با مرگ سلطان ملکشاه سلجوقی (م۴۸۵ق)، هرج و مرج منطقه شام را فراگرفت و حکومتهای این منطقه متعدد و ضعیف شدند. این وضعیت از یک سو زمینه را برای گسترش قلمرو صلیبیان فراهم آورد و از سوی دیگر موجب سربرآوردن دولت مقتدر اتابکان زنگی (تأسیس ۵۲۱ق) در سرزمین شام شد. اتابکان زنگی در طول ۴۸ سال حکومت، ۱۱۷ نبرد بر ضد حکومتهای مجاور خود انجام دادند. این پژوهش میکوشد با بررسی آماری این نبردها و پراکندگی آن در عصر حاکمان اتابک زنگی، توسعه نظامی و رویکرد سیاسی این سلسله حکومتی را تبیین کند. طبق این بررسی آماری، ۵۱ درصد (= ۶۰ نبرد) از این نبردها در دوران حکومت بیست ساله عمادالدین زنگی، مؤسس این سلسله، رخ داده که ۴۳ مورد از آنها با مسلمانان و تنها ۱۷ مورد بر ضد صلیبیان و بیزانس بوده است. قلمرو اتابکان زنگی در زمان نورالدین محمود از مرزهای لیبی تا آناطولی گسترش یافت و بیشتر جنگهای او و برادرانش بر ضد صلیبیان بود و غازیگری اتابکان در برابر صلیبیان بیشتر مربوط به همین دوره است. به بیان دیگر، جانشینان عمادالدین که بیشتر در پی تثبیت حکومت بودند از نبرد با همسایگان شرقی خود دوری میجستند.
تبیین آماری جنگهای اتابکان زنگی از سال ۵۲۱ تا ۵۶۹ هجری قمری
مقاله ای از شکرالله خاکرند و مهدی محمدی قناتغستانی
پاسخ دهید