انواع بیمارى هاى روانى و دسته بندى آنها را مختصرا توضیح دهید.
اختلالهاى روانى براساس طبقهبندى متن تجدید نظر شده راهنماى تشخیصى و آمارى اختلالهاى روانى انجمن روانپزشکى آمریکا[۱] (DSM-IV-TR)عبارتند از:
۱ – اختلالهایى که معمولاً نخستین بار در دوره شیرخوارگى، کودکى یا نوجوانى تشخیص داده مىشود. شامل عقبماندگى ذهنى، بیش فعالى،[۲] اضطرابهاى دوره کودکى، اختلالهاى مربوط به خوردن مثل بىاشتهایى و سایر انواع انحراف از رشد طبیعى مىشود.
۲ – اختلالهاى شناختى. شامل اختلالهایى است که در آنها نشانهها مستقیما مربوط به آسیب مغزى یا وجود یک وضع غیرعادى در محیط زیست شیمایى مغز است؛ ممکن است در نتیجه پیرى، بیمارىهاى تباه کننده دستگاه عصبى مثل سفیلیس، آلزایمر، یا فروبرى مواد سمى مثل مسمومیت ناشى از سرب یا الکلیسم شدید ایجاد مىشوند.
۳ – اختلالهاى مربوط به مصرف مواد. شامل استفاده از الکل، باربیتوراتها، آمفتامینها، کوکائین و داروهاى دیگر که تغییرات رفتارى ایجاد مىکند.
۴ – اسکیزوفرنیا و سایر اختلالهاى روان پریشى. شامل گروهى از اختلالها با ویژگىهاى فقدان تماس با واقعیت، پریشانىهاى بارز اندیشه و ادراک و رفتار عجیب و غریب.
۵ – اختلالهاى خُلقى. پریشانى حالت خلقى؛ شخص ممکن است به شدت افسرده، یا به طور غیرعادى سرخوش باشد و یا بین دورههایى از سرخوشى و افسردگى نوسان کند.
۶ – اختلالهاى اضطرابى. شامل اختلالهایى است که در آنها اضطراب نشانه اصلى اختلال است (مانند اضطراب فراگیر یا اختلالهاى وحشتزدگى، وسواس فکرى – عملى و…).
۷ – اختلالهاى جسمانى شکل. نشانههاى اختلال جسمانى است، ولى هیچ گونه مبناى عضوى براى آنها نمىتوان یافت و به نظر مىرسد که نقش اصلى با عوامل روانى است مانند بیمارى هیسترى (مانند خانمى که از پرستارى مادر علیل خود منزجر است، ناگهان دچار فلج دست مىشود) و بیمارىهاى خیالى (اشغال فکرى بیش از حد درباره سلامتى و ترس از بیمارى، بىآنکه جایى براى نگرانى باشد).
۸ – اختلالهاى تجزیهاى. تغییرات موقت در کارکردهاى هشیارى، حافظه، یا هویت شخصى به علت مشکلات هیجانى از جمله این اختلالها یا دزدودگى (شخص به دنبال یک تجربه هیجانى نمىتواند چیزى را درباره گذشته خود به یاد آورد)، چند گانگى شخصیت.
۹ – اختلالهاى جنسى و هویت جنسى. شامل نارضایتى جنسیتى، اختلال عملکرد جنسى مانند ناتوانى جنسى، زود انزالى و سردمزاجى و… بیزارى جنسى و اختلال درد جنسى.
۱۰ – اختلالهاى خوردن. مانند بىاشتهایى عصبى، پرخورى.
۱۱ – اختلالهاى خواب. مانند بىخوابى، بدخوابى، پرخوابى، اختلال کابوس، خوابگردى، دهشت خواب، نابهنجارى خواب.
۱۲ – اختلالهاى کنترل تکانهها. مانند اختلال انفجارى، دزدى بیمارگونه، آتشافروزى بیمارگونه، قماربازى بیمارگونه، وسواس، مو کنى و… .
۱۳ – اختلالهاى سازگارى. مانند اختلال سازگارى همراه با خُلق افسرده و همراه با اضطراب.
۱۴ – اختلالهاى شخصیت. الگوهاى دیرپایى از رفتار غیرانطباقى، شامل شیوههاى نارس و نامناسب براى کنار آمدن با فشار روانى یا حل مشکلات. براى مثال چند مورد از اختلالهاى شخصیتى را نام مىبریم: شخصیت خودشیفته، شخصیت وابسته، شخصیت وسواسى، شخصیت ضداجتماعى و…[۳].
پی نوشت ها
[۱] – ۱٫ Diagnostic and Statistical Manual Of Mental Disorders, Fourth Edition.
[2] – 2. Hyperactivity.
[3] – براى اطلاع بیشتر ر.ک: متن تجدید نظر شده راهنماى تشخیصى و آمارى اختلالهاى روانى، چاپ چهارم، سال۲۰۰۰، ص ۵۳ – ۷۷٫
پاسخ دهید