در سال ۶۱ ق،پنجاه سال بعد از رحلت پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و سلم)جامعه اسلامی شاهد سانحه ای بسیار اسف بار بود؛نوهء پیامبر (صلی اللّه علیه وسلم) به طرز فجیعی همراه یاران اندک خود به شهادت رسید و اهل بیت او به اسارت رفتند.چرا عاشورا اتفاق افتاد؟این پرسشی هست که نوشتهء حاظر به منظور یافتن پاسخی قانع کننده به آن بر آمده است.
بر همین اساس مباحث ذیل را در این مقاله مورد توجه و مداقّه قرار داده ایم:بافت اجتماعی جزیره العرب قبل از بعثت به عنوان مرده ریگ جاهلیت ،رخداد سقیفه به عنوان اولین انحراف بنیادین در حرکت اسلامی که در آن عقیده،فدای قبیله شد ونتایجی که از این اجتماع شتاب آلود بر آمد،سیاست مالی خلفایهنخستین؛به ویژه دورهء عمر و عثمان و بدعت ها وانحرافاتی که در این زمینه به وقوع پیوست انحرافات فکری که معاویه و جانشین او یزید ابداع کردن(مانند: جعل حدیث،تبدیل خلافت به سلطنت،احیای عروبت و فروداشت موالی)و بلاخره تقویت جریان های فکری انحرافی همانند مرجئه که مشروعیت بخش رفتار غیر امویان بودند.