سرّ این‌که نوع مردم یعنی اکثری از آن‌ها نظرشان محدود به عالم مادّه و نشئه‌ی حس است و به لذّات حیوانی بدن پیچیده و از لذّت عقلی محرومند و به عالم غیب و جهان آخرت، توجّه نکرده و ادراک کامل و علم تصدیقی یقینی به آن ندارند، سببش همانا ضعف نفس و نقص قوای ادراکی آن‌هاست که در شکّ و ریب خیال مانده‌اند، بلکه از ذکرش متنفّرند! و انبیا و اولیاء و حکماء الهی و علمای ربّانی که توجّه بدان جهان و شوق به آن‌جا بیش از عالم مادّه دارند، سببش همان قوّت نفس و کمال عقل آن‌هاست که به عقل قوی، ادراک آن عالم را توانند کرد.
و سایر مردم هر گاه از رسولان الهی و حکما و علماء ربّانی در علم و عمل پیروی کنند و به دستور انبیا، «تجلیه» و «تخلیه» کنند یعنی به تهذیب و تزکیه‌ی نفس پردازند، تا از تخیّلات و اوهام این عالم و وساوس عادات بدنی برهند؛ و آنگاه به مقام «تحلیه» و «فنا» رسند، یعنی به واسطه‌ی اُنس به حقّ، از کثرت عبادت و ریاضت و ذکر و توجّه به خدا، متخلّق به اخلاق الهی شوند؛ و از شدّت اُنس با حضرت احدیّت، به مرتبه‌ی فنای شهودی نایل شوند و از فنا، بقای به لقای حق یافته و قطره‌ی وجود خود را به دریای وجود نامتناهی الهی رسانند، آنگاه از ریب و ظنون و تخیّل رهیده و به مقام استیقان و علم الیقین رسند و نسبت به جهان غیب و عالم آخرت (ما فوق الطّبیعه) و ادراک آن و ذکر آن، به یقین عشق و انس و وجد و اشتیاق کامل خواهند داشت که علی (ع) فرمود:
وَ اللَّهِ لَابْنُ أَبِی طَالِبٍ آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْیِ أُمِّهِ.
«پسر ابی طالب -به خدا قسم- انس و اشتیاقش به عالم آخرت و جهان ابد، بیش از شوق طفل است به پستان مادر!»
منبع: کتاب پندهای آسمانی، صص ۹۹-۱۰۰
پاسخ دهید