آنچه در مورد سند زیارت ناحیه مقدسه می‌توان گفت این است که این زیارت در برخی از کتاب‌ها مانند «مزار کبیر» ابن مشهدی به امام زمان (عج) منسوب شده است و وضعیت آن نیز مانند بسیاری از دیگر توقیعات است که مباحث سندی متداول در احادیث مسلسل در آن چندان جایگاهی ندارند.

اما عبارت «خرجن من الخدور ناشرات الشعور»[۱] که ناظر به پریشان‌کردن مو توسط بانوان اهل بیت است به تنهایی نمی‌تواند دلیلی بر نپذیرفتن این زیارت باشد، چون چند تفسیر و توجیه می‌توان برای این اتفاق بیان کرد:
۱ – خارج شدن بانوان حرم از خیمه‌ها با موهای پریشان، ملازم با نگاه نامحرمان به آنها نیست؛ زیرا
اولاً: بین خود خیمه‌ها فاصله و موانع وجود داشت.
ثانیاً: بین خیمه تا میدان جنگ فاصله زیاد بوده است.

۲ – احتمال دارد این جمله مربوط به اکثریت بانوان باشد نه همهٔ آنها؛ زیرا معلوم نیست بانوانی؛ مانند حضرت زینب و حضرت سکینه(س) نیز موهای خود را پریشان کرده باشند.

۳ – ممکن است این حالت، خارج از اختیار آنان بوده و شدت مصیبت به اندازه‌ای بود که این خروج از اختیار را – دست کم در بانوانی غیر از زینب و  سکینه و …- توجیه کند.
نباید با این موضوع چندان متعصبانه برخورد کرد. حجاب در مواقع اختیاری است و این واکنش‌های غیر اختیاری نشان از بی‌حجابی نبوده و در تاریخ نیز بارها – حتی در حضور معصومان – اتفاق افتاده است. اما توبیخی متوجه این بانوان نبوده، بلکه مورد دلجویی آنان نیز قرار گرفتند. به یک مورد که در جنگ احد اتفاق افتاده اشاره می‌کنیم که در کتاب کافی نقل شده است:
پیامبر(ص) بر آنها[اهل مدینه] وارد شد و زنان انصار دمِ درِ خانه‌‌‏ها در انتظار بودند و مردان‏شان بیرون آمده و خود را در پناه پیامبر می‏‌کشیدند و از او معذرت می‌خواستند.
زنان انصار همه چهره‌‏ها خراشیده و موى پریشان کرده و گریبان دریده و در برابر پیامبر(ص) ایستاده بودند؛ پیامبر آنها را دل‌‏دارى داد و به زبان خوش با آنها سخن گفت و به آنها دستور داد خود را بپوشند و به خانه‏‌هاى خود بروند.[۲]

۴ – این شیوه، بین عرب، رسم و عرف بوده است؛ زن‌‌های عرب وقتی که بر آنها یک مصیبت وارد می‌‌شود زن برای این‌‌که شدت مصیبت را نشان دهد این کار را انجام می‌‌دهد. موی زن با آن‌که مظهر زیبایی زن و مظهر جمال زن هست حاضر است در این مصیبت این موها را این طوری پریشان کند و حتی آن را بِکَند. بنابراین بانوان اهل بیت(ع) نیز به دور از نگاه نامحرمان این کار را برای بیان عظمت مصیبت انجام دادند. وقتی این کار بیانگر ضعف نباشد، بلکه برای بیان عظمت مصیبت باشد، هیچ اشکالی ندارد.

 

 منبع: اسلام کوئست

[۱]. ابن مشهدى، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومى اصفهانى، جواد، ص ۵۰۴، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.‏

[۲]. کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۸، ص ۳۲۱- ۳۲۲، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.