اگر مسأله ى « استعمال لفظ در بیش از یک معنا » حلّ شود، خیلى از مطالب آیات و روایات حلّ مى شود.
درباره ى «اللَّهُ الصَّمَدُ» (سوره ى اخلاص، آیه ى ۲٫) در روایت آمده است که:« عَلىْ خَمْسَهِ أَوْجُهٍ. » ر.ک: معانى الاخبار، ص ۶؛ اصول کافى، ج ۱، ص ۱۲۳؛ بحار الانوار، ج ۳، ص ۲۲۰؛ ج ۴، ص ۱۸۷؛ توحید صدوق، ص ۹۰ و ۱۹۷؛ مصباح کفعمى، ص ۳۲۹؛ المقام الأسنى، ص ۵۴٫
صمد پنج معنا دارد. یعنى تمام آن معانى مراد است، معانى اى که جامع مشترک هم ندارند، مانند: « ألصَّمَدُ، ألمَصْمُودُ إلَیْهِ فِى الْحَوآئِجِ؛ وَ ألصَّمَدُ، ألَّذى لاجَوْفَ لَهُ. »
صمد، یعنى کسى که همگان در خواسته هایشان به او نیاز دارند و روى مى آورند؛ و صمد، یعنى کسى که اندرون خالى ندارد.
یعنى بسیط الحقیقه است. این معانى هیچ جامع و وجه مشترکى با هم ندارند تا گفته شود در معناى جامع استعمال شده و مشترک معنوى است.
منبع: کتاب در محضر حضرت آیت الله العظمی بهجت- جلد۱ / محمد حسین رخشاد
پاسخ دهید