چرا سوره «قل هو الله احد»، اخلاص نام دارد، در حالی که در آیات آن هیچ از واژه اخلاص استفاده نشده است؟

پاسخ اجمالی

سوره «قل هو الله احد» دارای نام های متعددی است[۱] که یکی از نام های آن «اخلاص» است و در روایاتی نیز به این نام ذکر شده است.[۲]
مفسّران برای نام گذاری این سوره به «اخلاص» جهاتی ذکر شده است:
۱ – به جهت آن است که غیر توحید چیز دیگرى در آن نیست،[۳] و در صفات خدا خالص است.[۴]
۲ – هر کس به اعتقاد آن پیدا کند و به معارفی که در آن است اقرار کند، مؤمنى با اخلاص خواهد شد.[۵]
۳ – سبب خلاصی و رهایی اهل توحید از آتش جهنّم می شود.[۶]
۴ – هرکسی اسماء و اوصاف در این سوره را دریابد و به حقایق و معانى آنها ایمان آرد، از هر نوع شرک، نفاق و گمراهى خلاص و در نیت و عمل مخلص می شود.[۷]

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. ر.ک: «شناسنامه خداوند»، سؤال ۳۳۵۴۳.

[۲]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق و مصحح: فیضی، آصف،‏ ج ۱، ص ۱۴۷، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۵ق؛ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، محقق و مصحح: لاجوردی، مهدی، ج ۲، ص ۲۷۰، نشر جهان، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ق؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، ج ۱، ص ۳۱۵، مؤسسه فقه الشیعه، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.

[۳]. اندلسی، ابو حیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، تحقیق: محمد جمیل، صدقی، ج  ۳، ص ۲۲، دار الفکر، بیروت، ۱۴۲۰ق؛ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج ۴، ص ۱۰، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش؛ گنابادی، سلطان محمد، تفسیر بیان السعاده فی مقامات العباده، ج ۴، ص ۲۸۱، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.

[۴]. ابن اثیر جزرى، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، محقق و مصحح: طناحى، محمود محمد،  زاوى، طاهر احمد، ج ۲، ص ۶۱، مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم، ۱۳۶۷ش.

[۵]. ‏حائری تهرانی، میر سید علی، مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر، ج ۱۲، ص ۲۵۶، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۷ش. 

[۶]. زحیلی، وهبه بن مصطفی، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج، ج ۳۰، ص ۴۶۱، دار الفکر المعاصر، بیروت، دمشق، چاپ دوم، ۱۴۱۸ق؛ نیشابوری، نظام الدین حسن بن محمد، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، تحقیق: عمیرات، شیخ زکریا، ج ۶، ص ۵۹۴، دار الکتب العلمیه، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۶ق.

[۷]. طالقانی، سید محمود، پرتوی از قرآن، ج ۴، ص ۳۰۴، شرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ش.