خطبه فدکیه به عنوان یک ارتباط زبانی تحققیافته در بافت و زمینه تاریخی مشخص، یکی از گفتمانهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پس از رحلت پیامبر اعظم(ص) را تشکیل میدهد. یکی از روشهای تحلیل این گونه متون، به عنوان بخشی از میراث دینی، استفاده از تحلیل کارگفتی و بررسی متن در چارچوب کنش گفتاری است. بر اساس این نظریه، گوینده که همواره در بافتی خاص سخن میگوید، هنگام سخن گفتن علاوه بر ادای کلمات و بر زبان جاری ساختن الفاظ در قالب گزارههای مختلف، کنشهایی هم انجام میدهد که آنها را به پنج دسته بیانی، انشایی، تعهدی، احساسی و اعلامی تقسیم کردهاند. این جستار که به تحلیل متن خطبه فدکیه بر اساس نظریه کنش گفتاری پرداخته، به این نتیجه رسیده است که کنشهای اعلامی و بیانی بیش از دیگر کنشها در این خطبه به چشم میخورد و با توجه به بافت پیرامونی ایراد این خطبه و زمینههای تاریخی آن، این فراوانی را میتوان بدین معنا گرفت که حضرت فاطمه(س) پس از رحلت پیامبر(ص) در صدد احیای سنت وی و تبیین احکام و دستورات اسلام بوده است.
تحلیل خطبه فدکیه بر اساس نظریه کنش گفتاری
مقاله ای از مهدی داودآبادی فراهانی
پاسخ دهید