ازدواج خدیجه با پیامبر صلى الله علیه و آله چگونه بود؛ چرا این ازدواج انجام گرفت و آیا واقعاً خدیجه ۱۵ سال از پیامبر، بزرگتر بوده است؟
در باره این ازدواج و مسائل پیرامون آن که هنوز هم از مسائل بحثانگیز است، به نکات زیر دقت کنید:
۱ – مشهور است که حضرت خدیجه علیها السلام در هنگام ازدواج، چهل ساله بوده است که بدین ترتیب، پانزده سال از پیامبر خدا، بزرگتر بوده است( بحارالانوار، ج ۱۶، ص ۱۹)؛ اما با مراجعه به منابع دیگر تاریخى، در مىیابیم که نظرات دیگرى درباره سن او در وقت ازدواج، وجود داشته است که از آن جمله، مىتوانیم به ۲۵، ۲۸، ۳۰، ۳۵، ۴۴، ۴۵، ۴۶ اشاره کنیم که در این میان، ۲۸ ساله بودن وى، بیشتر مورد قبول است(الصحیح من سیره النبى صلى الله علیه و آله، ج ۲، ص ۱۱۵ و ۱۱۶٫). بدین ترتیب، تفاوت سنى او با پیامبر صلى الله علیه و آله، از حدود سه سال، بیشتر نمىشود.
۲ – از جریان علاقه و عشق خدیجه به پیامبر صلى الله علیه و آله و گفتههاى او درمىیابیم که این علاقه، بر محور ارزشهاى پاک انسانى بوده است؛ بدون آنکه ذرهاى مسائل مادى (همچون زیبایى پیامبر) مطرح باشد. حضرت خدیجه در یکى از اولین گفتوگوهاى خود با پیامبر صلى الله علیه و آله، علت علاقه خود را چنین بیان مىکند:
«انى رغبت فیک لقرابتک منى و شرفک فى قومک و امانتک عندهم و حسن خلقک و صدق حدیثک( ابن اثیر، اسدالغابه، ج ۵، ص ۴۳۴)؛ من به تو علاقهمند شدم؛ زیرا با من خویشاوندى؛ در میان قومت، شریفى؛ در نزد قبیلهات، به امانتدارى مشهورى؛ داراى اخلاق نیک مىباشى و راستگو هستى».
۳ – خدیجه با حضرت محمد صلى الله علیه و آله خویشاوند بود و نسب هر دو، در قُصى، به هم مىرسید. او اطلاعاتى از آینده درخشان محمد صلى الله علیه و آله داشت( المناقب، ج ۱، ص ۴۱) و علاقهمند به ازدواج با او بود .
برخى از خاورشناسان- با استناد به امورى واهى- در صدد اثبات این نکته هستند که پیامبر خدا به جهت اموال خدیجه، با او ازدواج کرد و حتى کار را به جایى رساندهاند که با جعل داستانهایى دروغین، درصدد اثبات مدعاى خود برآمدهاند و چنین گفتهاند: آن حضرت صلى الله علیه و آله در آغاز، به خواستگارى دختر عمویش، هانى دختر ابوطالب رفت و عمویش به جهت فقر و نادارى او، این خواستگارى را به فال نیک نگرفت و پیامبر صلى الله علیه و آله به جهت آنکه از ذلت فقر رهایى یابد، به سراغ خدیجه رفت( مهدى پیشوایى، تاریخ اسلام، ص ۱۱۹).
دیگرى چنین شایعه پراکنى کرده که پیامبر صلى الله علیه و آله به جهت تفاوت جایگاه اجتماعى خود با خدیجه علیها السلام، همیشه از این نکته بیم داشت که خدیجه از او درخواست طلاق کند(همان؛ به نقل از مویر).
در پاسخ به این شبهات، امور زیر، قابل ذکر است:
یکم. با مراجعه به منابع معتبر اسلامى، درمىیابیم که این خدیجه بود که در آغاز، به پیامبر صلى الله علیه و آله علاقهمند شد و به وسایط مختلف، سعى در انجام این ازدواج داشت و حتّى حاضر به قبول مهریه در مال خود شد.
دوّم. داستان خواستگارى آن حضرت صلى الله علیه و آله از امّ هانى، در هیچ یک از منابع تاریخى نیامده و معلوم نیست که «مرگلیوث»، آن را از کجا گرفته است.
سوّم. نوع برخورد ابوطالب با پیامبر صلى الله علیه و آله در طول زندگانى خود- چه قبل از بعثت و چه بعد از آن- نشان دهنده بالاترین درجات فداکارى او درباره پیامبر مىباشد و طبیعى است که چنین فرد فداکارى، هیچ گاه درخواست ازدواج حضرت با دخترش را رد نخواهد کرد.
چهارم. خطبهاى که ابوطالب در مراسم عقد پیامبر صلى الله علیه و آله با خدیجه ایراد کرد، به خوبى، نشانگر دیدگاه او درباره آن حضرت است. او در این خطبه، برادرزاده خود را چنین معرفى مىکند:
«ثم ان ابن اخى هذا (یعنى رسولاللّه) ممن لایوزن برجل من قریش الَّا رجّح به ولایقاس به رجل الَّا عَظُم عنه و لا عِدل له فى الخلق ….( بحارالانوار، ج ۱۶، ص ۱۴) ؛ برادرزادهام (رسول خدا)، از همه مردان قریش، برتر است و هر کس با او مقایسه شود، در مقایسه، کم مىآورد و او همانندى در میان مردم ندارد».
هنگامى که عدهاى سخن خدیجه علیها السلام را- که مهریه را در مال خود قرار داده بود- به مسخره گرفته، با تعجب گفتند: چگونه زنان، مهریه را متعهد مىشوند؟ ابوطالب غضبناک شده، گفت: اگر مردى همانند برادرزادهام باشد، او را با بیشترین مهر، خواستار مىشوند؛ اما اگر مردى همانند یکى از شماها باشد، طبیعى است که باید براى ازدواج، مهر سنگینى پرداخت کند(همان). بنابراین، از چنین شخصیتى، بسیار بعید است که خواستگارى پیامبر صلى الله علیه و آله را درباره دختر خود رد کند؛ بلکه او این خواستگارى را بزرگترین افتخار براى خود خواهد دانست.
پنجم. نوع برخورد خدیجه علیها السلام با پیامبر صلى الله علیه و آله، نشانگر آن است که همیشه صفا و صمیمیت و وفا و یگانگى در این خانواده، حکمفرما بوده است. خدیجه علیها السلام در دوران عبادت پیامبر صلى الله علیه و آله در غار حرا، همیشه مراقب آن حضرت صلى الله علیه و آله بود و بارها براى او غذا مىفرستاد(« خرجت تلتمس رسولاللَّه صلى الله علیه و آله باعلى مکه و معها غذاوه»؛ ابن حجر، الاصابه، ج ۸، ص ۹۹).
او همیشه آماده بود تا کوچکترین تمایلات حضرت محمد صلى الله علیه و آله را- که به زبان هم نمىآورد- به انجام رساند؛ چنان که وقتى دید آن حضرت صلى الله علیه و آله به زید بن حارثه- که در آن هنگام به عنوان برده نزد خدیجه به سر مىبرد- علاقه دارد، او را به حضرت رسول صلى الله علیه و آله بخشید(همان، ج ۸، ص ۱۰۲).
خدیجه، چنان آرامشى در فضاى خانه برقرار کرده بود که برخى از مورخان به حق از آن، با عنوان «کان یسکن الیها؛ یعنى در نزد خدیجه آرامش مىیافت»، یاد کردهاند(همان).
منبع: پرسمان
پاسخ دهید