برخى از شخصیّتهاى بزرگ اهل سنّت و معاصر «ابن تیمیّه»، مطالب وى را به نقد کشیده، و برخى دیگر کتابهایى مستقلّ در بطلان نظریات او تألیف کردند، مانند: «تقى الدین سُبکى» در گذشته ۷۵۶، دو کتاب به نامهاى «الدرّه المضیّه فی الردّ على ابن تیمیّه» و «شفاء السقام فی زیاره خیر الأنام» نوشت.

بر کتاب شفاء السقام، ملاعلى قارى فقیه مشهور حنفى مقیم مکه در گذشته ۱۰۱۴، شرح محققانه به نام «شرح شفاء السقام» نوشته است.

و محمد بن ابى بکر أخنائى متوفاى ۷۶۳ کتابى به نام «المقاله المرضیّه فی الردّ على ابن تیمیه» نوشت و با احادیث معتبر و ادله محکم، نظریه ابن تیمیه را ردّ کرد، و ابن تیمیه وقتى آن کتاب را دید پاسخى به نامی «رد أخنائی» بر او نوشت.

على بن محمد سمهودى شافعى مصرى متوفاى ۹۱۱، شیخ الاسلام مدینه کتاب گرانسنگى به نام «وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفى» نوشت و مفصل در باره زیارت، شفاعت، توسل و استغاثه به حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم)بحث محققانه کرده.

علاوه بر کتب یاد شده کتابهاى دیگرى نیز توسط علماى اهل سنت در نقد افکار ابن تیمیه نوشته اند که به برخى از آنان اشاره مى شود:

«خیر الحجه فى الرد على بن تیمیه فى العقاید» تألیف: احمد بن حسین بن جبریل شهاب الدین شافعى.

«الدره المضیئه فى الرد على ابن تیمیه» تألیف: محمد بن على شافعى دمشقى کمال الدین معروف به ابن زملکانى.

«دفع شبه من شبّه و تمرّد» از: تقى الدین ابو بکر حصنى دمشقى متوفاى ۸۲۹ هـ.ق). این کتاب از مکتبه الازهریه للتراث به صورت افست چاپ شده است، ۱۲۷ صفحه وزیرى و در سال ۱۴۱۸ با تحقیقات و فهارس به نام «دفع الشبه عن الرسول (ص) و الرساله» در ۲۵۶ صفحه چاپ شده است.

«الرد على ابن تیمیه» تألیف: عیسى بن مسعود منکاتى.

«الرد على ابن تیمیه فى الاعتقادات» تألیف: محمد حمید الدین حنفى دمشقى فرغانى.

«رد على الشیخ ابن تیمیه» تألیف: شیخ نجم الدین بن ابى الدر البغدادى.

«رساله فى الرد على ابن تیمیه فى التجسیم و الاستواء و الجهه» تألیف: شیخ شهاب الدین احمد بن یحیى کلابى حلبى، متوفاى۷۳۳، معاصر ابن تیمیه.

«رساله فى الرد على ابن تیمیه فى مسأله حوادث لا اوّل لها» تألیف: شیخ بهاءالدین عبدالوهاب بن عبد الرحمن اخمینى شافعى معروف به مصرى متوفاى ۷۶۳٫ این کتاب با تحقیقات و شرح عبارات. سعید عبد الطیف از عمان اردن دار السراج در سال ۱۴۱۹ه، ۱۹۹۸م چاپ شده است.

«رساله فى مسئله الزیاره فى الرد بن تیمیه» تألیف: محمد بن على مازنى.

«سیف الصقیل» فى رد ابن تیمیه و ابن قیم. مؤلف: نفى الدین السبکى. این کتاب هم در مصر چاپ شده است.

«شرح کلمات الصوفیه أو الردّ على ابن تیمیه» مؤلف و جامع: محمود محمود الغراب. این کتاب از مطبع زید بن ثابت مشتمل بر ۴۶۲ صفحه چاپ شده است و موضوع آن رد گفته هاى ابن تیمه درباره ابن عربى و صوفیه از کلمات ابن عربى (۵۶۰ ۶۳۸ه.ق) رد شده است.

«فتاوى الحدیثیه» تألیف: احمد شهاب الدین بن حجر هیثمى مکى متوفاى ۹۷۴،. به صورت افست از استانبول چاپ شده است. (تاریخ ۱۴۱۴ه، ۱۹۹۴م). در رد این کتاب ابن آلوسى نعمان بن محمود آلوسى بغدادى (۱۳۱۷،۱۲۵۲هـ ) کتابى به نام «جلاء العنین فى محاکمه الاحمدین» نوشته است.

«المقالات السنیّه فى کشف ضلالات ابن تیمیه» تألیف: شیخ عبد الله بن محمد بن یوسف هروى معروف به حبشى مفتى هرو متوفاى ۱۳۲۸). مفتى هرر که از یکى از مناطق صومال افریقه است این کتاب را در چهارده مقالات تحریر کرد و هر مقاله انحرافات ابن تیمه را نشان داد. این کتاب از دار المشاریع بیروت چهارمین بار در سال ۱۴۱۹هـ، ۱۹۹۸م چاپ شده است.

«نجم المهترین برجم المعتدین» فى رد ابن تیمیه مؤلف: فخر ابن معلم قرشى.

 

 

 

منبع:پرسمان