نخست باید دانست؛ رفتارهایی که از عرف سرمنشأ شده هرگز به طور مستقل نمی توانند به عنوان مرجع مستقلی برای جعل قانون بر شمرده شوند. زیرا عرف که مجموعه ای از انسان ها با آداب و رسوم مشترک هستند، قوانینی را که وضع می نمایند بیشتر برای تسهیل کارهای روزمره شان است و توان دیدن مصالح و مفاسد واقعی آن را ندارند به عنوان مثال عرف معمول قوم لوط که داستان آنان در قرآن کریم آمده، همجنس بازی بوده و خداوند به خاطر همین قانون عرفی آنها را مشمول عذاب درناک خویش قرار داده است.

حال سؤال اینجاست که اگر روزی عرف جامعه برخی از کارها مثل: ظلم بر ضعیفان را که در اسلام و سایر ادیان الهی از گناهان بزرگ شمرده شده بپذیرد، آیا آن عمل در واقع نیز از زشتی و منفور بودن خارج می شود؟ و تبعیت از آن جایز است؟! هرچند در این دنیا گاهی اوقات از زبان عوامان می‌شنویم که می‌گویند «گناهش با من» ولی چنین چیزی در واقع و قیامت هرگز ممکن نیست چون اصلی که بر قیامت حاکم است «وَ لا تَزِرُ وازِرَهٌ وِزْرَ أُخْری»[۱] است یعنی «هیچ باربرداری بار (گناه) دیگری را برنمی دارد».

بنابراین در امور اندیشه ای پیروی از اکثریت هیچ جایگاهی ندارد و آبشخور معرفت و تعالیم بشری باید متصل به منبعی قوی و خطا ناپذیر (معصوم) باشد. و بر همین اساس با توجه به هدف از بعثت پیامبران و نزول کتب آسمانی که تربیت و هدایت بشر و اتمام مکارم اخلاقی است، مبنای اندیشه و عمل فرد مسلمان بر اساس آموزه های الهی و وحیانی تنظیم می شود نه عرف جامعه.

با توجه به آنچه گفته شد، درخصوص حجاب نیز آن اصلی که همواره ثابت و پا برجا می باشد و نباید تغییر کند پوشش کامل زن با رعایت حدود شرعی آن می باشد، هرچند ممکن است نحوه اجرای این اصل شرعی مطابق با عرف جوامع مختلف تغییر کند کما این‌که هم اکنون نیز در مناطق مختلف کشورهای جهان بسیاری از زنان با اشکال مختلفی از پوشش که مطابق با عرف جامعه‌شان نیز می باشد حجاب کامل اسلامی را رعایت می نمایند.[۲]

بنابراین، حجاب امری مسلم و غیر قابل انکار در جامعه اسلامی است و رعایت مقدار واجب آن (تمام بدن به جز گردی صورت و دست ها تا مچ) در تمام محیط ها و عرف ها و شهرها و کشورهای مختلف لازم و واجب است (همان‌طوری که امروزه بسیاری از زنان مسلمان در کشور های اروپایی و امریکا و سایر محیط های غیر اسلامی حجاب خود را بر خلاف عرف جامعه به بهترین و کامل ترین وجه رعایت می کنند)، و عدم رعایت آن گناه محسوب می شود. لذا می بایست طبق آنچه که در رساله های عملیه در خصوص رعایت حجاب شرعی، ذکر شده عمل گردد.

پی نوشت ها

[۱] – انعام(۶)، آیه ۱۶۴٫

[۲] – کما این‌که در هر یک از کشورهای هند، مالزی، ایران، عراق و… زنان مسلمان از اشکال مختلف پوشش که مطابق با عرف جامعه‌شان می باشد استفاده می نمایند و هر یک از این پوشش ها نیز با وجود اختلاف زیاد در شکل و اندازه و رنگ کاملاً مطابق با موازین و حدود حجاب اسلامی می باشد.