خداوند در سوره هود می فرماید: «أَلا إِنَّ عاداً کَفَرُوا رَبَّهُمْ»؛ چرا در این آیه نفرمود: «کفروا بربّهم»؟

پاسخ اجمالی

خداوند در بیان سرگذشت قوم عاد می فرماید: «وَ أُتْبِعُوا فی‏ هذِهِ الدُّنْیا لَعْنَهً وَ یَوْمَ الْقِیامَهِ أَلا إِنَّ عاداً کَفَرُوا رَبَّهُمْ أَلا بُعْداً لِعادٍ قَوْمِ هُودٍ»؛[۱] آنان، در این دنیا و روز قیامت، لعنت (و نام ننگینى) به دنبال دارند! بدانید «عاد» نسبت به پروردگارشان کفر ورزیدند! دور باد «عاد»- قوم هود- (از رحمت خدا، و خیر و سعادت).
برخی کلمه «ربّهم» در این آیه را مفعولٌ  به کلمه «کَفَرُوا» گرفته اند.[۲] اما در این که چرا «کفروا بربّهم»؛ یعنی با حرف جرّ نیامد می توان گفت: این تعبیرات مختلف می تواند معانی بسیار دقیقی را در نگاه خداوند متعال داشته باشد که بر ما پنهان مانده است. علاوه بر آن، می تواند تنها برای اختلاف در تعبیر و زیبا شدن کلام باشد که این نیز خود مقصودی عقلانی و مطابق با فصاحت و بلاغت است. همچنین برخی نیز «ربّهم» را  منصوب به نزع خافض گرفته اند؛[۳] یعنی در واقع حرف جرّ بر روی آن قرار داشته و سپس حذف شده، اما در معنا لحاظ می شود. بنابر این، میان «ربّهم» و «بربّهم» هیچ اختلاف معنایی وجود نداشته و تنها تفاوت لفظی وجود دارد که این موضوع در ادبیات عرب رایج و مورد پذیرش است.

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. هود، ۶۰.

[۲]. صافی، محمود بن عبد الرحیم، الجدول فی اعراب القرآن، ج ۱۲، ص ۲۹۹، دار الرشید، مؤسسه الإیمان، دمشق‏، بیروت، چاپ چهارم، ۱۴۱۸ق.

[۳]. درویش، محیی الدین، اعراب القرآن و بیانه، ج ۴، ص۳۸۲، دارالارشاد، سوریه، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.