این «قوّه‌ی فکر» است که با تتبّع و گردش در معلومات خود، مجهولات را به دست می‌آورد؛ و هرچه بیشتر قوّه فکرت را به کار اندازد، هر ساعت مجهولاتی بر وی معلوم و حقایقی بر او مکشوف می‌گردد.

و همین قوّه‌ی فکر است که پیغمبر اکرم (ص) بر حسب مراتب تفکّر در علوم، فرمود: تَفَکُّرُ سَاعَهٍ خَیْرٌ مِنْ عِبَادَهِ سَنَهٍ… «تفکّر یک ساعت، بهتر از عبادت یک سال، یا شصت یا هفتاد سال است.»

همین قوّت فکرت است که شهپر پرواز عنقای نفس ناطقه است به قاف عقل و عرش معرفت الهی.

همین قوّه‌ی فکرت است که انسان را از صحرای جهل و بیابان حیرانی به سرمنزل علم و ایمان و اطمینان می‌رساند.

همین قوّه‌ی فکرت است که آدمی را از مقام پست: أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ به مقام بلند لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ می‌رساند… و بر بسیاری از موجودات عالم مُلک و ملکوت حتّی اصنافی از فرشتگان عالم قدس برتری می‌دهد…

همین قوّت فکرت است که شخص را از نکبت مادّه‌پرستی و اسفلُ السّافلینِ شهوت و جهل و پستی می‌رهاند و باز به مقام احسنُ التّقویمِ حکمت و عدالت و نباهت و علوّ همّت و عزّت و سعادت دو جهان می‌رساند.

خلاصه قوّه‌ی فکرتِ حیرت‌انگیز، دریایی است که هر موجش شأنی از مقام انسانیت را پدیدار می‌سازد؛ و گوهری از گوهرهای گرانبهای حکمت و علم و انکشاف را نثار جامعه‌ی بشریّت می‌کند؛ و عجائب خلقت را بازرسی نموده و پی به بسیاری از اسرار طبیعت و اطوار خلقت می‌برد؛ و نتایج را از قیاسات، اقتباس می‌کند و جهانی وسیع و مدنیّتی عالی تشکیل می‌دهد.

و بزرگترین اثر این قوّه، پی بردن به علل و علّه العللِ عالم آفرینش یعنی شناسایی خدا و آثار قدرت و حکمت‌های الهی است…

منبع: کتاب پندهای آسمانی، ص ۹۰