پیام آیات یک تا ده سوره «طه» چیست؟

پاسخ اجمالی

معرفی سوره
سوره مبارکه طه، بر اساس برخی گزارش ها چهل و پنجمین سوره قرآن است که بعد از سوره مریم در مکه نازل شده است، اما در ترتیب فعلى قرآن کریم، سوره بیستم است. و حدوداً در سال پنجم بعثت نازل شده است.[۱]
کوفیان معتقدند که این سوره دارای ۱۳۵ آیه است، اما مدنی ها می گویند ۱۳۴ و بصری ها برآنند که ۱۳۲ آیه دارد.[۲]
این اختلاف از آن جا ناشى شده است که برخى از قاریان بر سر بعضى از کلمات توقف کرده و آن را ابتدای آیه دانسته ‏اند، ولى بعضى دیگر آن را آیه مستقل ندانسته ‏اند.[۳]
علّت نام گذارى این سوره، ظاهراً وقوع لفظ «طه» در اول آن است. به نظر می رسد، در زمان پیامبر(ص)، آن حضرت به این نام نیز خوانده می شدند.[۴]
فضیلت سوره طه
روایات متعددى در باره عظمت و اهمیت این سوره در منابع روایی وارد شده است.
ابوهریره از پیامبر اکرم(ص) نقل می کند: «خداوند سوره “طه” و “یس” را دو هزار سال قبل از آفرینش آدم براى فرشتگان بازگو کرده، هنگامى که فرشتگان این بخش از قرآن را شنیدند گفتند: “طوبى لامه ینزل هذا علیها، وطوبی لاجواف تحمل هذا، وطوبى لالسن تکلم بهذا”؛ خوشا به حال امتى که این سوره‏ ها بر آنها نازل می گردد؛ خوشا به دل هایى که این آیات را در خود پذیرا می شود؛ و خوشا به زبان هایى که این آیات بر آن جارى می گردد».^[۵]
امام صادق(ع) نیز در ارتباط با جایگاه این سوره می فرماید: «تلاوت سوره طه را ترک نکنید؛ چرا که خدا آن را دوست می دارد و دوست می دارد کسانى را که آن را تلاوت کنند، هر کس تلاوت آن را ادامه دهد خداوند در روز قیامت نامه اعمالش را به دست راستش می سپارد و بدون حساب به بهشت می رود، و در آخرت آن قدر پاداش به او می دهد که راضى شود».[۶]
گفتنی است؛ این پاداش هایی که براى تلاوت سوره ‏هاى قرآن از سوی معصومان(ع) به ما رسیده، به این معنا نیست که تنها با تلاوت قرآن، این همه نتیجه عاید انسان می شود، بلکه منظور تلاوتى است که همراه اندیشه و تفکر باشد و آثارش در اعمال و گفتار انسان تأثیرگذار باشد.
تعالیم سوره
در زمینه آموزه های این سوره به صورت اجمال می توان گفت که روح مطالب سوره در سه آیه ابتدایی آمده است، و غرض سوره تذکر و بیدارى از راه انذار و یادآورى حقایق است، و این که تمام اینها تنها در افرادی تأثیرگذار خواهد بود که نوعی خشیت را در دل خود نهادینه کرده اند: «إِلَّا تَذْکِرَهً لِمَنْ یَخْشى‏»، مهم ترین سرفصل های آیات بعد از این قرار است:
۱ – آیات ۴- ۸، اشاره کوتاهى به عظمت قرآن، یادآوری موقعیت خداوند نسبت به جهان هستى و بخشى از صفات جلال و جمال پروردگار دارد.
۲ – آیات ۹- ۷۹، داستان حضرت موسى(ع) و دلایل عمیق توحید به زبان وی در برابر فرعون، غرق شدن فرعون و نجات اهل حق را به عنوان یک حقیقت تاریخى مطرح می کند.
۳ – آیات ۸۰- ۸۲، شامل مواعظی خطاب به بنی اسرائیل بوده و این که مراقب باشند تا بعد نجات از فرعون و گشایش امور زندگی شان، سر به طغیان برندارند.
۴ – آیات ۸۳- ۹۹، به غیبت موسی از میان قوم خویش، فتنه سامرى و مغلوب شدنش، امتحان قوم موسى، مشکلاتی که برای هارون پیش آمد، و ظهور بطلان باطل برای همگان، می پردازد.
۵ – آیات ۱۰۰- ۱۱۴، تذکرى است در زمینه معاد و بعضى از وقایع و خصوصیات رستاخیز و این که قرآن این امور را تنها برای تذکر به مردم یادآور می شود.
۶ – آیات ۱۱۵- ۱۲۳، سرگذشت آدم و حوا(ع) در بهشت، و ماجراى وسوسه ابلیس و سرانجام هبوط آنها را در زمین، توصیف می کند.
۷ – آیات ۱۲۴- ۱۲۷، مجدداً یادآوری بحث معاد و نصایحى در مورد آن است.
۸ – آیات ۱۲۸- ۱۲۹، توصیه مخاطبان به مطالعه و بررسی تاریخ ملت ها است.
۹ – آیات ۱۳۰- ۱۳۲، توصیه هایی به خود پیامبر اسلام(ص) در ارتباط با زندگی فردی و خانوادگی حضرتشان است.
۱۰ – آیات ۱۳۳- ۱۳۵، به بهانه گیری کفار معاصر پیامبر(ص) و پاسخ خدا به آنان پرداخته و به این موضوع اشاره می کند که همگان باید چشم به راه باشند تا به زودی مشخص شود که چه کسانی پیرو حق بودند و چه افرادی پیرو باطل![۷]

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ج ‏۶، ص ۳۶۵، تهران، بنیاد بعثت، چاپ سوم، ۱۳۷۷ش.

[۲]. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق، یاحقی، محمد جعفر، ناصح، محمد مهدی، ج ‏۱۳، ص ۱۲۶، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۴۰۸ق.

[۳]. ‏جعفری، یعقوب، کوثر، ج ‏۶، ص ۵۵۰، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.

[۴]. تفسیر احسن الحدیث، ج ‏۶، ص ۳۶۵٫

[۵]. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج ‏۳، ص ۳۶۶، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.

[۶]. همان.

[۷]. ر. ک: تفسیر أحسن الحدیث، ج ‏۶، ص ۳۶۵ – ۳۶۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏۱۳، ص ۱۵۲- ۱۵۴، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.