«یوفُونَ بِالنَّذرِ وَ یخافُونَ یوماً کانَ شَرُّهُ مُستَطِیراً» ؛ «آنان به نذر خویش وفا مى کنند و از روزى که شر و عذابش گسترده است (قیامت) مى ترسند».[۱]

«نذر» در لغت به معناى وعده دادن و پیمان به چیزى است و در اصطلاح پیمان خاصى با خداوند است که انسان آن را بر خود واجب مى کند. نذر به دو صورت مى تواند انجام گیرد: نذر مشروط و نذر مطلق.

«نذر مشروط» آن است که شخص به خاطر انجام دادن عمل نیک و یا اجتناب از کار ناشایست، آن را بر خود واجب مى کند تا در نتیجه آن، خداوند متعال حاجت او را برآورد. به عنوان مثال مى گوید: «اگر فرزندم خوب شد و سلامتى خود را بازیافت، هزار تومان به فقیر کمک مى کنم».

«نذر مطلق» نذرى است که هیچ قید و شرطى در آن مطرح نیست ؛ به عنوان مثال مى گوید: «من براى خدا نذر مى کنم که نماز شب بخوانم».

 نذر داراى پیشینه زیادى است و انسان در طول تاریخ از آن سود جسته و با نذر سعى کرده تا رضایت معبود خویش را در جهت تأمین نیازهایش جلب کند. این امر همواره مورد توجّه پیامبران و امت هاى گذشته بوده[۲] و در اسلام نیز مشروعیت یافته است. قرآن کریم در آیاتى، داستان نذر حضرت مریم علیهاالسلام و مادرش را بیان مى کند.[۳] همچنین ویژگى هاى بندگان خدا را وفاى به نذر برمى شمارد: «آنان به نذر خویش وفا مى کنند و از روزى که شرّ و عذابش گسترده است (قیامت) مى ترسند».[۴]

امام صادق علیه السلام در شأن نزول این آیه مى فرماید: «هنگامى که حسن و حسین علیهم السلام مریض بودند، روزى پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به ملاقات آنان آمد و به على علیه السلامفرمود: خوب است جهت سلامتى فرزندانت نذر کنى. على علیه السلام فرمود: من نذر مى کنم: «چنانچه این دو بهبود یابند، سه روز را به جهت تشکر از خداوند روزه بگیرم». سپس فاطمه علیهاالسلام و فضه (خدمتگزار آنان)، همین نذر را تکرار کردند. خداى متعال نیز لباس عافیت به اندام آن دو امام پوشاند و ایشان نیز روزه گرفتند».[۵]

نذر ممکن است حکمت هاى گوناگونى داشته باشد که مهم ترین آنها، رسیدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت و تقویت انگیزش در جهت سیر و سلوک معنوى است.

نذر یکى از احکام عملى و جارى اسلام و داراى احکام و شرایطى است. این عمل نیاز به صیغه خاص دارد که اگر به هر زبانى خوانده شود، کفایت مى کند. البته باید نام «اللّه» یا ترجمه آن ذکر شود. بدون رعایت این شرایط، نذر تحقق نمى یابد. پس اگر بگوید: «چنانچه مریض من خوب شود، براى خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم»، نذر او صحیح است.

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف: سید مجنبی حسینی

[۱] – انسان ۷۶ ، آیه ۷٫

[۲] – فقه القرآن، ج ۲، ص ۲۷۵٫

[۳] – آل عمران ۳ ، آیه ۳۶٫

[۴] – انسان ۷۶ ، آیه ۷٫

[۵] – وسائل الشیعه، ح ۲۳، باب ۶ ؛ میزان الحکمه، ح ۱۰، ص ۴۸٫