فرقه شیخیه در کنار توحید، نبوت و امامت، رکن رابع را یکی از اصول چهارگانه دین به شمار می آورد. مقصود از رکن رابع در این فرقه آن است که در میان شیعیان، همواره شیعه کاملی وجود دارد که واسطه فیض میان امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و مردم است.
شیخ احمد احسایی، بنیان گذار و نخستین نظریه پرداز این فرقه، در چند فراز از سخنانش، به لزوم وجود فردی به عنوان رابط بین امام و خلق اشاره می کند؛ اما برخلاف ادعای شیخیه که معتقدند واژه رکن رابع در زمان شیخ احمد طرح و ارائه شده است، در سخنان او چیزی با این عنوان دیده نمی شود.
در این پژوهش خواهد آمد که حاج محمدکریم خان کرمانی، رهبر شیخیه کرمان، از مدافعان اصلی و حتی از موسسان اصل مجعول «رکن رابع» به شمار می آید. از این رو، در آثار وی بیش از دیگران از این مساله دفاع شده است. در مقابل آن، فرقه شیخیه آذربایجان است که از مخالفان جدی این نگرش به شمار می آیند. قابل توجه آنکه در برخی منابع شیخیه از دو عنوان نجبا و نقبا به جای واژه رکن رابع استفاده شده که از نظر معنا مترادف و هم معنایند.
در پایان، از چند زاویه به نقد و تحلیل این بدعت پرداخته خواهد شد؛ هم از این جهت که در میان گرایش ها و انشعابات فرقه شیخیه، در این باره اختلافات اساسی وجود دارد، و هم از این زاویه که ایرادات متعددی بر هویت معرفتی آن وارد است.
تطور مفهوم رکن رابع یا شیعه کامل در فرقه شیخیه
مقاله ای از مسلم محمدی و محمد محمدی
پاسخ دهید