القاب متعدد برای یک فرد، بیانگر زوایای وجودی و شخصیتی او است. یکی از شخصیت‌هایی که دارای لقب‌های متعدد است، امام علی (علیه السلام) است. این القاب به خاطر وجود با عظمت و نورانی و به جهت صفات و مکارم عالی انسانی آن حضرت به ایشان نسبت داده شده است.
پیامبر اکرم (ص) در موارد زیادی امام علی (ع) را هم به اسم (علی) و هم به لقب ها و کنیه های دیگری (مانند ابوتراب) مورد خطاب و یاد کردن قرار داده است.
یکى از القاب خاصّه علی (ع)، «امیر المؤمنین» است. این لقب را حضرت رسول (ص) به آن حضرت دادند و فرمودند: به علی بن ابى طالب به عنوان امیر المؤمنین سلام کنید.[ شیخ طبرسى‏، إعلام الوری بأعلام الهدی، ص ۱۵۴، نشر اسلامیه، تهران، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۲۹۲، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ش.]
امام علی (ع) از طرف حضرت رسول اکرم (ص) به القاب و عناوین دیگرى نیز یاد شده اند؛ مانند:
«سیّد المسلمین»، «امام المتّقین»، «قائد الغُرّ المُحَجَّلین»[«…قَالَ النَّبِیُّ (ص) تُحْشَرُ أُمَّتِی یَوْمَ الْقِیَامَهِ حَتَّى یَرِدُوا عَلَیَّ الْحَوْضَ فَتَرِدُ رَایَهُ إِمَامِ الْمُتَّقِینَ وَ سَیِّدُ الْمُسْلِمِینَ وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ خَیْرُ الْوَصِیِّینَ وَ قَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ وَ هُوَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِب…» (مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۸، ص ۲۴، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق).] (یعنی، پیشواى دست و پا و پیشانى سفیدانى است که در غرفه‏هاى بهشتى در قیامت آرمیده‏اند. و نیز پیشوای کسانی که از زیادی عبادت پیشانیشان مى‏درخشد)،
«سیّد الأوصیاء»،[«… إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بَشَّرَنِی فِیکَ بِبُشْرَى لَمْ یُبَشِّرْ بِهَا نَبِیّاً قَبْلِی، بَشَّرَنِی بِأَنَّکَ سَیِّدُ الْأَوْصِیَاءِ…» (همان، ج ۳۱، ص ۴۳۷).]
«یعسوب المؤمنین»[«… قَالَ النَّبِیُّ (ص) یَا عَلِیُّ أَنْتَ یَعْسُوبُ الْمُؤْمِنِینَ…» (همان، ج ۳۵، ص ۵۶).] (یعنی، بزرگ و سرکرده مؤمنان)،
«سیّد العرب»،[«قَالَ النَّبِیُّ (ص) عَلِیٌّ سَیِّدُ الْعَرَبِ فَقَالَتْ عَائِشَهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَ لَسْتَ سَیِّدَ الْعَرَبِ قَالَ أَنَا سَیِّدُ وُلْدِ آدَمَ وَ عَلِیٌّ سَیِّدُ الْعَرَبِ…» (همان، ج ۴، ص ۱۹۸).] و لقب های دیگر.[ ر.ک: إعلام الوری بأعلام الهدی، ص ۱۵۴٫] معنای سید العرب به فارسی همان امیر عرب است.
همان طور که گفته شد پیامبر اکرم (ص) از امام علی (ع) به عنوان «امام المتقین» نیز یاد فرموده که لفظ «امام» در آن ذکر شده است.

 

منبع: پرسمان