راهبردها و تاکتیک های تبلیغات رسانه ای وهابیان
اختلاف میان شیعه و سنی و تفرقه مذهبی مسلمانان،از اهداف اصلی تبلیغات وهابیون بوده و هست و امروزه متن های تبلیغاتی وهابیان،به اختلاف،نفاق مذهبی،و جدایی فرقه های اسلامی دامن می زنند. دامن زدن به مباحث فرقه ای،مانع تعامل مذهبی شده و به تشدید دشمنی میان مسلمانان می انجامد.
بررسی شیوه های تبلیغی وهابیت با تاکید بر فعالیت عربستان
موضوع این پژوهش بررسی شیوه های تبلیغی وهابیت با تاکید بر فعالیت های عربستان است .هدف ،چگونگی به کار گیری ابزار ها و شیوه های تبلیغی در دوران گذشته و معاصر جهت تبلیغ آیین وهابیت است .در این پژوهش پس از ارائه نمای کلی از خاستگاه تحقیق عربستان در ابعاد جغرافیایی ،فرهنگی ،اجتماعی و سیاسی به بررسی وضعیت زادگاه بنیان گذار وهابیت (نجد) و آل سعود پرداخته شده است. در ادامه با توجه به گسترش این آیین در کشورها ی مختلف ،علل توسعه و رشد این تفکر و ریشه های عقاید محمدبن عبدالوهاب مورد بررسی قرار گرفته و به اجمال به نوع تفکر و برداشت های این فرقه از اسلام و اعتقادات آن ها اشاره شده است. همچنین نظر به این که موضوع این پژوهش روش تبلیغ وهابیت می باشد ،محقق به بازخوانی و تبیین جایگاه تبلیغ از دیدگاه اسلام و وهابیت پرداخته است.در بخش بعدی به تبیین شیوه ها و روش های آن با دو نگاه «سنتی» و« مدرن» تقسیم گردیده است. منابع مورد استفاده به طور عمده کتاب های تاریخی درباره نجد و تاریخ وهابیت که به پیدایش ،تفکر و شیوه های تبلیغی وهابیت پرداخته ،مورد استفاده قرار گرفته است.روش جمع آوری مطالب به صورت کتابخانه ای و میدانی است.این تحقیق بعد از کلیات بحث ،از سه فصل تشکیل شده است:در فصل نخست ؛به خاستگاه وهابیت ،آل سعود و آل شیخ و به تبیین وضعیت مرکز پیدایش وهابیت ،عقاید،سیر تطور حاکمیت دینی ،سیاسی آل شیخ و آل سعود در پیشرفت وهابیت در عربستان پرداخته شده است.فصل دوم ؛تبلیغ و وهابیت ،چهار بخش است؛ بخش اول معنا ،اقسام و شیوه های تبلیغ وهابیت به دو روش سنتی و مدرن مورد تحقیق قرار گرفته است. بخش دوم ؛شامل عرصه های علمیئو فرهنگی تبلیغ وهابیت می باشد. در بخش سوم و چهارم ؛عرصه های اجتماعی ،اقتصادی و سیاسی بیان گردیده است.بخش پنجم ؛عملکرد وهابیت در محیط خارج عربستان پرداخته شده است.در آخر نیز نتیجه گیری و پیشنهادات آمده است .
بازدید از «رابطة العالم الإسلامی»
سازمان رابطة العالم الاسلامی سازمانی است اسلامی، جهانی، مردمی و غیر حکومتی که بیانگر آرای همه امّت های اسلامی در اقصی نقاط جهان است. این سازمان به موجب مصوبه صادره از کنفرانس اسلامی که به سال 1381 (14 ذی حجّه) هجری برابر با سال 1962 میلادی در شهر مکّه منعقد گردید، پدید آمد. مقرّ آن در مکّه مکرّمه است.
ابزارهای تبلیغی وهابیت در زمان حاضر
از جمله راه های نفوذ دشمن در بین مسلمانان و ایجاد اختلاف بین آنها، حربه مذهب تراشی و بوجود آوردن فرقه های مختلف در بین مسلمانان بوده که از جمله آن می توان به ایجاد فرقه در بین شیعیان و همچنین فرقه وهابیت در بین اهل تسنن اشاره نمود. جریان سنی افراطی بوجود آمده توسط استعمار انگلیس، وهابیت نام گرفت. در ادامه این مقاله، وهابیت و شیوه عملکرد و ابزارهای تبلیغی این فرقه بررسی خواهد شد.
کرامات رضوی
کرامت در منظومهء فرهنگ و اعتقادات اسلامی به‌ویژه تشیع پدیده‌ای ممکن الوقوع است؛ نویسنده بر این مبنا و با آوردن دو نمونهء تاریخی و یک نمونه معاصر از ماخذ معتبر در مقام اثبات امکان وقوع آن برآمده است. گرچه به باور برخی از عقل‌گرایان، کرامت که «خرق عادت» است مخالف قانون علیت پنداشته میشود. اما باید توجه داشت که علت‌های معنوی و غیر معنوی و غیر مادی در این جهان وجود دارد که تحقیقات نوین هم آن را تأیید می‌کند، و میتواند سبب حوادثی غیر معمول شود. ضمنا از منظر آسیب‌شناسی این نکته یادآوری شده که بسا بزرگ‌نمایی یا پیرایه‌هایی که بر یک کرامت بسته میشود اصل آن را مورد تردید قرار می‌دهد. امکان صدور معجزه و کرامات از ناحیهء امام معصوم علیه السلام و رابطه آن با علم غیب امام علیه السلام، موضوعی است که نویسنده آن را از دیدگاه برخی از متکلمان شیعه به اجمال مورد بررسی قرار داده است. در بخش پایانی مقاله هم منابع تاریخی ثبت کرامت و معجزات حضرت رضا علیه السلام را متذکر شده و به چند کرامت مشهور اشاره کرده است.
توسل و زیارت در منابع اهل سنت و نقد دیدگاه وهابیت با تأکید بر زیارت امام رضا علیه السلام
بارگاه رضوي از سده سوم هجري قمري تاکنون، کانون توجه امت اسلامي اعم از شيعه و سني بوده است، به‌ویژه علماي اهل سنت و پيروان آنان، پيوسته جهت عرض ارادت و طلب حاجت و شفاي امراض به زيارت آن حضرت شتافته و به آن پيشوا توسل می‌جستند. اين در حالي است که با بيان تفکرات و فتاواي ابن تيميه و پيروانش چون محمد بن عبدالوهاب، زيارت قبور انبيا و صالحين و توسل به آنان حرام و شرک دانسته شده و زيارت کنندگان و متوسلين به آنان را قبريون و حجريون ناميدند و با جلوه دادن زيارت و توسل از اختصاصات شيعه و ادعاي فقدان چنين اعتقادي در ميان اهل سنت و يا وجود چنين اعتقادي در عوام اهل سنت و نه علما، سعي در ايجاد دوگانگي اعتقادي و رفتاري ميان شيعه و سني دارند. پژوهش حاضر در صدد تبيين فضيلت زيارت امام رضا در منابع اهل سنت و تبيين گزارش‌ها و نصوص تاريخي، بر سيره مستمره علماي اهل سنت و پيروان آنان و نيز نقد تفکرات و باورهاي وهابيت در مسئله زيارت و توسل، بر اساس منابع معتبر و درجه اول اهل سنت است که نتيجه آن اتحاد بیش‌ازپیش مسلمين خواهد شد.
تحلیل متن شناسی زیارت‌نامه حضرت امام رضا علیه السلام بر پایه نظریه کنش گفتار
نظریه کنش گفتار یکی از مهم‌ترین نظریاتی است که بر دو حوزه فلسفه زبان و زبان دین تأثیر گذاشته است. آستین، ارائه‌کننده این نظریه، کاربرد زبان برای انجام کارهایی از قبیل اعلام کردن، وعده دادن، اظهار داشتن، تهدید کردن و … را کنش گفتار نامید. وی واحد ارتباط زبانی را کنش‌های گفتاری اعلام کرد، بدین معنی که ارتباط زبانی هنگامی اتفاق می‌افتد که گوینده، کنش گفتاری انجام دهد. جان سرل بر پایه این نظریه کنش‌های گفتاری را به پنج دسته تقسیم‌بندی کرد: کنش‌های اظهاری، اعلامی، تعهدی، ترغیبی و عاطفی. بررسی متن شناسی زیارت‌نامه حضرت امام رضا (ع) بر اساس طبقه‌بندی فوق نشان داد از مجموع 107 کنش گفتاری به‌کاررفته در این متن، کنش‌های عاطفی با 38 مورد بیشترین و کنش‌های اعلامی با 22 مورد کمترین تعداد را به خود اختصاص داده‌اند. ضمن آن که در متن فوق هیچ‌گونه کنش گفتاری تعهدی به کار نرفته است. نتایج فوق نشان‌دهنده ایجاد ارتباط عمیق عاطفی گوینده و مخاطب یا مخاطبان زیارت‌نامه است. به عبارتی گوینده متن تلاش کرده است احساساتی از قبیل ارادتمندی، قدردانی و دوستی خویش را در قالب این متن با مخاطب خویش به اشتراک بگذارد. اختلاف ناچیز بین تعداد سایر کنش‌های به کاررفته در متن با توجه به تعداد کل کنش‌های موجود معنی‌دار به نظر نمی‌رسد.
بررسی تاریخی – روایی چگونگی ملقب شدن امام هشتم به «الرضا»
چگونه حضرت امام علی بن موسی (ع) به الرضا ملقب شد؟ این نوشتار با بررسی سند و دلالت دو روایت نقل شده از مرحوم صدوق رضی‌الله‌عنه و ارزیابی زمینه‌ها و قرینه‌های گزارشی تاریخی دراین‌باره به این پرسش پاسخ می‌گوید. نویسنده بر آن است که مأمون، خلیفه شهیر عباسی به انگیزه سرکوبی قیام‌های مخالفان به‌ویژه علویان و جلوگیری از سقوط حکومت عباسیان، پس از نشاندن آن امام بزرگوار در جایگاه ولی عهدی خود، این لقب را برای او برگزید. حتی با فرض وجود این لقب برای امام هشتم پیش‌ازاین رویداد، می‌توان گفت که امام هشتم علیه‌السلام در زمان مأمون به «رضا» شهرت یافت.
ضرورت‌های سیاسی در دعوت امام رضا علیه السلام به خراسان
این نوشتار پیرامون ضرورت‌های سیاسی در دعوت امام رضا علیه السلام به خراسان
سیره سیاسی امام رضا علیه السلام در برخورد با حکومت جور (مطالعه موردی ولایتعهدی)
ولایتعهدی امام رضا از نقاط حساس تاریخ شیعه به حساب می آید. این حساسیت از چند منظر در خور تامل است. از یک سو تحولات اجتماعی-سیاسی عصر عباسیان (مخصوصا خلافت مامون) و از سوی دیگر قبول ولایتعهدی امام رضا. بررسی سیره سیاسی اما م رضا بر این مبنا صورت میگیرد که سیره سیاسی ائمه واقعیت هایی صرفا تاریخی نیست و بلکه حاوی پند ها و اصول ارزشمندی برای پیروان ایشان است. پرسش و محور اصلی این مقاله چگونگی تعامل امام رضا با حکومت جور (به خصوص در جریان ولایتعهدی) است. در ابتدا برای ورود به بحث و تسیم شرایط سیاسی- اجتماعی برخی مسائل تاریخی مطرح شده در دو مقطع (پیش از ولایتعهدی) و (پس از ولایتعهدی) درباره برخی احتمال ها و شبهه های مربوط به ولایتعهدی امام رضا بحث و در ادامه به مواضع سیاسی ایشان پرداخته میشود. باید توجه داشته باشیم مبارزه و مخالفت با حکومت جوربر اساس اصول ثابت تعالیم شیعه و نیز با توجه به مقتضیات زمانی و مکانی میتواند شکل های گوناگونی داشته باشد و این درست همان چیزی است که در سیره اهل بیت تجلی یافته است. مسئله‌ای که بر مینای این تعالیم برای ما روشن شده این است که با وجود شکل‌های گوناگون مبارزه با حکومت و حکام جور هیچ‌گاه توقف مبارزه و مخالفت سفارش نشده و حتی در سخت‌ترین شرایط، سازش با ظالمان مجاز نیست؛ اما توجه به شکل مبارزه و مصالح عالیه باید مدنظر قرار گیرد.
تحلیلی بر قیام‌های علویان در دوران امام رضا علیه السلام و ارتباط آن با ولایتعهدی
دوران امامت امام رضا (ع) (203-183 ق) علاوه بر آنكه از ساحت‌های اعتقادي و فرهنگي، دوراني کم‌نظیر و بلكه بی‌نظیر است، از جهت سياسي نيز دوراني ويژه به‌حساب می‌آید. فراواني تحرک‌های علويان در آخرين سال‌های امامت آن حضرت ازجمله مواردي است كه به اهميت اين دوران می‌افزاید. اين نكته هنگامي روشن‌تر میشود كه دريابيم جنبش‌های علويان در اين زمان از جهات متعددي همچون تعداد، گستره جغرافيايي، خاندان‌های علوي شرکت‌کننده در آن و به كنترل درآوردن مناطق مركزي، همچون كوفه، بصره، مكه و مدينه و نيز يمن، ويژگي خاصي می‌یابد كه در دوره‌های گذشته و آينده كمتر شاهد اين ویژگی‌ها می‌باشیم؛ و همين ویژگی‌هاست كه مأمون را وا می‌دارد براي سركوب هميشگي آنها پيشنهاد خلافت و سپس ولايتعهدي امام رضا (ع) را مطرح كند. بررسي تحليل قیام‌های علويان در اين دوره و ارتباط آن با ولايتعهدي امام رضا (ع) هدف اصلي ارائه اين نوشتار است.
تأثیر ولایتعهدی امام رضا علیه السلام بر قیام‌های علویان
با توجه به نقش علویان در حوادث سياسى، اجتماعى و فرهنگى عصر خلافت عباسى و ستم خلفای عباسی در حق آنان، برخی از علویان زيدى مسلک، قیام‌هایی بر ضد خلافت طراحی نمودند و درنتیجه، بحران‌های بسیاری برای عباسیان به وجود آمد؛ به‌گونه‌ای که سرکوبی و مقابله با این شورش‌ها، چالش اصلى خلافت عباسى بود. به‌ویژه که قیام‌های علویان در مناطق مختلفی مانند خراسان، حجاز و عراق، با استقبال مردم روبه‌رو گردید. انتساب علویان به خاندان رسالت، در پیوستن مردم به آنان نقش بسیار زیادی داشت، اما ظلم عباسیان به مردم و علویان نیز در این زمینه بی‌تأثیر نبود؛ لذا قیام‌کنندگان نیز مردم را به «الرضا من آل محمد (ص)» و مبارزه با ظلم فرامی‌خواندند و مردم نیز به‌سرعت به آن می‌پیوستند. در این جهت، مأمون با طرح مسئله ولایتعهدی امام (ع)، شورش‌های مردمی را فرونشاند. اما از سوی دیگر، مسأله ولایتعهدی، نقطه عطفی در تاریخ تشیع به شمار می-آید که حقانیت امامان را در میان بسیاری از افراد جامعه اثبات کرد. در این مقاله به ولایتعهدی امام رضا (ع) و چگونگی تأثیر آن بر قیام‌های شیعی می‌پردازد.
