دختر من دو سال دارد و در طول روز بارها از من میخواهد که او را بغل کنم؛ با این که گاهی اوقات او را در آغوش میگیرم و میبوسم و بازی میکنم، امّا مدام این جمله را تکرار میکند. آیا این یک نوع وابستگی است؟
بخشی از وابستگی بچّهها به والدین طبیعی است و ما نمیتوانیم بگوییم که کودکان به پدر و مادر وابسته نباشند. ولی آن چیزی که نگرانکننده است، این است که این وابستگی مخلّ کارهای روزانهی پدر و مادر شود.
راههایی مقابله با وابستگی
الف. بیکاری
نکتهی اوّل این است که بچّهها هر چه پرکارتر باشند، وابستگی آنها به والدین کمتر میشود. اگر کودکی دائم میخواهد همراه مادرش باشد و اجازهی هیچ کاری را به او نمیدهد، معلوم میشود که بیکاری او زیاد است.
امروزه وابستگی بچّهها به والدین به یک بحران در خانواده تبدیل شده است؛ به طوری که برخی از پدر و مادرها از حل این مشکل ابراز ناتوانی میکنند یا گاهی اوقات دست به افراط و تفریط میزنند. توصیهی ما این است که بزرگترها در این رابطه حدّ میانه را رعایت کنند؛ یعنی برای تفریح، انجام کارهای شخصی و مهارت آموزی فرزندشان برنامهریزی کنند.
ب. نبود همبازی
دومین نکته که میتوان از آن به عنوان یک بحران یاد کرد، بحران همبازی است. هرجا ما به والدین میگوییم که فرزندان شما نیاز به همبازی دارند، مانند این است که برای آنها داریم یک نسخه بدون دارو تجویز میکنیم.
البته منظور ما از همبازی کسی است که بتواند به صورت آزاد با فرزند ما بازی کند؛ نه کسی که در کلاس و محیطهای آموزشی با او رابطه دارد.
ج. اعتدال در محبّت کردن
طبق ارزیابیهایی که ما انجام دادهایم وابستگی برخی از پدر و مادرها به فرزندشان خیلی بیشتر از وابستگی کودک به آنها است. چند وقت پیش پدر و مادری در مورد وابستگی فرزندشان به ما مراجعه کردند؛ وقتی موضوع را بررسی کردیم متوجّه شدیم که علاوه بر وابستگی کودک، والدین هم به او وابسته هستند؛ مثلاً مادر میگفت: اگر فرزندم از جلوی چشمم دور شود، دلشوره میگیرم.
والدین باید توجّه داشته باشند که عواطف و احساسات خود را نسبت به فرزندشان مدیریّت کنند و در بیان احساسات متعادل باشند؛ زیرا یکی از آسیبهای محبّت بیش از اندازه این است که والدین به بچّه وابسته میشوند.
د. استقلال دادن به فرزند
نکتهی چهارم این است که بزرگترها با یک شیب ملایم به فرزندانشان استقلال بدهند؛ یعنی کودک بتواند یک سری از کارها را خودش انجام دهد؛ مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن و دستشویی رفتن. وقتی بچّهای کارها را خودش انجام میدهد، راحت تر از والدین جدا میشود؛ امّا اگر تا سنّ شش سالگی مادر به او غذا بدهد یا او را به دستشویی ببرد، معلوم است که وابسته باقی میماند.
پاسخ دهید