نخست باید دانست؛ گرایش به «آراستگى» از ویژگى هاى ممتاز انسان به ویژه در دوران جوانى است و اهمیت ندادن به آن پیامدهاى نگران کننده اى دارد؛ زیرا تجربه نشان داده است آن دسته از جوانانى که به زیبایى و آراستگى خود اهمیت نمى دهند، گرفتار احساس حقارت و افسردگى مى شوند.

خداوند متعال با نزول این آیه، به عنوان یک قانون همگاهى و همگانى، مى فرماید: «یا بَنى آدَمَ خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ»؛[۱] «اى فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود داشته باشید».

هم چنین در آیه بعد، با لحن تندترى در پاسخ آنان که گمان مى برند تحریم زینت ها و پرهیز از غذاها و روزى هاى پاک و حلال، نشانه زهد و پارسایى و مایه قرب به پروردگار است و مى گوید: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَهَ اللَّهِ الَّتى أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیباتِ مِنَ الرِّزْقِ»؛[۲] «[اى پیامبر!] بگو چه کسى زینت هاى الهى را که براى بندگانش آفریده و هم چنین مواهب و روزى هاى پاک و پاکیزه را تحریم کرده است؟»

سپس براى تأکید اضافه مى کند: «قُلْ هِى لِلَّذینَ آمَنُوا فِى الْحَیاهِ الدُّنْیا خالِصَهً یوْمَ الْقِیامَهِ»؛[۳] «به آنها بگو که این نعمت ها و موهبت ها در زندگى دنیا براى کسانى است که ایمان آورده اند و روز قیامت نیز خاصّ آن مى باشد».

بنابراین اسلام نه تنها با جمال و زیبایى مخالفتى ندارد؛ بلکه همگان را به آراستگى تشویق مى نماید؛ اسلام یادگار پیامبرى است که نظافت و آراستگى، بوى خوش و لبخند را از نشانه هاى ایمان مى داند.

روایات اسلامى از توصیه و تشویق مسلمانان به پوشش مناسب و آراستگى سرشار است.

پیامبر گرامى اسلام (صلی الله علیه وآله)  مى فرماید: «خداوند متعال زیباست و زیبایى را دوست دارد و خواستار آن است که اثر نعمت خود را در بنده اش ببیند».[۴]

امام على (علیه السلام)  نیز مى فرماید: «خودآرایى از ویژگى هاى خاص انسان مؤمن است».[۵]

البته آراستگى بیرونى را باید با زیبایى درونى پیوند داد؛ یعنى هم درون را باید آراست و هم به زیبایى ظاهر پرداخت؛ چون ظاهر، آینه درون است.

امام جعفر صادق (علیه السلام)  فرموده است: «خداوند زیبایى و خودآرایى را دوست دارد و بینوایى و قیافه فقرآلود را ناخوش مى شمرد. هرگاه خداوند به بنده اى نعمتى دهد، دوست دارد اثر آن را در او ببیند».[۶] در این هنگام یکى از یاران حضرت سؤال نمود: چگونه؟ و حضرت این موارد را یادآور شد:

۱ – لباس تمیز پوشیدن؛

۲ – خوشبو نمودن خود و استعمال عطر؛

۳ – نیکو و زیبا ساختن خانه و کاشانه؛

۴ – جارو نمودن جلوى در خانه؛

۵ – چراغ روشن نمودن پیش از غروب (که موجب رفع فقر و زیادى روزى مى شود).

سه نشانه مهم آراستگى :

الف – پوشیدن لباس مرتب و تمیز

خوش لباسى یک میل درونى است و جوانان در آراستگى، بیش تر به نوع لباس خود اهمیت مى دهند که پسندیده و جالب توجه باشد. با این همه آراستگى لباس از پوشیدن نوع لباس مهم تر است.

خداوند به پیامبر مى فرماید: «وَ ثِیابَکَ فَطَهِّرْ »؛[۷] «و لباس خویشتن را پاک کن». زیرا جامه پاکیزه غم و اندوه را مى زداید.[۸]

پیامبر گرامى اسلام (صلی الله علیه وآله)  مى فرماید: «لباس خوب بپوشید و خانه هایتان را آباد کنید تا در میان مردم مانند خال رخساره باشید».[۹]

امام صادق (علیه السلام)  فرمود: «لباس زیبا بپوش؛ زیرا خداوند زیباست و زیبایى را دوست دارد، اما باید حلال باشد».[۱۰]

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله)  به پوشیدن لباس سفید رنگ توصیه مى فرمود؛ چون سبب آرامش و پاکیزگى است. رنگ هاى زرد و سبز نیز از رنگ هاى برگزیده است.[۱۱]

ب – رسیدگى به آرایش سر و صورت

پیراستن و آراستن موهاى سر و صورت و تمیز نگاه داشتن و مرتب کردن آن بر آراستگى آدمى مى افزاید. پیامبر (صلی الله علیه وآله)  مى فرمود: «موى خوب از پوشش هاى الهى است که خداوند بر انسان ارزانى داشته است پس آن را عزیز بدارید».[۱۲]

شانه کردن مو، آسان ترین روش آراستگى است. به فرموده پیامبرخدا (صلی الله علیه وآله) ، «هر که موى سر را بگذارد مى باید آن را به شانه کردن، تربیت نیکو کند، در غیر این صورت آن را بتراشد».[۱۳]

براى اصلاح صورت، ضمن مرتب کردن و کوتاه کردن ریش و شارب (سبیل) باید از رها کردن آن براى بلند شدن بى قواره پرهیز نمود.

هم چنین شایسته است به هنگام هر نماز و براى آراسته بودن، سر و صورت با شانه مرتب شود.[۱۴]

ج – بوى خوش و عطر

بوى خوش از اخلاق پیغمبران است.[۱۵] رسول خدا (صلی الله علیه وآله)  معتقد بود که در بوى خوش اسراف نیست. ایشان هزینه اى را که در بوى خوش صرف مى نمودند، بیش تر از هزینه اى بود که در غذاى خود مصرف مى کردند.

سیسرون، سخنور رومى، گفته است: «چهره، تصویر روح است»؛ یعنى احساسات و هیجانات انسان، غالباً در چهره وى منعکس مى شود. خشم، ترس، شادى، غم، تعجّب، تنفّر و رضایت به سادگى در چهره نمایان مى گردد و به راحتى قابل تشخیص است. بنابراین احساسات ما نسبت به دیگران، به صورتى غیراختیارى خود را نشان مى دهد و قابل پنهان کردن هم نیست. نوع آرایش سر و صورت، عینک داشتن یا نداشتن و زیبایى ظاهرى، مى تواند برداشت هاى اوّلیه را در مخاطب ما ایجاد کند.[۱۶]

پی نوشت ها

[۱] – اعراف ۷، آیه ۳۱٫

[۲] – اعراف ۷، آیه ۳۲٫

[۳] – همان.

[۴] – الخصال، ج۲، ص۶۱۳٫

[۵] – تصنیف غررالحکم و دررالکلم، ص ۴۳۵٫

[۶] – إرشاد القلوب إلى الصواب، ج۱، ص ۱۹۵٫

[۷] – مدثر ۷۴، آیه ۴٫

[۸] – الکافى، ج۶، ص ۴۴۴٫

[۹] – نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) )، ص ۴۴۴٫

[۱۰] – بحارالأنوار، ج۶۲، ص ۱۲۵٫

[۱۱] – الکافى، ج ۳، ص ۳۴۲٫

[۱۲] – دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۱۲۵٫

[۱۳] – الکافى، ج۶، ص ۴۸۵٫

[۱۴] – وسایل الشیعه، ج۸، ص ۱۶۹٫

[۱۵] – الکافى، ج۶، ص ۵۱۱٫

[۱۶] – حدیث زندگى، شماره ۱، ص ۷ آذربایجانى، بررسى نقش آراستگى در روابط میانْ فردى.