد؟ نه ندارد. مرگ هم شوخی ندارد. برای همه‌ی ما است. مثل منی که دیگر فاصله ندارد. چه خوب است که اغتنام فرصت بکنیم؛ ما هم از این آیه درس بگیریم. حضرت آدم علیه السّلام بعد از سالیان سال گریه‌های شبانه روزی، خداوند منّان آیینه‌ی دل او را از غبار ترک اولی پاک کرد. وقتی رقّت دل کامل شد، وقتی آیینه‌ی دل از همه‌ی غبارها پاکیزه شد، حالا زمینه پیدا کرد که با خمسه‌ی طیّبه با حضرت زهرا سلام الله علیها اتّصال حاصل بکند.

 

این آیه‌ی کریمه در سوره‌ی مبارکه‌ی بقره «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَهَ»[۱] اوّل تقوا بعد توسّل؛ آدمی که تقوا ندارد، اصلاً حال توسّل را ندارد، حال گریه ندارد، گناه دل را قسی می‌کند ولی توبه دل را رقیق می‌کند. دل که رقیق شد، حال خوش می‌آید. توسّل برای انسان پیش می‌آید. حضرت آدم توبه کرد، ۴۰ سال شب و روز اشک ریخت، سوز حضرت آدم هر چه بود، سوزاند؛ خیلی سوز و گداز شدیدی داشت. در اثر بیرون آمدن از بهشت و حجابی که برای او پیش آمد، جمال الهی، جلال الهی برای او محجوب شد، خیلی از این فراق می‌سوخت امّا ۴۰ سال گریه او را نجات نداد، مقدّمه شد تا این‌که خدای متعال در قرآن می‌فرماید: «فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ»[۲] خدا او را با این کلمات آشنا کرد. کلمات چه بود؟ «یَا حَمِیدُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ یَا عَالِی بِحَقِّ عَلِیٍّ یَا فَاطِرُ بِحَقِّ فَاطِمَهَ یَا مُحْسِنُ بِحَقِّ الْحَسَنِ (یا قدیم الاحسان بحق الحسین) وَ الْحُسَیْنِ وَ مِنْکَ الْإِحْسَانُ»[۳] این کلمات بود که حضرت آدم علیه السّلام را بعد از ۴۰ سال سوز و گداز اشک و آه بی‌خوابی‌ها، مناجات‌ها، نجات او به برکت فاطمه و پدرش، فاطمه و… این‌ها وجوداتی هستند که حضرت آدم علیه السّلام را نجات دادند. وجوداتی هستند که حضرت نوح را نجات دادند، وقتی تخت پاره‌های کشتی نوح را در کوه‌های روسیه -سال‌ها قبل شاید ۵۰ سال قبل بود که مجله‌ی مکتب اسلام نوشته بود- پیدا کردند، باستان‌شناس‌ها خطوط را خواندند، دیدند اسم مبارک حضرت رسول است و حضرت بتول است و حضرت علی است و امام حسن است و امام حسین علیهم السّلام؛ نجات نوح از طوفان به برکت زهرا و خانواده‌ی ایشان است. نجات ابراهیم از آتش به همین بزرگوارها استناد پیدا می‌کند. موسی و عیسی در همه‌ی مواقف و شرایط همه به این بزرگوارها متوسّل شدند. خدا انبیاء را به این‌ها وصل کرده است تا رسالت آن‌ها تکمیل شده است.


[۱]– سوره‌ی مائده، آیه ۳۵٫

[۲]– سوره‌‌ی بقره، آیه ۳۷٫

[۳]– بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج ‏۴۴، ص ۲۴۵٫