جریان شناسی دشمنی با علی(ع) در نهج البلاغه
درباره علی(ع) سخن به فراوانی گفته شده است. در طول تاریخ اسلام، پ یوهشگران بسیاری در پی شناختن و شناساندن شخصیت آن حضرت برآمدند و از زوایایی به تماشای او نشستند. چهره نگاریهای گوناگون ارائه شده از سوی چهره نگاران و تاریخ نگاران از امام علی(ع) از پیچیدگی وجود او حکایت دارد. شماری او را تا سرحد خدایی بالا بردند و پرستش و عبادت وی را برخود واجب دانستند و شماری از سر نادانی و جموداندیشی او را تا حد کفر پایین کشیدند. اما به راستی علی(ع) برابر کدامیک از آن دو نگاه است؟
نامها و القاب امام علی علیه السلام
ترکيب سه حرف ع ل ی، برسازندۀ نام نخستين امام شيعيان علی(ع)، در لغت صفت مشبهه از مادۀ علوّ، به معنای والايی است و در وجه وصفی اش، معنای “والا” را دارد؛ در روايات نيز به ملحوظ بودن اين معنا در وجه نامگذاری حضرت اشارت رفته است. نام علی، برای متمايز بودن از وجه وصفی […]
درآمدی بر حقیقت و عینیت تاریخی در نهج البلاغه
حقیقت و عینیت تاریخی دو مولفه مهم فلسفه انتقادی تاریخ محسوب می شوند. امکان دست یابی به حقیقت تاریخی و میزان عینی بودن گزاره های آن، در مکاتب مختلف فلسفی و تاریخی بسته به نظام فکری، دیدگاه نظری و رویکرد روشی آن ها تعریف های مختلفی دارد و میزان خاصی از اعتبار و وثوق را به خود اختصاص می دهد.
روابط امام علی علیه السلام و معاویه
دوران خلافت امیرمؤمنان امام علی علیه‌السلام (35 ـ40 ق) با وقوع سه جنگ جمل، صفین و نهروان سپری شد. در این میان، «صفین» مهم‌ترین و خطیرترین بود.
در سال 36 ق. در جنگ صفین، خلافت نوپای علی علیه‌السلام رویاروی معاویة بن ابی سفیان، امیرنشین شام قرار گرفت كه از سال 18 ق. در آن‌جا استقرار یافته بود. مردمی كه بر خلافت عثمان شوریدند و اینك در سال 35 ق. با علی علیه‌السلام بیعت كردند، در پی «عدالت» بودند و حال، بی‌صبرانه انتظار اصلاح امور را می‌كشیدند. لذا برای اصلاح ساختار حكومت، ضرورت داشت كه حاكمان ناشایست جای خود را به افراد صالح بسپارند. از جمله، معاویة بن ابی‌سفیان باید از امارت شام بركنار می‌شد، و این آغازی بود بر یك چالش بزرگ.
البته به امیرمؤمنان علیه‌السلام سفارش شد كه «معاویه را ـ دست‌كم برای مدتی كوتاه ـ بر امارت ابقا كند و پس از تثبیت موقعیت خود، به تصمیم‌گیری درباره او بپردازد»؛ این نوشتار یك بررسی تاریخی است درباره این‌كه چرا امیرمؤمنان علیه‌السلام به سفارش مزبور عمل نكرد؟، و پیش از جنگ صفین، چه روابطی میان علی علیه‌السلام و معاویه برقرار شد؟ و هدف از برگزاری آن روابط چه بود؟
بررسى كاربردهاىِ لقبِ «اميرالمومنين» در بسترِ تاريخ اسلام
اين پژوهش، در بازشناسىِ كاربردهاى لقب اميرالمؤمنين، مشتمل بر سه فصل: «بررسى واژگانى»، «نخستين كاربرد» و «گسترش كاربرد» است، كه در دو قسمت، در دو شماره پياپى از مجله، ارائه خواهد شد.
آراء مختلف در مورد شهادت امام رضا عليه السلام
این مقاله بخشی از کتاب زندگی سیاسی هشتمين امام، تالیف سيد جعفر شهيدى است که تقدیم می گردد .
تقویم شمسی تاریخ اسلام
حضرت ابی الحسن علیه‌السلام در روز پنجشنبه یا جمعه یازدهم ذیقعده سال (148) یکصد و چهل و هشت از بانوی بافضیلتی که به اختلاف نام، «خیزران، اروی، سکینه، امّ البنین، نجمه، تکْتم» یاد کرده اند، دیده به جهان گشود، کنیه او ابوالحسن و از مشهورترین القاب او رضا است، برخی مورخان تولّد آن جناب را سال 153 نگاشته اند، اما قول اول، مشهور است. این تاریخ بیست و پنج هزار و سیصد و نود و هشت(25398) روز از مبدأ هجرت گذشته و به امر وسط برابر است با جمعه دهم دیماه یکصد و چهل و چهار(10/10/144) شمسی(بحارالأنوار: ج49، ص 3 ، 132، 137، نشر مکتبه اسلامیه تهران، 1385هـ.).
عدالت و ذکر : معرفی معنویت امام علی علیه السلام
كتاب «عدل و ذكر» با موضوع معرفی معنويت امام علی(ع) نوشته‌ی دكتر «رضا كاظمی» از سوی انتشارات مؤسسه‌‌ی مطالعات اسماعيلی لندن به انگليسی منتشر شده است. اين كتاب به بررسی انديشه‌‌ها و آموزه‌‌های نخستين امام شيعيان، علی بن ابيطالب به عنوان يك پيشوای معنوی، اخلاقی و سياسی میپردازد. مؤلف در اين كتاب به نهج‌البلاغه كه […]
معرفي كتاب «جانشيني حضرت محمد (ص)»
نقد و بررسي كتاب ‘جانشيني حضرت محمد (ص)’ نوشته ويلفرد مادلونگ است كه مسئله خلافت و جانشيني پيامبر اكرم (ص) را مورد پژوهش قرار داده است.
داعش پس از دولت و خلافت به سراغ «مهدویت» خواهد رفت؟
حجّت الاسلام «مهدی فرمانیان» از پژهشگران حوزه امامت و مهدویت سال 1352 در کاشان متولّد شد و تحصیلات خود را از سال 1366 در حوزه آغاز کرد. از سال 1376 در «مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب» به تحصیل در رشته مذاهب اسلامی، فلسفه و کلام پرداخت و از 1381 به عضویت هیئت علمی این مرکز درآمد. او سابقه تدریس در «موسسه مذاهب اسلامی»، «مرکز تخصصی تاریخ دفتر تبلیغات» و «مرکز ادیان» را نیز دارد. فرمانیان یک دهه است که به پژهش در حوزه‌های ادیان، مذاهب، تاریخ تشیع و … میپردازد و کتاب‌هایی مانند «اسماعیلیه: تاریخ و عقاید»، «زیدیه: تاریخ و عقاید»، «فرق تسنن»، «آثار مکتوب بابیه و بهائیت در بوته نقد» (دو جلد)، «اعجاز قرآن از دیدگاه معتزله»، «تاریخ و عقاید فرقه‌های خوارج» و… را به رشته تحریر در آورد. وی اکنون رییس «دانشکده مذاهب اسلامی»، «مشاور مرکز جهانی علوم اسلامی» و مدیر پژهوشی «مرکز ادیان» است و به عنوان کارشناس در برنامه‌های مذهبی رادیو و تلویزیون حضور دارد. در گفت و گو با «مهدی فرمانیان» مشخصه‌های خلافت و نظریه‌های مهدویت از نگاه «داعش» را ببرسی کرده‌ایم.
خلافت خلاف سنّت؟
معامله داعش بالیبرال‌ها در گفت‌وگو با نذیر احمد سلامی، نماینده اهل تسنّن در مجلس خبرگان رهبری.
آيا در آستانه حركت امام حسین علیه السلام از مدينه به سوی مکه نامه اى به ايشان رسيد؟
اين كه در دوران معاويه ميان امام حسين عليه السلام و شيعيانش در عراق و حجاز و ديگر سرزمين هاى اسلامى آن روزگار نامه هايى رد و بدل شده باشد طبيعى است. اما سؤال تحقيقى ما در اين زمينه پيرامون اين است كه در اثناى دو سه روز قبل از سفر امام از مدينه نامه […]
