قرآن در دو جا اعلام می  کند که «الله بهترین خالق ها است» (سوره ۲۳ آیه ۱۴ و سوره ۳۷ آیه ۱۲۵) و این به این معنا است که غیر از الله خالق های دیگری نیز وجود دارند! اما در عین حال خیلی جاها ادعا می  کند «الله خالق همه چیز است» (سوره ۳۹ آیه ۶۲)، اگر خالق همه چیز الله است، خالق دیگری نمی  تواند وجود داشته باشد. و آیه «الله بهترین خالق ها است» را چگونه تفسیر می  کنید؟

پاسخ اجمالی

از این که قرآن کریم از زبان خود خداوند اعلام می کند که او بهترین آفریننده ها است فهمیده مى‏ شود که خلقت تنها مختص به او نیست. و در حقیقت همین گونه؛ زیرا که خلقت به معناى تقدیر و اندازه گیری است،[۱] و تقدیر یعنى مقایسه چیزى با چیز دیگر، و این اختصاص به خداى تعالى ندارد، علاوه بر این، در کلام خود خداى عز و جل خلقت به غیر خدا هم نسبت داده شده است، آن جا که فرمود: «وَ إِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَهِ الطَّیْرِ بِإِذْنی‏ فَتَنْفُخُ فیها فَتَکُونُ طَیْراً بِإِذْنی»؛[۲] و نیز فرمود: «وَ تَخْلُقُونَ إِفْکاً».[۳]
البته خلق و آفرینش خدا با خلق غیر او از جهات گوناگون متفاوت است:
اولاً: خداوند ماده و صورت اشیا را مى ‏آفریند، در حالى که اگر انسان بخواهد چیزى را ایجاد کند تنها مى ‏تواند با استفاده از مواد موجود این جهان صورت تازه ‏اى به آن بخشد؛ مثلاً از مصالح ساختمانى خانه ‏اى بسازد، یا از آهن و فولاد، اتومبیل یا کارخانه ‏اى اختراع کند.
ثانیاً: از سویى دیگر خلقت و آفرینش خداوند، نامحدود است و او آفریدگار همه چیز است: «اللَّهُ خالِقُ کُلِّ شَیْ‏ءٍ»؛[۴]خدا خالق همه چیز است. در حالى که انسان موجودات بسیار محدودى را مى ‏تواند ابداع کند، و گاه توأم با انواع ضعف ها و نقص ها است که در جریان عمل باید آنها را تکمیل کند، اما خلق و ابداع پروردگار خالى از هرگونه عیب و نقص است.
ثالثاً: در آن جا که انسان توانایى بر خلق و ایجاد یک چیز پیدا مى ‏کند، آن خلقت نیز به اذن و فرمان خدا است که بدون اذن او در عالم حتى برگى نمی روید و سنگی بر سنگی بنا نمی شود، چنان که در باره حضرت مسیح(ع) فرمود: «و آن گاه که به امر من از گِل، چیزى چون پرنده ساختى و در آن دمیدى و به امر من پرنده‏ اى شد».[۵]، [۶]
خلاصه این که مفهوم خلقت و تحول و پدید آوردن داراى درجات بى ‏شمار است. خدای متعال خود را به طور اصالت و مستقل خالق معرفى نموده و به طور غیر مستقل آن را به سلسله بشر داده است.

 

 

منبع:اسلام کوئست


پی نوشت:

[۱]. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص ۲۹۶، ماده «خلق»؛ ابن منظور، لسان العرب، ج ‏۱۰، ص ۸۵، ماده «خلق».

[۲]. مائده، ۱۱۰.

[۳]. عنکبوت، ۱۷.

[۴]. رعد، ۱۶.

[۵]. مائده، ۱۱۰.

[۶]. ر. ک: طبا طبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۱۵، ص ۲۲، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۴۱۷ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏۱۴، ص ۲۰۹- ۲۱۰، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۴ش.