ارتباط انسان‏ها با یکدیگر، تنوع فراوانى دارد. همان گونه که خود، گاهى مشاهده و تجربه کرده‏اید، برخى افراد، ارتباط تحصیلى و گروهى، ارتباط خانوادگى با هم دارند و بعضى نیز داراى ارتباط اقتصادى یا اجتماعى در سطح محله و شهر هستند. به راستى چه چیز سبب مى‏شود رابطه‏اى را اقتصادى، تحصیلى، اجتماعى یا خانوادگى نامید؟ آیا بدون هیچ معیارى، مى‏توان هر رابطه‏اى را به هر اسمى نام گذارى کرد؟ چه چیز موجب تنوع و ارتباط انسان‏ها با یکدیگر و حتّى ارتباط انسان با دیگر موجودات مى‏شود؟ معیار نام‏گذارى روابط چیست؟ بى‏تردید هر نوع ارتباطى، همیشه «درست» یا «نادرست» نیست. بر این اساس، «ارتباط‏ها» قابل ارزیابى و داورى‏اند ؛ ولى پیش از داورى درباره آن، باید معیار تفاوت ارتباط‏هاى متنوع و نام‏گذارى‏هاى گوناگون آنها را دریافت. آنچه یک ارتباط را شکل و نامى ویژه مى‏بخشد، محتواى آن است. محتواى ارتباط‏ها یکسان نیست. در هر شکلى از ارتباط، چیزى معین و به شیوه‏اى خاصّ مبادله مى‏گردد ؛ و همین عنصر سبب تنوع روابط مى‏گردد.

 

وقتى از ارتباط دختر و پسر سخن مى‏گویید، مرادتان چه نوع ارتباطى است؟ باید نوع آن مشخص گردد تا بتوان درباره درستى و نادرستى‏اش داورى کرد. آیا مراد ارتباط آموزشى و تحصیلى است یا اقتصادى یا اجتماعى؟ اختلاف جنسیت طرفینِ ارتباط، در مقررات کلى و بعضى از شرایط روابط انسانى مؤثر است ؛ ولى محتواى روابط را تعیین نمى‏کند. بدین سبب، ارتباطى خاصّ به نام «ارتباط دختر و پسر» نداریم. ما در کلاس درس شرکت مى‏کنیم و از محضر استادى که از جنس مخالف است، بهره آموزشى مى‏بریم ؛ ولى هرگز آن را، به معناى داشتن دوست پسر یا دختر، نمى‏دانیم و در درستى این ارتباط – که بر مقررات یاد دهى و یادگیرى استوار است – تردید نداریم.

 

اما اگر در همین کلاس، پیامى جز یاددهى و یادگیرى مبادله شود، ما را از تحصیل دور مى‏سازد و چه بسا سبب زیان‏هاى جبران‏ناپذیر مى‏گردد. در روابط انسانى، هزاران نوع ارتباط مشروع و صحیح مطرح است که جنسیت در محتواى آنها مؤثر نیست و یا تأثیرى اندک دارد. این روابط هرگز حساسیت آفرین، تنش برانگیز و ممنوع نیست ؛ زیرا شکل روابط معین است و از چهارچوب خود تجاوز نمى‏کند. به بیان دقیق‏تر، حد و مرزها رعایت مى‏گردد و بدین سبب از آفات و آسیب‏ها مصون مى‏ماند. بنابراین، نمى‏توان داورى درباره روابط را فقط بر «جنسیت» استوار ساخت ؛ بلکه باید معیّن کرد که در این ارتباط، چه چیزى مبادله مى‏شود تا بر اساس آن، نوع ارتباط و قوانین آن تعیین شود. بر این اساس، هر رابطه‏اى اگر از مسیر خود منحرف گردد، آفت آفرین و زیانبار مى‏شود ؛ هر چند دو طرف آن همجنس باشند. با این سخن، اینک خود، باید درباره درستى یا نادرستى ارتباط با جنس مخالف داورى کنید.