پژوهشي درباره فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسين علیه السلام و سرهاي ديگر شهدا
پژوهش حاضر به بررسي فرجام سر مطهر امام حسين (ع) و سرهاي ديگر شهدا و محل دفن آنها، در دو بخش پرداخته است: بخش نخست، به فرجام سر امام (ع) و ديدگاه‌هاي مربوط به محل دفن آن مي‌پردازد و پس از بررسي و بازکاوي اقوال متعدد دراین‌باره، قول الحاق سر به بدن مطهر را بر اقوال ديگر ترجيح مي‌دهد. در بخش دوم به نقد و بررسي گزارش‌هاي مربوط به فرجام سرهاي ديگر شهدا پرداخته شده است. بررسي‌ها، اين باور را تقويت مي‌كند كه فرجام و محل دفن سرهاي ديگر شهدا نامعلوم است.
جایگاه امام حسن مجتبی علیه السلام در حدیث شیعه
این مقاله بر آن است که جایگاه امام سوم شیعیان را در احادیث شیعه به بررسی بگذارد.
گفت‌وگوي ملائکه با حضرت فاطمه سلام الله علیها
در روایات بسیاری، ائمه اطهار محدث معرفی‌شده‌اند. این وصف منحصر به ایشان نیست، بلکه در روایاتی حضرت فاطمه زهرا نیز دارای این فضیلت شناخته‌شده‌اند؛ مجموعه این گفت‌وگوها در مصحف فاطمه گردآمده و در اختیار ائمه بوده است. روایات متعددی از اهل‌بیت در این زمینه رسیده است و ضمن اثبات این فضیلت، جایگاه محدث را به‌گونه‌ای که موجب شبهه نشود، تبیین کرده‌اند. به معنای مذکور در روایات، شیعه و سنی، تحقق آن را برای غیر انبیا ممکن شمرده‌اند، اما روایات شیعی به‌صورت دقیق، مصادیق آن را معرفی می‌کنند و شکل و نمادهای این تحدیث را برمی‌شمارند. این منابع، محتوای آنچه را ملائکه بر حضرت فاطمه (س) برخوانده‌اند، تبیین کرده‌اند.
تحلیل سیاسی جنگ‌های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله راهبردی برای امروز
دغدغه اصلی مقاله این است که باهدف فهم میزان گرایش اسلام به جنگ و خشونت، جنگ‌های پیامبر اسلام را موردبررسی و تحلیل قرار دهد. نگارنده بر این باور است که مراجعه مستقیم به قرآن و سنت و بازخوانی آنها، ضمن اینکه ما را از اشتباهات احتمالی که دانشمندان گذشته دچار آن بوده‌اند رها می‌کند، می‌تواند در حل مسائل امروزمان مفید باشد. در این مقاله، ابتدا به تبیین ماهیت جنگ‌های پیامبر اکرم (ص) پرداخته‌ایم که این مهم از طریق تحلیل شرایط اجتماعی و فرهنگی زمان پیامبر (ص)، تحلیل ساختاری و ماهوی جنگ‌های ایشان فراهم آمده است. مقاله دو بخش مهم دیگر نیز دارد: نخست تحلیل جنگ‌های مهم پیامبر با مشرکان و کفار و دوم تحلیل جنگ‌ها و برخوردهای پیامبر (ص) با یهودیان که به‌اجمال بدان‌ها پرداخته‌شده است. در طول مقاله سعی شده از طرح مباحث توصیفی پرهیز شود.
کاروان قمی‌ها و ملاقات با امام زمان عجل الله تعلی فرجه الشریف
ارتباط با رهبران و پيشوايان ديني که هدایت‌گر انسان‌ها به مقصد والاي انساني بوده‌اند، همواره مورد توجه همگان به ويژه شيعيان بوده و اين رابطه از ديرباز از زمان رسول گرامي اسلام (ص) تا دوران ائمه هدي (ع) ادامه داشته است، حتي اين ارتباط در روزگاراني که برخي از امامان معصوم (ع) در قيد و بند حکومت‌ها اسير بودند، گسسته نشده است. از ميان اين همه ديدارهاي گروهي يا فردي که با ائمه (ع) رخ داده، برخي ویژگی‌هایی دارند که آنها را از ملاقات‌های ديگر ممتاز می‌نماید و سبب شده مورخان و روايت گران آن را به صورتي ويژه نقل کنند و در منابع به ثبت نمايند. سفر کاروان قمی‌ها و جمعي از بزرگان و شيعيان از شهر قم به مقصد سامرا که به قصد زيارت امام عسکري (ع) اتفاق افتاد و در اين ماجرا به ديدار امام عصر (عج) نائل شدند، نمونه‌ای از اين دست است. اين رخداد از آن جهت اهميت دارد که آن را به منزله سندي گويا بر ولادت و وجود امام مهدي (عج) به کار می‌برند و در برخي از منابع معتبر به آن اشاره شده است. اين مقاله، به شرح اين واقعه تاريخي و اتفاقاتي می‌پردازد که در آن رخ داده است.
کاوشی پیرامون فرزندان امام حسن عسکری علیه السلام و اعتبارسنجی یک امامزاده منسوب به ایشان
در ایران اسلامی، امامزادگان بسیاری مدفون هستند و ازجمله مباحث مطرح در این زمینه، صحت انتساب آنان به امامان می‌باشد. در این مورد، کاوش‌هایی نیز صورت گرفته است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی، در صدد راستی‌‌آزمایی یک امامزاده منسوب به امام حسن عسکری (ع) در ایران است. این جستار با بررسی و کاوش در متون کهن انساب‌نگاری و فضایل نگاری ائمه (ع)، اثبات می‌کند که امام حسن عسکری (ع) فرزندی به جز امام مهدی (عج) نداشته است. زمانه شناسی روزگار حیات آن حضرت نیز اثبات می‌کند که امام (ع) از سامرا خارج نشده است. در پایان این نوشتار نظر کسانی که بر این باورند امام حسن عسکری (ع) به ایران مسافرتی داشته و امامزاده‌ای را به ایشان منتسب می‌کنند؛ رد خواهد شد.
نگرش علم الحدیثی امام هادی علیه السلام
باب اخذ حدیث در اهل سنت از زمان فوت رسول خدا (ص) منسد گردید و نیز میان زمان دریافت حدیث و نگارش آن، فاصله زمانی قابل‌توجهی افتاد؛ ولیکن میان شیعیان برخلاف اهل سنت نه‌تنها بعد از درگذشت رسول الله (ص) اخذ حدیث پایان نیافت بلکه نگارش آن نیز ممنوع نبود و حتی امری ممدوح به شمار می‌رفت. البته میزان موفقیت امامان شیعه در ترویج معارف خود، به‌حسب شرایط سیاسی زمان آن حضرات متفاوت است. محدود بودن شدید امام هادی (ع) از جانب حکومت وقت و قطع ارتباط ایشان با شیعیانشان باعث به جریان افتادن سیل احادیث جعلی از سوی معاندان و غالیان گردید. ولیکن با تمام این احوالات، امام هادی (ع) و برخی شیعیان ایشان تلاش‌های بسیاری را برای حفظ و اشاعه معارف اهل‌بیت (ع) نمودند که تفصیل این اجمال را در این مقاله خواهید دید.
مقایسه پیامبر و امام از دیدگاه امام رضا علیه السلام
از روايات نقل‌شده از امام رضا علیه‌السلام، مقايسه پيامبر و امام و ذكر بيشتر صفات پيامبر براى امام استفاده می‌شود. با كمك اين روايات و تحليل آنها ثابت می‌شود كه مقام امامت ويژه افرادى است كه از بيشتر ویژگی‌های پيامبر برخوردار باشند. این‌گونه نيست كه هرکسی با عنوان خليفه و حاكم مسلمين و مانند آن، شايستگى جايگاه امامت را داشته باشد. اين نوشتار می‌کوشد با روش اسنادى و تحليلى با توجه به روايات نقل‌شده از امام رضا علیه‌السلام ديدگاه ايشان در مقايسه پيامبر و امام را بررسى كند. نتيجه بررسى اين پژوهش آن است كه ميان پيامبر و امام صفات مشتركى وجود دارد؛ مانند بندگى، برگزيده و نصب شدن، عصمت، علم الهى، حجت الهى و خلافت الهى و لازم الاطاعه بودن. در كنار اين اشتراك، پيامبر و امام از لحاظ چگونگى ارتباط با فرشته تفاوت نيز دارند. همچنين امام (از لحاظ امام بودن) از پيامبر (از لحاظ پيامبر بودن) برتر است.
بررسی تطبيقي سازمان دعوت عباسيان و سازمان وکالت اماميه (مراحل شکل‌گیری و عوامل پيدايش)
سازمان‌هاي دعوت عباسيان و وكالت اماميه، دو سازمان مخفي بودند كه در مناطق مختلف سرزمين‌هاي اسلامي فعاليت مي‌كردند. امامان شيعه (ع) در زمان حضور براي ارتباط با شيعيان از سازمان وكالت استفاده مي‌كردند. عباسيان نيز براي گسترش دعوت خود از داعيان بهره مي‌بردند. با بررسي تطبيقي اين دو سازمان، داوري بهتر تاريخي درباره عملكرد امامان و شيعيان و عباسيان و پيروانشان امكان‌پذير مي‌شود. پرسش اصلي در اين مقاله آن است كه اين دو سازمان چه تفاوت‌ها و شباهت‌هايي در مرحله شكل‌گيري و عوامل پيدايش داشته‌اند؟ عباسيان وارث تشكيلات دعوت ابوهاشم بودند، ولي اماميه سازمان وكالت را خود تأسيس كرده بودند. تلاش براي رسيدن به اهداف، وجود اختناق، فعاليت جناح‌هاي رقيب، وجود زمينه‌هاي مساعد، لزوم ارتباط با پيروان و جمع‌آوري منابع مالي، از عوامل پيدايش هر دو سازمان بود، علاوه بر اين، در سازمان وكالت، دشواري ارتباط امام (ع) با شيعيان و ايجاد آمادگي براي دوران غيبت نيز از عوامل پيدايش آن شمرده مي‌شود
بررسی تربیت اخلاقی از منظر امام صادق علیه السلام مبانی، اصول، روش‌های تربیتی
در پژوهش حاضر به با روش تحليل اسنادي، مباني، اصول و روش‌های تربيت اخلاقي از ديدگاه امام صادق (ع) موردبررسی قرارگرفته است. جامعه آماري، کليه منابع دست‌اول (آثار مربوط و منتسب به امام صادق ع) و منابع دست‌دوم از منابع غني اسلامي و احاديث و روايات و اقوال منقول از امام صادق (ع) است که در نشريات و سایت‌های اينترنتي و پژوهش‌ها و تحقيقات مرتبط با موضوع تحقيق موجود می‌باشد و نمونه‌گیری به شيوه هدفمند انجام‌شده و بر اين اساس از منابع فوق‌الذکر استفاده گرديده است. ابزار پژوهش نيز فیش‌برداری بوده و یافته‌های حاصل از پژوهش مورد تحليل قرارگرفته است که عمده‌ترین یافته‌ها عبارت‌اند از: 1) مبناي تربيت از منظر امام صادق (ع) شامل شش مبناي، خداجويي و بندگي خدا، عقلانيت و انديشه ورزي، کرامت، ضعف، هدایت‌پذیری انسان، جذبه حسن و احسان است. 2) مبناي خداجويي و بندگي خدا شامل اصل تقوي و زهد و مبناي عقلانيت و انديشه ورزي شامل اصول اعتدال و تذکر و مبناي کرامت شامل اصل عزت و مبناي ضعف شامل اصول سعه‌صدر، مسامحت و مبناي هدایت‌پذیری انسان شامل اصول تبليغ و ارشاد و تعليم و مبناي جذبه حسن و احسان شامل اصول فضل، تواضع و آراستگي است. 3) درمجموع شش مبنا و 11 اصل یادشده داراي 29 روش تربيتي می‌باشد که همگي به منابع فوق‌الذکر و منتسب به امام صادق (ع) مستند شده است.
اصول بهداشت رواني از منظر صحيفه‌ي سجاديه
بهداشت روان به معنی وجود تعادل و انسجام فراگیر در ابعاد جسمانی و نفسانی انسان است. اندیشه‌ی سالم درباره‌ی شناخت خود و جهان هستی، رسیدن به خود پنداره‌ی مثبت و عزت‌نفس، داشتن روابط متعادل با دیگران و توانایی دوری از رذایل و گناهان از عوامل ایجادکننده‌ی بهداشت روانی هستند. در این میان، ادعیه‌ای که از طریق معصومان (ع) به ما رسیده‌اند، عالی‌ترین تعالیم را در مورد ایجاد این عوامل دارند. صحیفه‌ی سجادیه یکی از این منابع غنی و در دسترس است. هدف این تحقیق استنتاج اصول بهداشت روانی از این کتاب گران‌قدر است. روش آن به‌صورت توصیفی همراه با بررسی و انطباق فرازهای مختلف دعا با استانداردهای موردقبول بهداشت روانی، در ابعاد شناختی، عاطفی، رفتاری و اجتماعی است. هدف اصلی از تدوین این مقاله، پاسخ به این پرسش است که صحیفه‌ی سجادیه چه راهکارهایی در مورد بهداشت روان و سلامت روح ارائه می‌دهد؟
نقد و ارزيابي کتاب «الفتوح» با رويکرد به حادثه کربلا
با کنکاش در منابع تراجم‌نگاری و کتاب‌شناسی قرن‌های سوم و چهارم هجری، درمی‌‌یابیم که کتاب «الفتوح» و نویسنده آن در جایگاه مناسبی قرار ندارند و پیرو آن، زندگی‌نامه ابن اعثم کوفی؛ مشخصات واقعی، مذهب، آثار و سایر ابعاد زندگی وی، به‌طور دقیق شناسایی نشده است. بر پایة بایستگی معرفی و شناخت هرچه بیشتر کتاب «الفتوح» و جستجو در شرح‌حال نویسنده آن، پژوهش حاضر شکل گرفته است. هرچند کتاب «الفتوح» به خاطر برخی از گزارش‌های ناسازگار با مذاق مذهب تسنن، به محاق رانده شده است، باوجوداین، مذهب واقعی نویسنده را می‌توان از آن به دست آورد که شدیداً پایبند مکتب خلفا بوده است. بااینکه ابن اعثم، منابع و مصادر گزارش‌هایش را آن‌گونه‌که باید، به دست نمی‌دهد، کتاب «الفتوح» با توجه به تخصص نویسنده، تخصصی بودن کتاب و تناسب هندسی گزارش‌های تاریخی آن، اطمینان عرفی را برای خوانندگانش به ارمغان می‌آورد.
