کاروان قمی‌ها و ملاقات با امام زمان عجل الله تعلی فرجه الشریف

ارتباط با رهبران و پيشوايان ديني که هدایت‌گر انسان‌ها به مقصد والاي انساني بوده‌اند، همواره مورد توجه همگان به ويژه شيعيان بوده و اين رابطه از ديرباز از زمان رسول گرامي اسلام (ص) تا دوران ائمه هدي (ع) ادامه داشته است، حتي اين ارتباط در روزگاراني که برخي از امامان معصوم (ع) در قيد و بند حکومت‌ها اسير بودند، گسسته نشده است. از ميان اين همه ديدارهاي گروهي يا فردي که با ائمه (ع) رخ داده، برخي ویژگی‌هایی دارند که آنها را از ملاقات‌های ديگر ممتاز می‌نماید و سبب شده مورخان و روايت گران آن را به صورتي ويژه نقل کنند و در منابع به ثبت نمايند. سفر کاروان قمی‌ها و جمعي از بزرگان و شيعيان از شهر قم به مقصد سامرا که به قصد زيارت امام عسکري (ع) اتفاق افتاد و در اين ماجرا به ديدار امام عصر (عج) نائل شدند، نمونه‌ای از اين دست است. اين رخداد از آن جهت اهميت دارد که آن را به منزله سندي گويا بر ولادت و وجود امام مهدي (عج) به کار می‌برند و در برخي از منابع معتبر به آن اشاره شده است. اين مقاله، به شرح اين واقعه تاريخي و اتفاقاتي می‌پردازد که در آن رخ داده است.

کاوشی پیرامون فرزندان امام حسن عسکری علیه السلام و اعتبارسنجی یک امامزاده منسوب به ایشان

در ایران اسلامی، امامزادگان بسیاری مدفون هستند و ازجمله مباحث مطرح در این زمینه، صحت انتساب آنان به امامان می‌باشد. در این مورد، کاوش‌هایی نیز صورت گرفته است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی، در صدد راستی‌‌آزمایی یک امامزاده منسوب به امام حسن عسکری (ع) در ایران است. این جستار با بررسی و کاوش در متون کهن انساب‌نگاری و فضایل نگاری ائمه (ع)، اثبات می‌کند که امام حسن عسکری (ع) فرزندی به جز امام مهدی (عج) نداشته است. زمانه شناسی روزگار حیات آن حضرت نیز اثبات می‌کند که امام (ع) از سامرا خارج نشده است. در پایان این نوشتار نظر کسانی که بر این باورند امام حسن عسکری (ع) به ایران مسافرتی داشته و امامزاده‌ای را به ایشان منتسب می‌کنند؛ رد خواهد شد.

نگرش علم الحدیثی امام هادی علیه السلام

باب اخذ حدیث در اهل سنت از زمان فوت رسول خدا (ص) منسد گردید و نیز میان زمان دریافت حدیث و نگارش آن، فاصله زمانی قابل‌توجهی افتاد؛ ولیکن میان شیعیان برخلاف اهل سنت نه‌تنها بعد از درگذشت رسول الله (ص) اخذ حدیث پایان نیافت بلکه نگارش آن نیز ممنوع نبود و حتی امری ممدوح به شمار می‌رفت. البته میزان موفقیت امامان شیعه در ترویج معارف خود، به‌حسب شرایط سیاسی زمان آن حضرات متفاوت است. محدود بودن شدید امام هادی (ع) از جانب حکومت وقت و قطع ارتباط ایشان با شیعیانشان باعث به جریان افتادن سیل احادیث جعلی از سوی معاندان و غالیان گردید. ولیکن با تمام این احوالات، امام هادی (ع) و برخی شیعیان ایشان تلاش‌های بسیاری را برای حفظ و اشاعه معارف اهل‌بیت (ع) نمودند که تفصیل این اجمال را در این مقاله خواهید دید.

مقایسه پیامبر و امام از دیدگاه امام رضا علیه السلام

از روايات نقل‌شده از امام رضا علیه‌السلام، مقايسه پيامبر و امام و ذكر بيشتر صفات پيامبر براى امام استفاده می‌شود. با كمك اين روايات و تحليل آنها ثابت می‌شود كه مقام امامت ويژه افرادى است كه از بيشتر ویژگی‌های پيامبر برخوردار باشند. این‌گونه نيست كه هرکسی با عنوان خليفه و حاكم مسلمين و مانند آن، شايستگى جايگاه امامت را داشته باشد. اين نوشتار می‌کوشد با روش اسنادى و تحليلى با توجه به روايات نقل‌شده از امام رضا علیه‌السلام ديدگاه ايشان در مقايسه پيامبر و امام را بررسى كند. نتيجه بررسى اين پژوهش آن است كه ميان پيامبر و امام صفات مشتركى وجود دارد؛ مانند بندگى، برگزيده و نصب شدن، عصمت، علم الهى، حجت الهى و خلافت الهى و لازم الاطاعه بودن. در كنار اين اشتراك، پيامبر و امام از لحاظ چگونگى ارتباط با فرشته تفاوت نيز دارند. همچنين امام (از لحاظ امام بودن) از پيامبر (از لحاظ پيامبر بودن) برتر است.

بررسی تطبيقي سازمان دعوت عباسيان و سازمان وکالت اماميه (مراحل شکل‌گیری و عوامل پيدايش)

سازمان‌هاي دعوت عباسيان و وكالت اماميه، دو سازمان مخفي بودند كه در مناطق مختلف سرزمين‌هاي اسلامي فعاليت مي‌كردند. امامان شيعه (ع) در زمان حضور براي ارتباط با شيعيان از سازمان وكالت استفاده مي‌كردند. عباسيان نيز براي گسترش دعوت خود از داعيان بهره مي‌بردند. با بررسي تطبيقي اين دو سازمان، داوري بهتر تاريخي درباره عملكرد امامان و شيعيان و عباسيان و پيروانشان امكان‌پذير مي‌شود. پرسش اصلي در اين مقاله آن است كه اين دو سازمان چه تفاوت‌ها و شباهت‌هايي در مرحله شكل‌گيري و عوامل پيدايش داشته‌اند؟ عباسيان وارث تشكيلات دعوت ابوهاشم بودند، ولي اماميه سازمان وكالت را خود تأسيس كرده بودند. تلاش براي رسيدن به اهداف، وجود اختناق، فعاليت جناح‌هاي رقيب، وجود زمينه‌هاي مساعد، لزوم ارتباط با پيروان و جمع‌آوري منابع مالي، از عوامل پيدايش هر دو سازمان بود، علاوه بر اين،‌ در سازمان وكالت، دشواري ارتباط امام (ع) با شيعيان و ايجاد آمادگي براي دوران غيبت نيز از عوامل پيدايش آن شمرده مي‌شود

بررسی تربیت اخلاقی از منظر امام صادق علیه السلام مبانی، اصول، روش‌های تربیتی

در پژوهش حاضر به با روش تحليل اسنادي، مباني، اصول و روش‌های تربيت اخلاقي از ديدگاه امام صادق (ع) موردبررسی قرارگرفته است. جامعه آماري، کليه منابع دست‌اول (آثار مربوط و منتسب به امام صادق ع) و منابع دست‌دوم از منابع غني اسلامي و احاديث و روايات و اقوال منقول از امام صادق (ع) است که در نشريات و سایت‌های اينترنتي و پژوهش‌ها و تحقيقات مرتبط با موضوع تحقيق موجود می‌باشد و نمونه‌گیری به شيوه هدفمند انجام‌شده و بر اين اساس از منابع فوق‌الذکر استفاده گرديده است. ابزار پژوهش نيز فیش‌برداری بوده و یافته‌های حاصل از پژوهش مورد تحليل قرارگرفته است که عمده‌ترین یافته‌ها عبارت‌اند از: 1) مبناي تربيت از منظر امام صادق (ع) شامل شش مبناي، خداجويي و بندگي خدا، عقلانيت و انديشه ورزي، کرامت، ضعف، هدایت‌پذیری انسان، جذبه حسن و احسان است. 2) مبناي خداجويي و بندگي خدا شامل اصل تقوي و زهد و مبناي عقلانيت و انديشه ورزي شامل اصول اعتدال و تذکر و مبناي کرامت شامل اصل عزت و مبناي ضعف شامل اصول سعه‌صدر، مسامحت و مبناي هدایت‌پذیری انسان شامل اصول تبليغ و ارشاد و تعليم و مبناي جذبه حسن و احسان شامل اصول فضل، تواضع و آراستگي است. 3) درمجموع شش مبنا و 11 اصل یادشده داراي 29 روش تربيتي می‌باشد که همگي به منابع فوق‌الذکر و منتسب به امام صادق (ع) مستند شده است.

دعا از منظر امام محمد باقر علیه السلام

در این مقال از نیایش در مکتب امام محمد باقر (ع) سخن رفته که پدیدآورنده دعای شریف سمات بوده و در آن، معارف قرآنی را گنجانده است. محورهای گفتار، دعا شناسی است و مسائلی چون زمان و مکان دعا که تأثیر بسیار در چندوچون نیایشگری انسان دارد.