برچسب: شخصیت های وهابی

شفاعت در قرآن و سنت (روایات)

شفاعت همان مدد کردن اولیاء خداست با اذن خدا به افرادی که در عین گناهکار بودن،پیوند ایمانی خود را با خدا و پیوند معنوی خویش را با اولیاء خدا قطع نکرده اند. به یک معنی شفاعت این است که : یک موجود مادون که استعداد جهش و پیشرفت دارد ، از موجود بالا به صورت یک امر قانونی استمداد و مدد طلبد.البته مدد خواه از نظر کمال روحی باید به حدی سقوط نکند که نیروی جهش و تکامل را از دست بدهد و امکان تبدیل او به یک انسان پاک از میان برود. عقیده ی به شفاعت به اندازه ای در میان مسلمانان رسوخ دارد، که هر کجا برویم و از هر که بپرسیم ، این اعتقاد را از عقائد اسلامی خویش می شمارد و در اصالت آن از نظر اسلام هیچگونه تردیدی نشان نمی دهد. همه می بینیم که مسلمانان هنگام راز و نیاز با خدا، و نیز در کنار مقبره ی پیشوایان بزرگ اسلام، دلها و اندیشه های افراد گنهکار به سوی شفیعان درگاه الهی کشیده می شود و از آنان تقاضا دارند که از پیشگاه خدای بزرگ خواهند تا مورد عفو و رحمت الهی قرار گیرند. بحث های آینده به روشنی ثابت خواهند نمود که شفاعت چگونه می تواند یک فرد را در عین گنهکار بودن، پاک و منزه نماید. نگارنده به کمک خدا در این تحقیق،«شفاعت» را از جهات گوناگون مورد بحث و بررسی قرار داده و پیرایه های نامطلوبی را که(مانند علف هرزه هایی در کنار گل های زیبا سبز می شوند) به آن بسته شده بریده و قیچی کرده است. مجموعه ای که پیش رو دارید، مشتمل بر شش بخش می باشد که عبارتند از بخش اول :کلیات تحقیق بخش دوم: مفهوم شناسی بخش سوم: شفاعت از نظر قرآن کریم. بخش چهارم: شفاعت از دیدگاه روایات. بخش پنجم: ایرادها و تفاوت ها. بخش ششم: بحث و نتیجه گیری.

شفاعت در قرآن و روایات

تحقیقی که پیش رو داریم برآن است تا مفهوم شفاعت در قرآن را از دیدگاه قرآن کریم و روایات اهل بیت(علیهم السلام) مورد بررسی قرار دهد و برای رسیدن به نتیجه مطلوب ،نظرات و آرای مختلف نیز مطرح و دیدگاه صحیح بیان شده و نظریات نادرست مورد نقد و بررسی قرار گیرد. شفاعت یکی از مباحث اساسی در موضوع معاد و عدل الهی است در حقیقت شفاعت روزنه امیدی برای انسان است تا از درگاه الهی نا امید نباشد و زمینه ارتکاب به گناه بیشتر را در او به وجود نیاورد و او را از فرو رفتن در گمراهی باز دارد. در قرآن کریم نیز به کامل ترین برنامه برای سعادت و هدایت بشر می باشد خداوند متعال در آیات بسیاری به این مهم پرداخته و ویژگی های آن را بیان نموده است. در کلام وحی ،مقام شفاعت مختص ذات حق تعالی شمرده شده: (قل لله الشفاعه جمیعا) که انبیاء و اولیای الهی،ائمه اطهار علیهم السلام،ملائکه و … به عنوان شفیع از این مقام برخوردارند و با شفاعت آن هاست که گنهکاران از عذاب رهایی یافته و نیکوکاری به مقامی بالاتر نائل می گردد.قرآن برای شفاعت شونده شرایطی برشمرده است که از آن جمله می توان:اذن حضرت حق،ایمان و عمل صالح،پیوند و ارتباط معنوی با شفیع اشاره نمود تا آدمی مشمول الطاف الهی قرار گیرد. و عواملی مانند شرک،فسق،کفر، ظلم و ستم، تکذیب معاد و … سبب می شوند که فرد بهره ای از شفاعت نبرد.بر حسب روایات فراوان (مقام محمود) که در قرآن کریم به رسول اکرم(ص) وعده داده شده،همین مقام شفاعت است و نیز آیه شریفه«و لسوف یعطیک ربک فترضی» و همانا پروردگارت(آن قدر) به تو عطا خواهد کرد که خشنود شوی. بنابراین با توجه به بررسی هایی که انجام شد شفاعت بزگترین و نهایی ترین روزنه امید مومنان گنهکاران است.

شفاعت در قرآن و حدیث (2)

شفاعت کلمه ی قریب به ذهن است که همه انسانها چون در اجتماعی زندگی می کنند که اساسش تعاون است معنای اجمالی آن را می دانند اما تکرار ماده ی شفاعت و مشتقاتش در سوره های مختلف قرآن و روایات پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) حکایت از اهمیت شفاعت در اسلام می نماید. شفاعت دو قسم است،تکوینی و تشریعی. اما شفاعت تکوینی که از تمامی اسباب کَونی سر می زند و همه اسباب نزد خدا شفیع هستند، چون میانه ی خدا و مسبب خود واسطه اند. اما شفاعت تشریعی که دائره تکلیف و مجازات واقع می شود خود دو قسم است.اول شفاعتی که در دنیا اثر می گذارد و باعث آمرزش خداوند تعالی و یا قرب به درگاه او می گردد. دوم شفاعتی که در روز قیامت اثرش هویدا می گردد که شامل شفاعت انبیاء ،فرشتگان، علما،دانشمندان، شهداء و خود خداوند می گردد البته با شرایط و وسایل خاصی که ذکر گردیده است. تمام علماء و دانشمندان اسلام شفاعت را از اصول مسلم اسلام می دانند و انکار نکرده اند؛اگر اختلافی دیده می شود یا ایرادی گرفته می شود در مفاد و معنی شفاعت می باشد که بصورت نظرات گوناگون دانشمندان اهل تسنن و شیعه منعکس شده است. ما با استناد به آیات و روایات سعی می کنیم پاسخگوی ایرادهای وارد بر شفاعت باشیم و حقیقت این اصل مهم را بیان کنیم که «شفاعت طلبی» جز «دعا خواهی» نیست و طلب دعا از پیامبر(ص) و دیگر صالحان که همان طلب شفاعت است از نظر موازین اسلام کوچکترین ایرادی ندارد.

شفاعت در قرآن و حدیث (1)

مساله شفاعت یکی از مسائل مهم دینی و اعتقادی است و به موجب آیات قرآنی و روایات فراوانی که از اولیای اسلام نقل کرده اند:شفاعت پیامبران خدا و ائمه معصومین(ع) و دیگر پاکان و نیکان که از طرف خداوند متعال مجاز در شفاعتند ،یکی از مسائل حتمی و قطعی روز قیامت است.بنابراین تحقیقی که هم اکنون ملاحظه می فرمایید اطلاعات و مطالب مورد نیاز در زمینه شفاعت در قرآن و حدیث است و در هشت فصل تنظیم و گردآوری شده که ترتیب فصلها بدین منوال می باشد. در فصل اول به معنی لغوی شفاعت،حقیقت شفاعت،و مفهوم قرآنی شفاعت پرداخته شده است. در فصل دوم، شفاعت در اجتماع بشری ،شفاعت عندالله،شفاعت از دیدگاه قرآن و احادیث مورد بحث قرار گرفته است. و در فصل چهارم به بررسی شفاعت تکوینی و تشریعی پرداخته است که شفاعت تکوینی از تمامی اسباب کَونی سر می زند و شفاعت عبارت است از اینکه رحمت و مغفرت خدا از طریق اولیای الهی به افراد گنهکار لیاقت بخشایشگری خدا را دارند برسد، فصل پنجم به اقسام شفاعت تشریعی اختصاص یافته که به شفیعان دنیا و آخرت تقسیم می شود.فصل ششم شامل شرایط شفاعت کننده می شود، زمان و افراد مورد شفاعت می گردد که ایمان به خدا و دشمنی نداشتن با پیامبر(ص) و اهل بیت او از ویژگی های آنها می باشد. در فصل هفتم به توضیح آثار تربیتی اعتقاد به شفاعت پرداخته شده که شامل مواردی چون ایجاد امید و مبارزه با روح یاس، تحصیل شرایط شفاعت و غیره می باشد. و در فصل هشتم که آخرین فصل است اشکالات و شبهات شفاعت و جواب آنها بیان شده است. و در آخر تحقیق نتیجه گیری به عمل آمده و پیشنهاداتی در مورد تحقیق بیان شده است.

شفاعت در قرآن (3)

ماده شفاعت در قرآن با تمام مشتقات خود سی بار در حوزه های مختلف و گوناگون به طور نفی و اثبات وارد شده است، این مطلب حاکی از اهمیت موضوع می باشد. شفاعت دو قسم است یکی تکوینی و دیگری تشریعی و قانونی. اما شفاعت تکوینی که از تمامی اسباب کَونی سر میزند و همه اسباب نزد خدا شفیع هستند، چون میانه خدا و سبب، خود واسطه اند. و اما شفاعت تشریعی و مربوط به احکام که معلوم است در دائره تکلیف و مجاز است واقع می شود هر دو قسم است اول شفاعتی که در دنیا اثر می گذارد و باعث آمرزش خداوند تعالی و یا قرب به درگاه او می گردد. دوم شفیعی است که در روز قیامت شفاعت می کند که شامل انبیاء ، رسولان خدا و فرشتگان و علماء و دانشمندان و شهداء و خود خداوند که البته با شرایطی و وسایل خاص. در فصل اول دیدگاهها می بینیم که تمام علماء و دانشمندان اسلام شفاعت را از اصول مسلم اسلام می دانند و هیچ تیره ای از مسلمانان آن را انکار نکرده است و اگر اختلافی هست در مفاد و معنی شفاعت می باشد و تعدادی از نظرات دانشمندان سنی و شیعه منعکس شده است. در قسمتی دیگر آیاتی آورده ایم پیرامون دعا و شفاعت و اینکه حقیقت شفاعت طلبی جز دعا خواهی نیست و اینکه طلب دعا از پیامبر(ص) و دیگر صالحان که همان طلب شفاعت است از نظر موازین اسلامی کوچکترین ایرادی ندارد. و در پایان هم بررسی کردیم دلائل وهابی ها را پیرامون شفاعت و پاسخ دادیم به این نظرات آنان.

شفاعت در قرآن (2)

موضوع مورد بحث در این رساله شفاعت به معنای واسطه شدن ، کمک خواستن از فرد دیگر و ضمیمه شدن می باشد. چرا که فرد مشفوع له به تنهایی توانایی و استحقاق دست یافتن به مطلوب را ندارد. از نیروی شفیع مدد می جوید تا به همراهی او بتواند از عقاب الهی رهایی یافته و یا مقام و پاداشی کسب نماید و این نیاز به شفیع امری عقلانی بوده و هر فردی در هنگام مواجهه با مساله ای در مسیر هدفش به همراهی شفیعی چشم امید دارد و شفیع به این خواهش پاسخ مثبت می دهد و به سبب این پاسخ، مشفوع له را از قرار گرفتن در ورطه ناامیدی می رهاند و او را در رسیدن به سعادت همراهی می کند. و مانع ایجاد تحلیلها و برداشت های نادرست در مورد شفاعت می گردد. البته این امید به شفیع نباید فرد را آن قدر گستاخ نماید که حرمت الهی را بشکند و چنان در گمراهی پیش رود که در وادی شرک پانهاده و سپس از شفیع کمک به ناحق بخواهد. پس یاری رساندن شفیع، به شرایطی بستگی دارد که مهمترین این شرایط با در نظر گرفتن آیات شفاعت عبارتند از: ایمان و اعتقاد داشتن به خداوند و عمل به اوامر الهی ، معتقد بودن به ولایت و دوستی با آنها و ایجاد رابطه معنوی بین شفیع و مشفوع له و دوری گزیدن از عواملی چون شرک ، نفاق ، کفر، تکذیب شفاعت و … که انسان را از شفاعت محروم می گرداند. قرآن سی و یک مرتبه از واژه شفاعت و مشتقات آن نام برده و به انواع مختلف شفاعت مانند تکوینی و تشریعی ، حسنه و سیئه اشاره نموده است و شفاعت را مختص به حق تعالی دانسته که این مقام اولیاء الهی به شرط اذن و خشنودی خداوند تفویض شده است. و این لطف الهی در تربیت انسان نقش موثری داشته و به فرد امید داده که در همه حال رو به سوی خدا نماید و از شفیعان با حصول شرایطی کمک بخواهد تا به هدف خود برسد.

شفاعت در قرآن (1)

تحقیقی که پیش رو داریم بر آن است تا مفهوم شفاعت در قرآن را از دیدگاه قرآن کریم و روایات اهل بیت(علیهم السلام) مورد بررسی قرار دهد و برای رسیدن به نتیجه مطلوب ، نظرات و آرای مختلف نیز مطرح و دیدگاه صحیح بیان شده و نظریات نادرست مورد نقد و بررسی قرار گیرد. شفاعت یکی از مباحث اساسی در موضوع معاد و عدل الهی است در حقیقت شفاعت روزنه امیدی برای انسان است تا از درگاه الهی ناامید نباشد و زمینه ارتکاب به گناه بیشتر را در او به وجود نیاورد و او را از فرو رفتن در گمراهی باز دارد. در قرآن کریم نیز به کامل ترین برنامه برای سعادت و هدایت بشر می باشد خداوند متعال در آیات بسیاری به این مهم پرداخته و ویژگی های آن را بیان نموده است. در کلام وحی، مقام شفاعت مختص ذات حق تعالی شمرده شده:( قل لله الشفاعه جمیعا) که انبیاء و اولیای الهی، ائمه اطهار علیهم السلام،ملائکه و … به عنوان شفیع از این مقام برخوردارند و با شفاعت آن هاست که گنهکار از عذاب رهایی یافته و نیکوکار به مقامی بالاتر نائل می گردد. قرآن برای شفاعت شونده شرایطی برشمرده است که از آن جمله می توان: اذن حضرت حق، ایمان و عمل صالح، پیوند و ارتباط معنوی با شفیع اشاره نمود تا آدمی مشمول الطاف الهی قرار گیرد. و عواملی مانند شرک، فسق، کفر، ظلم و ستم، تکذیب معاد و … سبب می شوند که فرد بهره ای از شفاعت نبرد. برحسب روایات فراوان (مقام محمود) که در قرآن کریم به رسول اکرم صلی الله علیه و آله وعده داده شده، همین مقام شفاعت است و نیز آیه شریفه:«و لسوف یعطیک ربک فترضی» «و همانا پروردگارت(آن قدر) به تو عطا خواهد کرد که خشنود شوی.» بنابراین با توجه به بررسی هایی که انجام شد شفاعت بزرگترین و نهایی ترین روزنه امید مومنان گنهکار است.

شفاعت در قرآن کریم

جهان آفرینش توده بی شماری از علتها و معلول هایی است ،که پدیده های جهان را مانند حلقه های زنجیر ، به هم پیوند داده است؛ یعنی ، خداوند اراده فرمود که در جهان آفرینش ،نظام خاصی برقرار باشد و هر چیزی از طریق علت خاص خود، پا به عرصه وجود گذارد؛ اگر در این جهان فیض مادی به دنبال نظام خاصی است، فیض معنوی خداوند، مانند هدایت و راهنمایی و مغفرت و آمرزش او نیز ،دارای نظام است. از این رو اراده حکیمانه خداوند، بر این تعلق گرفته که مغفرت و رحمت او در جهان دیگر نیز ،دارای نظام باشد؛ یعنی ، بخشایش او از طریق ارواح و نفوس پاک ، به افراد گنهکاری که لیاقت و شایستگی مغفرت را دارند،برسد. از آنجایی که این موضوع در قرآن و روایات ، صریحا آمده و مورد اعتقاد تمام مسلمانان نیز هست و علاقه ای که نسبت به روشن شدن حقیقت این اصل اسلامی داشتم؛ این موضوع را انتخاب نمودم. اهمیت پرداختن به این اصل اسلامی از آن جهت است که ، پیرایه هایی در طول زمان چهره منور آن را فرا گرفته است، لذا لازم است که مسلمانان و مخصوصا قشر جوان تحصیل کرده ، به حقیقت آن آگاهی یابند؛ و در نتیجه در اعتقادات خود راسخ تر و ثابت قدم تر باشند؛ و اهمیت دیگر این موضوع ،از لحاظ بعد تربیتی آن است؛ چون خوف و رجاء دو رکن اساسی تربیت هستند؛ از این جهت همانطور که قرآن انسانها را از عذاب اخروی ترسانده ، آنها را به مغفرت خداوند نیز امید وار کرده است، تا روزنه امیدی برای بازگشت انسان ، به سوی پاکیها باشد و وعده شفاعت تا حدی این هدف را تامین می کند. اما وعده شفاعتی که قرآن به انسانها داده شده است،بدون حد و مرز نمی باشد؛بلکه حدود و شرایط آن را از نظر شافع و افرادی که مورد شفاعت قرار می گیرند، در قرآن مشخص شده است، تا باعث جرات افراد بر گناه نیز نگردد. مطالب موجود در این پژوهش ، برگرفته از قرآن و کتابهای تفسیری قرآن و احادیث ائمه اطهار(ع) و دیگر کتابهایی است که در طول زمان، در مورد این اعتماد ،نگاشته شده است. موضوعات این پژوهش در هشت عنوان کلی و تعدادی عنوانهای جزئی تنظیم شده است و در انجام تحقیق، به هدفهای مورد نظری که به آن اشاره شد، دست یافتم و تا حدی حقیقت مساله را دریافتم که شفاعت، غیر از واسطه تراشی هایی است که در نظام بشری وجود دارد؛ بلکه دری از درهای رحمت الهی است که ، در جهان آخرت، به روی بندگانی که پیوند خود را با خدا و پیامبر و ائمه معصومین، قطع نکرده اند، باز می شود وآنها را از گرو گناهانی که انجام داده اند، نجات می بخشد؛ و حقیقت شفاعت جز این نیست که رحمت گسترده خداوند و مغفرت و آمرزش او از طریق اولیاء الهی، که حاملان فیض و وسائط رحمتند، به افراد گنهکاری که لیاقت آمرزش را دارند، برسد؛ هر چند این فیض می توانست بدون واسطه نیز به آنها برسد.

شفاعت در قرآن از دیدگاه فریقین

عقیده به شفاعت تا اندازه ای در میان مسلمانان رسوخ دارد که هر کجا برویم و از هر که بپرسیم این اعتقاد را از عقاید اسلامی خویش می شمارد و در اصالت آن از نظر اسلام هیچ گونه تردیدی نشان نمی دهد همه می بینیم که در مواقع راز و نیاز مسلمانها با خدا و نیز در کنار قبر پیشوایان بزرگ اسلام دلها و اندیشه های افراد گنهکار به سوی شفیعان درگاه الهی کشیده می شود و از آنان می خواهند که از پیشگاه بزرگ بخواهند تا مورد عفو رحمت الهی قرار گیرند یک چنین عقیده راسخ و پابرجا نمی تواند ساختگی و غیراصیل باشد قطعا توجه جامعه اسلامی به سوی این عقیده معلول ورود آن در قرآن مجید و احادیث اسلامی است زیرا معنی ندارد یک جمعیت بیش از یک میلیارد نفری و بخصوص دانشمندان آنها به دنبال عقیده ای بروند که هرگز در کتاب آسمانی مدارک دینی آنها وارد نشده باشد ولی گروهی از معتزله در فهم آیات مربوط به شفاعت دچار اشکلا شده اند یا این تأسف گروه وهابیت گرچه در کتاب های خود این عقیده را قبول کرده اند ولی در این عصر جدید گروه وهابیت در راس آن عبدالوهاب و پیروان آن اهل تشیع را به خاطر این عقیده کافر و مشرک می داند این گروه کج فهم و دانشمندان ساده لوح هرجا شیعه را می بیند صدای کفر و بدعت را بلند می کند باطر همین سبب برخود لازم می دانم در این مورد تحقیقی بکنم و از درگاه الی توفیق مستدعی هستم.

شفاعت در آیات و روایات (2)

شفاعت در لغت به معنای وساطت در رسانیدن نفع یا دفع ضرر به کسی یا نوعی سببیت و تاثیر است و از مباحث کلامی است.شفاعت از اموری است که برای نیل به مقاصد و احتیاجات زندگی از آن استفاده می شود. شفاعت در اصطلاح آن است که شخص آبرومندی از بزرگی بخواهد که از کیفر مجرمی بگذرد یا بر پاداش خدمتگذاری بیفزاید،(بنابراین شفیع از مولی درخواست نمی کند که از مقام عبودیت صرف نظر کند بلکه از یکی از راهها مانند متوسل شدن به صفات مولی استفاده می کند). فلسفه وجودی شفاعت همانند توبه است،یعنی تنها روزنه ی امیدی است برای گنهکاران که بدانند راه بازگشت به سوی خداوند هنوز باز است و یاس و ناامیدی بر آنان غلبه نکند، نه اینکه باعث جری شدن افراد برای انجام گناه باشد. شفاعت در میان امم پیشین و حتی در میان مشرکان وجود داشته زیرا شفاعت ریشه در عقائد دینی دارد و ماخوذ به اعتقاد داشتن به جهان دیگر است. در قرآن آیاتی به این مسئله اشاره کرده است. آنچه از تحلیل معنای شفاعت بدست می آید این است که شفاعت موجب لغو اصل علیت نخواهد شد بلکه آن را تاکید می کند و خدای سبحان مبدا نخستین هر سبب و تاثیر است و سببیت به او منتهی می شود و این شفاعت تکوینی است. و اما شفاعت تشریعی شفاعت در دنیا و شفاعت در آخرت که در عالم تکلیف و مجازات است، که بخشی آمرزش خداوند یا تقرب در دنیا را می طلبد و بخشی به پاداش و بخشی به عذاب تعلق دارد.این شفاعت بر دو قسم است،شفاعت در دنیا که شفاعت کنندگان در این قسمت کنندگان در این قسمت چند گونه اند:توبه ،ایمان ،عمل صالح ،قرآن ،ملائکه،مومنان، و قسم دیگر: شفاعت در قیامت است که شفاعت کنندگان در این قسمت عبارتند از: پیامبران،ملائکه ،شهداء،مومنین،فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ،دانشمندان،حافظان قرآن،خویشاوندان،همسایگان،امین بودن فرد،توسل ،روزه،صلوات. و اما شفاعت مثبت که همان وساطت نیکو است که شر را از مومنی دفع یا خیری را به سوی او جلب می کند.آیات قرآن در این زمینه به چند قسم تقسیم می شوند:شفاعت برای خداست و حق مختص او می باشد و شفاعت برای فرشتگان در روز رستاخیز است. اما شفاعت منفی که بر سه قسم است، که شامل خیال های بیهوده یهود که باطل و بی اساس است و گروهی که پیوند ایمانی خود را با شفیعان روز قیامت قطع کرده اند و بنابر این از شفاعت آنان محروم هستند و بالاخره بت های مصنوعی عرب جاهلی که پست تر از آنند که درباره پرستندگان خود شفاعت کنند.آیات بسیاری در این زمینه وجود دارد.از شرایط شفاعت می توان از: اذن الهی،رضایت خدا نسبت به فرد مورد شفاعت و رضایت خدا نسبت به شفیع نام برد. شفاعت شنوندگان عبارتند از :اصحاب یمین که تعریف دقیق از آنان ارائه نشده بلکه خصوصیات جهنمیان بیان شده تا بوسیله آن تا حدودی به صفات اصحاب یمین برسیم،در مورد جهنمیان بیان شده :نماز نمی خواندند، به مسکینان طعام نمی دادند، روز قیامت را تکذیب می کردند. دیگر شفاعت شوندگان ،کسانی هستند که از خداوند عهد گرفته اند،اینان کسانی هستند که ایمان دارند ولی عمل صالح ندارند،آنان بخاطر اعمال بدشان داخل جهنم می شوند ولی طبق آیات قرآن بخاطر داشتن عهد،شفاعت می شوند و از آتش نجات می یابند. عده ای از شفاعت محروم هستند مانند: کافران ،ستمگران ،ناصبی ها، افرادی که فرزندان رسول اکرم(صل الله علیه و آله) را آزار داده اند،کسانی که نماز را سبک شمرده اند و به شفاعت اعتقاد ندارند. بنابراین شفاعت نه تنها باعث تشویق به گناه نمی شود بلکه از گناه جلوگیری می کند،در واقع شفاعت ایجاد امید می کند و باعث ایجاد رابطه معنوی با اولیاء الله می شود. آیات مربوط به شفاعت چند گونه است: آیاتی که شفاعت را بطور مطلق نفی می کند،آیاتی که فقط خداوند را به عنوان شفیع معرفی می کند،آیاتی که شفاعت را مشروط به اذن خداوند می داند،آیاتی که برای شفاعت شونده شروطی را بیان می کند. بحث شفاعت در روایات نیز فراوان مطرح شده است. از جمله گروههایی که شفاعت را تکذیب می کنند وهابیان هستند که موسس ابن مذهب محمدبن عبدالوهاب است. عقائد آنها عمدتا نفی عقائد و اعمال دیگر مسلمانان و اتهام شرک به دیگرمسلمانان است.بنابراین شفاعت را شرک می دانند و در راستای عقائد خود اماکن مقدس را مورد جمله قرار می دادند،از جمله ،مدینه،کربلا و نجف اشرف. شبهات بسیاری در زمینه شفاعت وارد شده از جمله اینکه :درخواست شفاعت از غیر خدا شرک است؛ و اعتقاد به شفاعت مایه جرات افراد می گردد؛شفاعت پارتی بازی در دستگاه خدا است،آیا شفاعت کنندگان مهربات تر از خدا هستند؛آیا شفاعت با عدالت خدا سازگار است؟ که به این شبهات در قرآن و برخی کتاب های کلامی پاسخ داده شده است.

شفاعت در آیات و روایات (1)

این تحقیق در صدد تبیین شفاعت و به طبع دو طرف آن یعنی شفاعت کنندگان و بهره مندان از شفاعت می باشد و اینکه در ابتدا اصل موضوع شفاعت و تحقیق آن را در دایره حکومت الهی و با توجه به آیات و روایات اثبات کند و چگونگی تاثیر آن را در دنیا و آخرت بیان نماید. آنچه از بررسی آیات و روایات معصومین (علیهم السلام) بدست می آید این است که شفاعت اصلی پذیرفته شده در اسلام است و آیات قرآن نیز که اشاره به شفاعت نموده اند همگی موید این مطلب می باشند و با توجه به آیات شفاعتی که در جهان هستی مطرح است یا بواسطه علل و اسباب آفرینش است که در این صورت می توان آن را شفاعت تکوینی نامید و یا به جهت جعل و وضع قوانین می باشد که شفاعت تشریعی نامیده می شود. در شفاعت تکوینی اسبابی که واسطه فیض خداوند به موجودات بوده اند شفاعت کننده می باشند و شفاعت کنندگان در شفاعت تشریعی برخی در دنیا موثر می باسند که از جمله آنها قرآن ،ایمان و عمل صالح ، پیامبران ،فرشتگان،مومنان و عقل می باشد و برخی دیگر که در قیامت شامل انسان می شوند قرآن و شاهدان و پیامبران و مومنان و فرشتگان ،علما و اهل بیت(علیهم السلام) و خدای سبحان می باشند. هر چند که در قرآن به گروههایی که از شفاعت بهره مند می شوند صریحا اشاره نشده است اما از برخی آیات می توان دریافت که گروهی از اصحاب یمین که دارای دین مرضی نزد خداوند هستند مشمول شفاعت واقع خواهند شد. آنچه از حقیقت شفاعت که تبیین آن از اهداف اصلی این تحقیق بود بدست می آید این است که بواسطه شفاعت، قابلیت قابل تکمیل گردیده و یا فاعلیت فاعل گسترش می یابد بنابراین شفاعت نیز از علل و اسباب خاص خود ناشی شده و منافاتی با عدل خداوند نداشته و سبب جرات یافتن مردم بر معاصی نمی شود.

شفاعت در اسلام

شفاعت یکی از مسائل مهم اسلامی است که تمام مسلمانان به آن در روز قیامت اعتقاد دارند و آن را یکی از مسائل مهم اسلام می شمارند و در لغت به معنی خواهشگری ، درخواست کردن ، کمک خواستن است و شفاعت را از آن جهت شفاعت می گوییم که شفیع خواهش خویش را با ایمان و عمل ناقص طرف منضم می کند و هر دو مجموعا پیش خدا اثر می کند. در 31 آیه از قرآن مجید در مورد مسئله شفاعت آمده است که آیات به دو بخش آیات مثبت و منفی تقسیم می شوند که البته آیات منفی از این جهت وجود شفاعت را برای کسانی که شرایط شفاعت را ندارند نفی می کند و همچنین شفاعت تنها برای بت پرستانی که اعتقاد به شفاعت صحیح همان شفاعت حسنه است که شفاعت حسنه نیز به دو نوع شفاعت تشریعی و تکوینی تقسیم می شود.در شفاعت تشریعی نیز به دو نوع شفاعت رهبری و مغفرت تقسیم می شود. شفاعت شامل حال کسانی می شود که شرایط را داشته باشند که مهمترین شرط شفاعت اذن خداوند است و شرایط دیگر شفاعت، عبارت است از کرنش و ستایش ، رضایت خدا نسبت به شفیعان ،رضایت خدا نسبت به فرد مورد شفاعت، توبه باز گشت و دارا بودن عهد الهی و حقوق اختصاصی است. با توجه به آیات و روایات استفاده می شود که شفیعانی در روز قیامت وجود دارند که از کسانی که شرایط شفاعت را دارند شفاعت می کنند که اولین شفیع در روز قیامت حضرت محمد(ص) است و دیگر شفیعان عبارتند از ،قرآن ،انبیاء الهی ، ائمه معصومین، فرشتگان و غیره. البته این شفیعان از کسانی که عقائد شان فاسد و از مسیر دین منحرف شده اند شفاعت نمی کنند از جمله از کافران و ظالمان، دشمنان خاندان رسالت و سستی کنندگان در نماز و غیره. شیعیان و اهل سنت به شفاعت اتقاد دارند؛ اگر چه در کم و کیف آن از نظر خوارج و وهابیت و معتزله اختلاف نظرهایی وجود دارد و شبهاتی از جمله این که شفاعت منافات با عدل الهی دارد و شفاعت کنندگان مهربانتر از خداوند هستند و شفاعت موجب تغییر سنت الهی است از سوی این گروه مطرح شده که به آنان پاسخ داده شده است.

شفاعت از نظر قرآن و نقد شبهات وارده

رساله ای که در پیش رو دارید تحقیقی است در موضوع «شفاعت از نظر قرآن و نقد شبهات وارده». ما به کمک خدا در این رساله، شفاعت را از جهات گوناگون مورد بررسی قرار داده و به نُه فصل کلی آن را تقسیم کرده ایم.

شفاعت از نظر فریقین

در این پژوهش، به اثبات شفاعت پرداخته شده و دیدگاه‌های شیعه و اهل سنت در این زمینه و نیز شبهه های وهابیت در باره شرک بودن اعتقاد به شفاعت معصومین(ع) مطرح گردیده و به این شبهه ها پاسخ داده شده است. نویسنده در پنج فصل، ابعاد گوناگون این موضوع را بررسی نموده و شرایط شفاعت و فلسفه آن و دلایل امکان شفاعت را بیان کرده است. در فصل اول، ضرورت شفاعت از منظر عقل و نقل بررسی گردیده و امیدواری به رحمت خدا و فطری بودن شفاعت بیان شده است. آن گاه مفهوم لغوی، اصطلاحی و عرفی شفاعت و تاریخچه طرح شفاعت و انکار آن تبیین گردیده و دلایل وهابی‌ها درباره منع درخواست شفاعت بیان شده است. در فصل دوم، اقسام شفاعت در قرآن کریم توضیح داده شده و رابطه مغفرت و شفاعت، فلسفه شفاعت و زمان آن پژوهش شده است. فصل سوم، ضمن بررسی ایرادهای عمده در مسأله شفاعت؛ به طرح سؤال هایی مانند این که آیا شفاعت باعث تشویق به ارتکاب گناه است یا خیر و یا سازگاری وعدم سازگاری شفاعت با عدل الهی و سئوال هایی از این نمونه پرداخته و به این سؤال ها پاسخ داده است. در فصل چهارم، به بررسی آیه های نفی کننده و اثبات کننده شفاعت، شرایط شفاعت شوندگان اختصاص یافته است. فصل پنجم به نقد و بررسی شفاعت از منظر شیعه و اهل سنت پرداخته و آیه ها و روایات مربوط به آن تبیین گردیده است. انتقادات وهابیت در مردود دانستن اعتقاد به شفاعت و نیز تجزیه و تحلیل مطالب مطرح شده در این زمینه، بخش دیگری از نکات این فصل است.