در جواب این سوال باید به چند نکته توجه کرد :
۱ – حضرت علی علیه السلام امام معصوم و رفتارهایش برای همه حجت است و اگر دست به عملی زد آن عمل؛ عمل درست خواهد بود .
۲ – هدف اصلی از جنگ صفین این نبود که فقط معاویه کشته شود بلکه هدف اصلی این بود که ریشه فساد از بین برود و این هدف محقق نمی شود مگر با شکست کامل دشمن و اگر دشمن بطور کامل شکست نخورد نمی توان به این هدف رسید و شکست کامل با شکست تفکر است نه یک شخص .
۳ – معاویه نماینده تفکر خاصی است و تا آن تفکر هست همواره معاویه هایی هم هست و چنین نیست که با کشته شدن یک معاویه آن تفکر از بین برود .
علی علیه السلام هم نماینده تفکر خاصی است و با کشته شدن او این تفکر از بین نمی رود بلکه پس از او افراد دیگری به جای او می نشینند .
تفکری که معاویه نماینده آن بود تا آخر دوران حاکمیت امویان ادامه یافت و تفکری که علی علیه السلام نماینده آن است تا امروزادامه یافته است .
پس با کشته شدن یک نفر؛ مکتب و تفکر از بین نمی رود.
۴ – مالک اشتر سر سوزنی راضی به کشته شدن حضرت علی علیه السلام نبود و برای همین؛ فوری دست از جنگ کشید و نزد امام آمد . نه تنها مالک اشتر بلکه یاران باوفای دیگر امام هم راضی به کشته شدن امام نبودند و آنان همواره حافظ و مراقب جان امام بودند تا کوچکترین صدمه به امام نرسد .
۵ – ما نمی توانیم بگوییم که اگر مالک اشتر به جنگ ادامه می داد و امام هم در این سمت با نیروهای خودش می جنگید ؛ معاویه کشته می شد بلکه اگر امام با نیروهای خود درگیر می شد در این صورت مالک برای کمک به امام به سمت امام بر میگشت ودر نتیجه باز هم معاویه نجات می یافت .
۶ – این نکته را هم به خاطر داشته باشیم که چنین نیست که حضرت علی علیه السلام به تنهایی شر دشمن را از این افراد کوتاه کند بلکه آنان باید خودشان سرنوشتشان را تعیین کنند نه ایکه انان بنشینند و امام کار آنان را انجام بدهد . حالا که اینهمه نیرو جنگ را نمی خواهند امام نمی تواند جنگ را ادامه بدهد . امام وقتی می تواند بجنگد که نیروهایش بخواهند و اگر نخواهند نمی تواند بجنگد گرچه او می تواند به قدرت خدایی دشمن را در یک چشم برهم زدن نابود کند ولی امام این کار را نمی تواند بکند بلکه آن حضرت بر اساس ظاهر عمل می کند نه بر اساس قدرت غیبی.
۷ – در اینگونه حوادث باید توجه داشته باشیم که همه چیز در اختیار انسان نیست بلکه اراده و خواست خدا هم در میان است گرچه ما وظیفه داریم بر پایه تدبیر خودمان حرکت بکنیم .

منبع: پرسمان