توحید و شرک از دیدگاه سلفیه و امامیه
اطلاق واژه «سلفیه» از زمان ابن تیمیه برای روش خاصی به کار می رفت که او در پیش گرفته بود. البته ریشه این رویکرد به اندیشه های احمد بن حنبل بازمی گردد، که اکنون نیز با عنوان وهابیت بروز پیدا کرده است. اصول و مبانی سلفیه را ظهورگرائی در قرآن، سنت و پیروی از سلف، تقدیم نقل بر عقل و تکفیر دیگران، دانسته‌اند. توحید نزد امامیه به معنای جاودانگی، یگانگی و بی‌همتایی خداوند است. ولی توحید نزد سلفیه این است که چیزی در اموری که مختص به خداست شریک او قرار داده نشود. نزد سلفیه توحید ربوبی و توحید اسما و صفات با عنوان توحید نظری، و توحید الوهی با عنوان توحید عملی بیان می‌شود. مراتب توحید از دیدگاه امامیه شامل توحید ذاتی، توحید صفاتی، توحید افعالی و توحید عملی می باشد. از سوی دیگر، امامیه شرک را به معنای اعتقاد به موجود مستقل از خدا و در عرض ذات و افعال و صفات او دانسته اند؛ اما سلفیه شرک را به معنای مساوی قراردادن خدا با مخلوق او در اموری که مختص به ذات اوست، می دانند. همچنین دهری‌گری، پرستش بت، ملائکه و اجرام آسمانی، از مصادیق شرک نزد امامیه تلقی می شود. در حالی که سلفیه مواردی همچون دعا نزد غیر خدا، درخواست حاجت از اموات، و استفاده از انگشتر یا شبیه آن برای دفع بلا را نیز شرک می دانند. توسل نزد امامیه عبارت است از وسیله قراردادن اولیای الهی برای تقرب به خداوند و رسیدن به حاجت؛ و نزد سلفیه تقرب جستن به سوی خدا تنها به سبب اطاعت از خدا ممکن است. همچنین شفاعت نزد امامیه در حقیقت درخواست حاجت از شفیع است، تا او حاجت مشفوع را از خدا طلب نماید؛ اما نزد سلفیه شفاعت آن است که دیگری را برای جلب نفع و یا دفع ضرر، واسطه قرار دهند. البته درباره جواز توسل و شفاعت، می توان آیات، روایات، سیره اصحاب و سنت الهی را به عنوان مستند ارایه کرد.
توحید عبادی از دیدگاه قرآن
این پایان نامه با موضوع «توحید عبادی از دیدگاه قرآن» به بیان کلیات، معنی لغوی و اصطلاحی توحید و عبادت، انواع توحید، تشریح و توضیح بعضی از آن ها، اقسام عبادات، مفهوم و فلسفه توحید عبادی را پرداخته است. از نظر نگارنده تحقق بخشیدن به فلسفه آفرینش؛ با رسیدن به کمال و تقرّب به درگاه الهی، تحصیل تقوا، شناخت صراط مستقیم و سپاس گزاری از نعمت های خدا میسر خواهد شد. در بخش دیگری از این رساله، مراتب کمال توحید و موانع توحید عبادی (نظری و عملی) مورد بررسی قرار گرفته است. معنی لغوی و اصطلاحی، اقسام شرک، جهل، حس گرایی، تقلید از نیاکان، پیروی از هوای نفس، القائات شیطانی و رابطه توحید عبادی و توسل از موضوعات دیگری است که در این رساله به آن ها اشاره شده است.
توحید در مذاهب کلامی
مسلمانان در بسیاری از موضوعات اعتقادی، فقهی و اخلاقی آرای مشترک دارند. برخی می کوشند موارد اختلافی را بزرگ نشان دهند و در نتیجه راه وحدت و همدلی را دشوار یا ناممکن تلقّی کنند. این مقاله کوشیده است به یکی از اصول مشترک مذاهب کلامی بپردازد و با ارائه تفسیر و تبیین مذاهب از مهم ترین مسأله اعتقادی یعنی توحید، این حقیقت را گوشزد کند که همه شرایع آسمانی بر توحید و یکتاپرستی استوار بوده، و مسلمانان نیز با ندای توحید از هرگونه شرک و دوگانه پرستی تبرّی می جویند. در این مقاله، دیدگاه معتزله، اشاعره، ماتریدیه، سلفیه، فیلسوفان، عارفان و امامیه درباره توحید و اقسام آن آمده، و اهتمام هر یک از مذاهب کلامی به برخی از انواع توحید بیان شده است. در بخش پایانی مقاله برای نشان دادن اهتمام مذاهب اسلامی به توحید و شناخت ذات و صفات باری تعالی، به کتابشناسی وصفی «توحید» پرداخته شد. معرّفی بیش از بیست اثر علمی ماندگار از نویسندگان و عالمان شیعه و اهل سنت، نشان دیگری از وحدت اندیشه وران مسلمانان در «توحید» است.
توحید پلاستیکی
اعتقاد به تشبیه, چیزی است که در اسلام وجود نداشته; بلکه از اعتقادات عرب جاهلی است و گویا آنان نیز از یهود این عقیده را گرفته باشند. روشن است که شرک و بت پرستی که در زمان جاهلیتْ رواج داشته, همان عقیده به تجسیم و تشبیه است. وهابیت اعتقاد به تشبیه را در قالب توحید اسما و صفات بیان می کنند. در ادامه ادله وهابیت در مورد تشبیه و تجسیم مورد بررسی و نقد قرار خواهد گرفت.
شیعیان عراق؛ آرمان ها، واقعیت ها و چالش ها
آنچه در پی می آید حاصل سخنرانی جناب آقای علی اصغر محمّدی، در مؤسسه ی شیعه شناسی می باشد.
شیعیان عراق؛ بررسی وضعیت جامعه شناختی
جنبش های اسلامی معاصر در روند تحوّلات منطقه ی خاورمیانه از جایگاه ویژه ای برخوردارند. این نوشتار در پی پاسخ به این سوال است که « گروه های شیعی در ساختار جامعه شناسی سیاسی عراق در چه جایگاهی ایفای نقش می کنند؟»
تأثیر تشیع بر ابنیه، اماکن و زیارتگاه های مذهبی ایران
در این مقاله، تأثیر تشیع بر ابنبه و اماکن مذهبی ایران مورد بررسی قرار گرفته است.
عالمان شیعه
هدف این مقاله آشنایی اجمالی خوانندگان محترم با شرح حال و چگونگی حیات علمی «عالمان شیعه» است. از این رو، بخش پژوهش مؤسسه ی شیعه شناسی در هر شماره تعدادی از بزرگان شیعه را معرفی می نماید. در این قسمت، تعدادی از عالملن شیعی به اختصار معرفی شده اند.
پرتو (معرفی چند کتاب درباره شیعه) (2)
سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه علیهم السلام، تألیف محمّدرضا جباری، قم، مؤسسه ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
مطالعات اسلام شناسی و شیعه شناسی در دانشگاه های ایالت متحده آمریکا (3)
اسلام شناسی و شیعه شناسی در دانشگاه «پرینستون» یکی از دانشگاه های مهم ایالات متحده آمریکا، از اهمیت زیادی برخوردار است.
جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام – 20
حجت الاسلام کاشانی در شب دهم ماه مبارک رمضان به ادامه بحث شیرین «جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام» پرداختند که مشروح آن تقدیم حضور می گردد.
توحید از دیدگاه تشیع و وهابیت (2)
باید توجه نمود که توسل، یعنی وسیله قرار دادن چیزی با عواملی که باعث تقرب به حضرت حق می شود. عواملی که آدمی با انجام آنها می تواند به قرب الهی و سر منزل مقصود نائل شود. و وسیله به معنای چیزی و یا عاملی است که مایه تقرب خدا می گردد و عواملی از قبیل جهاد، نماز ، روزه و … و سایر کارها نیک و اعمال عبادی داخل در معنای توسل می باشد و شکی نیست که انجام واجبات و مستحبات همگی وسایل معنوی هستند که انسان را به کمال می رسانند و انسان در پرتو این اعمال ، حقیقت بندگی را می یابدو در نتیجه به خداوند نزدیک می شود.
