مفهوم شناسي
در این میان، مفهوم «سلف» از مفاهیمی است که هر چند در میان مسلمانان بار ارزشی دارد اما توسط مکتب سلفی گری مصادره شده و در مفهوم آن، انحراف پدید آمده است. در این فصل، با تبیین مفهوم سلف و مفاهیم مرتبط با آن به تعارض اندیشه ی سلفی گری با جهان اسلام اشاره خواهد شد. بی شک، آشنایی با این مفاهیم، نقش مهمی در فهم اندیشه ی «سلفی گری» خواهد داشت.
معرفی کتاب: «مفهوم جاهلیت و اصول گرایی مذهبی سیاسی در اندیشه سید قطب»
سید قطب بر جریانات اسلامی و گروه های اسلام گرای معاصر در سراسر دنیا تأثیر بسزایی گذاشته است. به طوری که بسیاری از رهبران اسلامی قطب را یکی از افراد تأثیرگذار بر شکل گیری افکاری معرفی نموده است. شکری مصطفی، صالح سریه، عمر عبدالرحمن و… همچنین رهبران القاعده، بن لادن و ایمن الظواهری، قطب را رهبر ایدئولوژیک خود معرفی کرده و از اصطلاحات، تعبیرات و مفاهیم سید قطب برای شناساندن خود و افکار خود بهره برده اند؛ بسیاری از آثار و کتب سید به زبان های زنده ی دنیا ترجمه شده اند.
مروری بر افکار وهابیت و جایگاه آن در جهان /باورهای فطرت ستیز
وهابیت نام فرقه ای انحرافی است که در قرن دوازده هجری توسط محمد بن عبدالوهاب در شبه جزیره عربستان پدید آمد. پیروان این فرقه، تنها خود را بر حق دانسته و پیروان مذاهب دیگر اسلامی را کافر، مشرک و خارج از حوزه اسلام می شمرند. در مقاله حاضر ابتدا نگاهی به زندگی موسس وهابیت و افکار وی میشود و در ادامه به مراکز تبلیغی وهابیت در عربستان و رشد آن در خارج از این کشور پرداخته میشود.
مختصات عمومی امامت شیعه
در این مقاله و تحت سه عنوان «ادلّه»، «اصول» و «پایه ها» ی نظام سیاسی شیعه، کوشش می کنیم سیمای عمومی این نظام را، که در منابع اسلامی «امامت شیعی» نامیده شده است، بررسی کنیم.
برآمدن شیعه و تشیع (اندیشه شهید صدر)
مباحث شهید صدر با نظم و نسق قابل تحسینی، که منطبق با شیوه های تحقیق امروزین می باشد، با طرح مسئله ای در یک پیش گفتار شروع شده است که «منشأ پیدایش شیعه چیست؟» آیا تشیّع به مثابه ی یک «رویداد ناگهانی در جامعه ی اسلامی» است؟ برخی شیعه را یک جریان تاریخی دانسته و حداکثر ریشه آن را در دوران خلافت امام علی علیه السلام جستجو می کنند.
آل بویه و نقش آنان در برپایی مراسم و مواسم شیعه امامیه در عراق
مراسم و سنّت های یک قوم و ملت و پیروان یک آیین و مذهب در حقیقت، تجلّی اعتقادات و اصول و باورهای آن مردم است. تاریخ شیعه ی امامیه دارای مقاطع مهم تاریخی است که تشکیل حکومت آل بویه و سلطه ی این حکومت بر عراق یکی از این مقاطع مهم به شمار می آید.
عالمان شیعه (از سال 255 هجری به بعد)
اهمیت شناخت عالمان شیعه بر کسی پوشیده نیست؛ زیرا آثاری که از آن ها بر جای مانده و همچنین رفتار و موضع گیری هایی که آن ها داشته اند، در معرفی شیعه و چگونگی وضعیت تشیّع در آن عصر، نقش عمده ای دارد. از این رو، مجله ی شیعه شناسی بر آن شد تا از این پس، در هر شماره تعدادی از عالمان و دانشمندان شیعی را مرود مطالعه قرار داده و آن ها را به مخاطبان گرامی معرفی نماید.
نگاهی به مکاتب حدیثی شیعه در سده های اولیه
در مباحث پیشین به این نکته اشاره کردیم که آغاز حرکت حدیثی شیعه در کوفه به تاریخ ورود امیرالمؤمنین علی علیه السلام به این شهر، پس از جنگ جمل، باز می گردد. پس از این هجرت، عده ی زیادی از صحابه و تابعان به سمت این شهر حرکت کردند؛ به عنوان نمونه، براقی در تاریخ کوفه به 148 صحابی اشاره کرده که بدین مکان هجرت کرده و در آن مستقر شدند.
جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام – 17
حجت الاسلام کاشانی در شب هفتم ماه مبارک رمضان به ادامه بحث شیرین «جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام» پرداختند که مشروح آن تقدیم حضور می گردد.
مبانی جهادگرایی تکفیری در اهل سنت و نقد آن
افراط گرایی اسلامی، عنوانی است که بر گروه های اسلامی که از مبانی تکفیرگرایی و سلفی گری تغذیه فکری شده و رویکرد جهادی را در برخورد با دشمنان خود پی می گیرند، اطلاق شده است. در واقع شاخصه ی اصلی این جریان، استفاده از حربه ی تکفیر در برابر دشمنان و الگوی عملی مبتنی بر جهاد است. توجه به اندیشه و رفتار جریانات سلفی آشکار می سازد که مفهوم جهاد در نزد جریان تکفیری بیش از همه ی مفاهیم دیگر اسلامی، دچار قلب مفهومی شده و مورد استفاده ی ابزاری قرار گرفته است. لذا در این مقاله تلاش داریم تا مبانی اندیشه ی جهاد و حدود و ثغور آن را در مکتب اهل سنت بررسی نموده و به تطبیق رفتار جریانات سلفی تکفیری بپردازیم.
عقلگرایی و نصگرایی در کلام اسلامی
چگونگی رویارویی متکلمان اسلامی با مساله عقل و وحی موضوعی است که نویسنده این مقاله به بررسی آن پرداخته و دو سوی افراط و تفریط آن را نشان داده است. در این مقاله نصگرایی اهل حدیث، عوامل پیدایش عقلگرایی، عقلگرایی در ماتریدیه و غزالی، رویارویی عقلگرایی و نصگرایی در سده های متاخر، عقلگرایی در شیعه امامیه مورد بحث و بررسی واقع شده است. اگرچه رگه های بحث در سده های متاخر و معاصر نشان داده شده است، ولی دامنه تحلیل به شش قرن اولیه هجرت متمرکز شده است.
عقل و وحی از نظر اهل حدیث تا ظهور اشعری
مساله عقل و وحی یکی از عمیق ترین مباحث در تاریخ فکر بشر بوده است.در این میان ،دیدگاه اهل حدیث نسبت به این مساله حائز اهمیت است.زیرا به نظر می رسد،روی کرد اهل حدیث نسبت به این مساله در نظام دینی مسلمین تاثیر عمیقی گذارده باشد؛تاثیری که از هر جهت تمامی فرق مسلمین را تحت تاثیر خود قرار داده است.در این میان بررسی تاریخ تحولات این مساله و روی کرد اهل حدیث نسبت به آن در سه قرن نخست از اهمیت بسزایی برخوردار است. از این رو به طرح این سوال پرداخته ایم که نوع مواجهه اهل حدیث با عقل و وحی چگونه بوده است.نتیجه این پژوهش مبین آن است که نوع مواجهه اهل حدیث با عثل و وحی تقابل صریح،در هر دو حوزه بوده است. دو مساله فرعی نیز در تبیین این مساله ما را یاری نموده اند.حجیت عقل و وحی و روش دین پژوهی اهل حدیث ،دو مساله فرعی مورد بحث در این رساله اند.نتیجه هر دو بررسی به ترتیب؛ عدم حجیت حقیقی عقل و وحی و روی کرد برون دینی نزد اهل حدیث بوده است.
