آموزه  های جنگ بدر چیست؟

پاسخ اجمالی

خداوند در یکی از آیات قرآن در داستان جنگ بدر می  فرماید: «قَدْ کانَ لَکُمْ آیَهٌ فی‏ فِئَتَیْنِ الْتَقَتا فِئَهٌ تُقاتِلُ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ وَ أُخْرى‏ کافِرَهٌ یَرَوْنَهُمْ مِثْلَیْهِمْ رَأْیَ الْعَیْنِ وَ اللَّهُ یُؤَیِّدُ بِنَصْرِهِ مَنْ یَشاءُ إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَعِبْرَهً لِأُولِی الْأَبْصار»؛[۱] در دو گروهى که (در میدان جنگ بدر،) با هم رو برو شدند، نشانه (و درس عبرتى) براى شما بود. یک گروه، در راه خدا نبرد می کرد و جمع دیگرى که کافر بود، (در راه شیطان و بت،) در حالی که آنها (گروه مؤمنان) را با چشم خود، دو برابر آنچه بودند، می دیدند. (و این خود عاملى براى وحشت و شکست آنها شد.) و خداوند، هر کس را بخواهد (و شایسته بداند)، با یارى خود، تأیید می کند. در این، عبرتى است براى بینایان!
روشن است که بیان این آیات و تذکر به مسلمانان، برای درس آموزی به آنها است که می توان بر حسب سلیقه، آموزه های متفاوتی را از آن استخراج کرد؛ مانند پیروزی نیروی کم بر نیروی زیاد، کمک ملائکه، امدادهای غیبی، اهداف اقتصادی برای بازپس گیری اموال از دشمن و …
برخی از مفسران نیز آموزه ها و درس هایی را از این آیه در ارتباط با جنگ بدر استخراج نموده اند؛ مانند:
۱ – هدف از جهاد و نبرد باید خدا و یاری دین خدا باشد: «فِی سَبِیلِ اللَّهِ».
۲ – آن جا که خداوند بخواهد دیدها، برداشت ‏ها و افکار عوض می شود. و با همین چشم، همین جمعیّت را دو برابر می بیند: «یَرَوْنَهُمْ مِثْلَیْهِمْ رَأْیَ الْعَیْنِ».
۳ – یکى از امدادهاى غیبى، ایجاد رُعب در دل دشمنان است: «یَرَوْنَهُمْ مِثْلَیْهِمْ»، «وَ اللَّهُ یُؤَیِّدُ».
۴ – جنگ بدر نشان داد که اراده خداوند بر اراده خلق غالب، و تنها امکانات مادّى، عامل پیروزى نیست: «یُؤَیِّدُ بِنَصْرِهِ مَنْ یَشاءُ».
۵ – اگرچه خداوند هر کس را بخواهد یارى می کند: «مَنْ یَشاءُ»، ولى شرط یارى آن است که مردم در مقام نصرت دین او بپاخیزند: «فِی سَبِیلِ اللَّهِ».
۶ – هدف از بیان تاریخ باید عبرت و پندگیرى باشد: «لَعِبْرَهً».
۷ – اگرچه حوادث براى همه مایه پند و عبرت است: «کانَ لَکُمْ آیَهٌ»، ولى درس گرفتن از آن، بصیرت و بینش می خواهد: «لَعِبْرَهً لِأُولِی الْأَبْصارِ».[۲]

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. آل عمران، ۱۳٫

[۲]. قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج ‏۲، ص ۲۵، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش.