مقاله حاضر، تحلیلی است از ماجرای صلح امام حسن (ع) با معاویه، در آغاز این مقاله، چشم‌انداز کلی پیمان صلح و مواد پنج‌گانه آن بیان گردیده و آنگاه به تحلیل آن در دو مرحله: ۱٫ اسباب و عوامل صلح ۲٫ اهداف و نتایج صلح پرداخته شده است. در قسمت اول، عوامل داخلی نظیر تعداد سپاهان، عناصر متضاد و ناهماهنگ، عافیت‌طلبی و نیز برخی از عوامل خارجی موردبررسی و تحلیل قرار گرفته است و در قسمت دوم، افشای چهره کفرآمیز معاویه و باند اموی به‌عنوان یکی از اهداف امام تبیین گردیده است. در این قسمت ضمن بیان قرائنی، نشان داده شده که سیاست مدبرانه امام در پذیرش صلح، برترین تصمیمی بوده است که امام به‌واسطه آن، مقدمات زوال دشمن را فراهم نموده است.