برچسب: تاریخ

جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام – 22

حجت الاسلام کاشانی در شب دوازدهم ماه مبارک رمضان به ادامه بحث شیرین «جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام» پرداختند که مشروح آن تقدیم حضور می گردد.

جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام – 21

حجت الاسلام کاشانی در شب یازدهم ماه مبارک رمضان به ادامه بحث شیرین «جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام» پرداختند که مشروح آن تقدیم حضور می گردد.

شیعه و فرقه های شیعی از نگاه ارباب ملل و نحل (گزارش ها و کاستی ها)

بررسی و شناسایی ویژگی های منفی برخی از آثار کهن و مشهور دانش فرقه شناسی موضوع این نوشتار است.

مبانی کلامی و فقهی نظام سیاسی شیعه در عصر غیبت (2)

دوره ی غیبت به دلیل فقدان حضور معصوم در جامعه برای شیعیان، دوره ی نقصان و حرمان تلقّی می شود. نوشته ی حاضر درآمدی بر طرح بحث درباره ی مبانی کلامی و فقهی نظام سیاسی شیعه در عصر غیبت، مبتنی بر آموزه ی «ولایت فقیه» است.

مصاحبه علمی (5)

مسلًما در دین اسلام، اندیشه ی اجتماعی وجود دارد. با مقایسه ی اندیشه ی جامعه شناسان با اندیشه های اجتماعی دین، اولاً آگاهی ما نسبت به دین بیشتر می شود؛ ثانیاً، صحّت و سقم گزاره های جامعه شناختی به محک دینی آزمون می گردند و در صورت عدم هماهنگی، ما به تأمل وادار می شویم.

مخالفت ابن تیمیه با دستور پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم

برگرفته شده از کتاب شریف الغدیر

شرک از دیدگاه قرآن و پاسخ به شبهات وهابیت

در آغاز بحث متذکر می شویم که توحید اهمیت و ضرورت زیادی دارد، توحید یعنی اعتقاد به یگانگی و یکتا پرستی خداوند است و در مقابل توحید شرک می باشد و خود شرک یعنی مشارکت دیگری در کار جهان و قبول کردن ربوبیت برای غیر خداوند و شریک قرار دادن برای خداوند است و شرک در اطاعت ،عبادت و شرک خفی و جلی می باشد و بدین ترتیب شرک دارای اقسامی است که شرک افعالی همان شرک در طاعت و عبادت است شرک ذاتی همان شرک جلی می باشد و شرک صفاتی خداوند مانند اینکه خداوند به صورت اکتسابی و جدای از ذات باری تعالی باشد و توحید هم این مراتب را دارد مثل توحید افعالی – توحید صفاتی و توحید ذاتی به توحید. در این تحقیق به دو بخش کلی با زیر فصل های متنوع می پردازیم که در ابتدا کلیات شرک را مورد بررسی قرار دادیم بخش اول شرک از دیدگاه قرآن می باشد. این بخش در چند فصل سامان داده شده است. در فصل اول به مفهوم شرک در عبادت می پردازیم. در فصل دوم به اسباب و عوامل شرک و اینکه چگونه ایجاد شرک می کنند. در فصل سوم ویژگی های مشرکان را و اینکه آنان از چه ویژگی و امتیازی برای خود برخوردار بوده اند. در فصل چهارم آثار و نتایج شرک را نیز در این فصل آورده ایم که بدانیم چه آثاری دارد. و در بخش دوم پاسخ به شبهات وهابیت اختصاص یافته که شامل چند فصل است. در فصل اول آشنایی اجمالی با وهابیت. در فصل دوم، شفاعت به چه معنا و چه دلایلی برای رد سخنان مشرکان در مورد شرک نبودن شفاعت در فصل سوم توسل را معنا نمود و اینکه آیا شرک می باشد یا نه را مورد ارزیابی قرار می دهیم. در فصل پنجم ، گریستن بر میت و عزاداری و زیارت قبور را نیز بیان می داریم. فصل پنجم ساختن قبور ائمه و تعمیر قبور به نظر وهابیت چه حکمی دارد را بررسی می کنیم. فصل ششم نذر و ذبح را مورد بررسی قرار دادیم.

سیمای مشرکین در قرآن و حدیث

رساله حاضر پیرامون سیمای مشرکین در قرآن و حدیث،توسط ناصر ابراهیمی دانشجوی دوره کارشناسی ارشد رشته الهیات و معارف اسلامی گرایش قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران،زیرا نظر استاد راهنما جناب آقای دکتر محمد باقر حجتی و استاد مشاور جناب آقای دکتر علی مهدیزاده نگاشته شده است. هدف از این پژوهش شناخت بیشتر نسبت به توحید و یگانگی خداوند متعال است.همچنان که توحید مراتب و درجات دارد،شرک نیز به نوبه خود مراتبی دارد که از مقایسه مراتب توحید با مراتب شرک به حکم (تعرف الاشیاء بأضدادها:اشیا با ضدشان شناخته می شوند) هم توحید را بهتر می توان شناخت و هم شرک را. تاریخ نشان می دهد که در برابر توحیدی که پیامبران الهی از فجر تاریخ به آن دعوت می کرده اند انواع شرکها نیز وجود داشته است. در این رساله علاوه بر مبحث توحید و شرک به بیان معنی و مراد از توسل و شفاعت در منطق شیعه و طرح شبهاتی چند از سوی وهابی ها و پاسخ به آنها نیز بحث و بررسی شده است. امید است با فضل و عنایات خداوند رحمان و توجهات حضرت ولی عصر امام زمان(عج) گامی کوچک جهت شناخت بیشتر توحید و معارف الهی برداشته باشیم.

زمینه ها و آثار شرک در قرآن

در این پروژه شناخت و بررسی زمینه های پیدایش و گرایش به شرک از جنبه های مختلف و نیز بررسی آثار دنیوی و اخروی شرک بوده است. پژوهش مذکور در سه فصل جمع آوری و تنظیم شده است که به شرح زیر می باشد: فصل اول با عنوان طرح تحقیق مشتمل بر عناوین ذیل است: مقدمه : اهمیت و ضرورت ، مروری بر مطالعات انجام شده ، اهداف ، روشها و محدودیت های تحقیق، تعریف واژه ها و اصطلاحات. عنوان فصل دوم یافته های تحقیق است که در سه بخش تنظیم شده است که عناوین آن ذیلا بررسی خواهد شد، بخش اول به بررسی انواع و مراتب شرک از دیدگاه کتب مختلف پرداخته که انواع آن شامل :شرک عظیم ، شرک صغیر، شرک جلی، شرک خفی و مراتب آن شامل: شرک ذاتی ، شرک در خالقیت، شرک صفاتی، شرک در پرستش می باشد. در بخش دوم به بررسی زمینه های شرک پرداخته شده که عناوین اصلی آن شامل زمینه های فردی و زمینه های اجتماعی می باشد و در ذیل عنوان زمینه های فردی عواملی چون: جهل ، تکبر ، تقلید کورکورانه، کفران نعمت، مکر و اغوا گری شیطان ، اشتغال به مادیات، و در ذیل عنوان زمینه های اجتماعی عناوینی چون: اغفال مرئوسین توسط رهبران، رفاه، حفظ روابط دوستی تحقق برخی از حوادث غیر طبیعی و طغیان برخی قدرتمندان ، مورد بررسی قرار گرفته شده است. آثار شرک عنوان بخش سوم این پروژه است که آثار دنیوی و اخروی شرک در آن با توجه به آیات قرآن و تفاسیر آنها بیان شده است، که در ذیل آثار دنیوی عناوینی چون: تفرقه و پراکندگی، تحیر و سرگردانی، خوف و هراس، گمراهی ،ذلت و خواری، تزلزل پایگاه مشرکین ، غضب الهی و ذیل آثار اخروی عناوینی چون حبط عمل ، خسران، عذاب سنگین و خلود در عذاب مورد بررسی قرار گرفته شده است. فصل سوم این پژوهش نیز بیان جمع بندی ، نتیجه گیری ، پیشنهادات منابع و مآخذ مورد استفاده در تحقیق پرداخته است.

دعا در قرآن کریم

در این پایان نامه موضوع دعا در قرآن از دو جهت مورد بررسی قرار گرفته است: ‎1) دعا به معنای مصدری ‎2. دعا به معنای اسمی مراد از دعا به معنای مصدری، معنا شناسی دعا در قرآن کریم است. در این قسمت سعی شده با استناد به قول لغت پژوهان و نیز موارد کاربرد واژه دعا و دیگر واژگان هم خانواده آن در قرآن کریم، مفهوم صحیح دعا از دیدگاه قرآن ارائه شود. سؤالی که در این بخش مطرح است این است که حقیقت دعا چیست؟ آیا دعا، خواند است یا خواستن؟ به عبارت دیگر آیا دعا با سؤال متفاوت است؟ جوابی که ارائه شده این است که دعا گرچه در مفهوم به معناس خواندن است ولی هر خواندنی مستلزم خواستن است. پس اگر کسی خدا را می خواند، خواسته ای دارد که او را می خواند. بنابراین گرچه مدلول مطابقی دعا، خواندن است. ام ا خواستن نیز جزو مدلول التزامی آن است لذا خداوند در مقام بازداشتن انسان از خواندن دیگران می فرماید: صو ال ذین تدعون من دونه مایملکون من قطمیر. ان تدعوهم لایسمعوا دعائکم و لوسمعوا ما استجابوا لکم؛ و کسانی که بجز او می خوانید، مالک پوست هسته خرمایی هم نیستند. اگر آنها را بخوانید، دعای شما را نمی شنوند، و اگر (فرضا) بشنوند اجابتتان نمی کنند. (فاطر، ‎14.13 )و در ادامه فرمود: صیا أیها الن اس انتم الفقرآء الیی الله هو الغنی الحمید؛ ای مردم، شما به خدا نیازمندید، و خداست که بی نیاز ستوده است. (فاطر، ‎15 )نتیجه آنکه می توان گفت عل ت فاعلی دعا، فقر ذاتی انسان است و علت غایی آن، غنی شدن و گرفتن حاجات است و علل صوری و مادی آن، سؤال و ندان و خواندن با حال تضر ع و ابتهال و تبتل است. از بررسی آیات قرآن بدست می آید که دعا و عبادت در عین تعدد مفهومی، و حدث مصداقی دارند؛ خواند غیر خدا، مستلزم خارج شدن از مرز عبودیت حق تعالی و وارد شدن به محدوده شرک است. در این قسمت مرز بین توسل و خواندن اولیای خدا و شرک به خدا روشن شده است. خواندن هر چیز و هر کسی که خداوند آن را واسطه فیض خود قرار نداده باشد و به تعبیر قرآن کریم صم آ أنزل الله بها من سلطن؛ و خدا دلیلی بر (حقانیت) آنها نازل نکرده است.(یوسف،‎40 )شرک است. مراد از دعا به معنای اسمی، بررسی مضامین دعاهایی است که در قرآن کریم از زبان انبیاء و اولیاء و ملائکه و … بیان شده است. سه چیز محور درخواستهای دعا کنندگان در دعاهای قرآنی است: ‎1 استغفار و طلب آمرزش، مضمون بیشتر دعاهای قرآنی را طلب آمرزش تشکیل می دهد. از آنجا که گناه مانع قرب است، قبل از هر درخواستی باید از خدا طلب مغفرت کرد و در روایات هم آمده است که خیر الدعاء الاستغفار . ‎2 طلب هدایت و راه یابی به صراط مستقیم ‎3 درخواست نعمت. علم و دانش، صبر و پیروزی، و فرزند صالح از جمله درخواستهای انبیاء و اولیاء در دعاهای خود است./در این پایان نامه موضوع دعا در قرآن از دو جهت مورد بررسی قرار گرفته است: ‎1) دعا به معنای مصدری ‎2. دعا به معنای اسمی مراد از دعا به معنای مصدری، معنا شناسی دعا در قرآن کریم است. در این قسمت سعی شده با استناد به قول لغت پژوهان و نیز موارد کاربرد واژه دعا و دیگر واژگان هم خانواده آن در قرآن کریم، مفهوم صحیح دعا از دیدگاه قرآن ارائه شود. سؤالی که در این بخش مطرح است این است که حقیقت دعا چیست؟ آیا دعا، خواند است یا خواستن؟ به عبارت دیگر آیا دعا با سؤال متفاوت است؟ جوابی که ارائه شده این است که دعا گرچه در مفهوم به معناس خواندن است ولی هر خواندنی مستلزم خواستن است. پس اگر کسی خدا را می خواند، خواسته ای دارد که او را می خواند. بنابراین گرچه مدلول مطابقی دعا، خواندن است. ام ا خواستن نیز جزو مدلول التزامی آن است لذا خداوند در مقام بازداشتن انسان از خواندن دیگران می فرماید: صو ال ذین تدعون من دونه مایملکون من قطمیر. ان تدعوهم لایسمعوا دعائکم و لوسمعوا ما استجابوا لکم؛ و کسانی که بجز او می خوانید، مالک پوست هسته خرمایی هم نیستند. اگر آنها را بخوانید، دعای شما را نمی شنوند، و اگر (فرضا) بشنوند اجابتتان نمی کنند. (فاطر، ‎14.13 )و در ادامه فرمود: صیا أیها الن اس انتم الفقرآء الیی الله هو الغنی الحمید؛ ای مردم، شما به خدا نیازمندید، و خداست که بی نیاز ستوده است. (فاطر، ‎15 )نتیجه آنکه می توان گفت عل ت فاعلی دعا، فقر ذاتی انسان است و علت غایی آن، غنی شدن و گرفتن حاجات است و علل صوری و مادی آن، سؤال و ندان و خواندن با حال تضر ع و ابتهال و تبتل است. از بررسی آیات قرآن بدست می آید که دعا و عبادت در عین تعدد مفهومی، و حدث مصداقی دارند؛ خواند غیر خدا، مستلزم خارج شدن از مرز عبودیت حق تعالی و وارد شدن به محدوده شرک است. در این قسمت مرز بین توسل و خواندن اولیای خدا و شرک به خدا روشن شده است. خواندن هر چیز و هر کسی که خداوند آن را واسطه فیض خود قرار نداده باشد و به تعبیر قرآن کریم صم آ أنزل الله بها من سلطن؛ و خدا دلیلی بر (حقانیت) آنها نازل نکرده است.(یوسف،‎40 )شرک است. مراد از دعا به معنای اسمی، بررسی مضامین دعاهایی است که در قرآن کریم از زبان انبیاء و اولیاء و ملائکه و … بیان شده است. سه چیز محور درخواستهای دعا کنندگان در دعاهای قرآنی است: ‎1 استغفار و طلب آمرزش، مضمون بیشتر دعاهای قرآنی را طلب آمرزش تشکیل می دهد. از آنجا که گناه مانع قرب است، قبل از هر درخواستی باید از خدا طلب مغفرت کرد و در روایات هم آمده است که خیر الدعاء الاستغفار . ‎2 طلب هدایت و راه یابی به صراط مستقیم ‎3 درخواست نعمت. علم و دانش، صبر و پیروزی، و فرزند صالح از جمله درخواستهای انبیاء و اولیاء در دعاهای خود است.

حقیقت توحید از نظر امامیه «محقّق طوسی و شهید مطهّری» و وهابیّه «ابن‌تیمیه و محمّد بن عبدالوهاب»

این پژوهش با رویکردی تطبیقی به مقایسه نظریات مکتب فکری امامیه در مقوله توحید و شرک و مصادیق آن با آرا و عقاید مکتب فکری وهابیت می‌پردازد و افکار و اندیشه‌های خواجه نصیرالدین طوسی و شهید مطهری به عنوان نمایندگان مکتب کلامی شیعه امامیه و اندیشه‌ها و افکار ابن‌تیمیه و محمد بن‌عبدالوهاب به عنوان نمایندگان مکتب کلامی سلفیه و وهابیت را در این زمینه تجزیه و تحلیل می‌کند. نویسنده در چهار فصل ضمن بررسی مفهوم توحید و شرک، دیدگاه‌های این دو گروه را بررسیده و استدلال‌های عقلی و شرعی آن‌ها را تبیین کرده است. وی در فصل اول ابتدا کلیاتی در مورد امامیه و زندگی نامه خواجه نصیرالدین طوسی و شهید مطهری و شخصیت علمی آنان، و فرقه وهابیت و شخصیت ابن‌تیمیه و محمد بن‌عبدالوهاب باز گفته، سپس اهمیت علم توحید، توحید در ادیان آسمانی، مفهوم وحدت و یگانگی و تعریف توحید را از لحاظ لغوی و اصطلاحی و افراد مذکور ارائه می‌دهد. نگارنده در فصل دوم به تجزیه و تحلیل توحید از دیدگاه امامیه پرداخته و از منظری فلسفی و کلامی به تبیین مفهوم توحید، مصادیق توحید، اقسام صفات الهی، اقسام وحدت، اقسام توحید نظری، توحید در عمل و صفات و ملاک‌های توحید و شرک را از منظر خواجه نصیرالدین طوسی و شهید مطهری بررسیده و به تفسیر وحدت وجود، توحید در عبادت، توحید در اطاعت، توحید در ربوبیت و مبانی عقلی و نقلی مبتنی بر آن‌ها از منظر آنان پرداخته است. فصل سوم به توحید از دیدگاه وهابیت اختصاص دارد و دیدگاه‌های ابن‌تیمیه و محمد بن عبدالوهاب در باره اقسام توحید، مبنای عبادت صحیح، معیار و ملاک توحید و شرک، مفهوم عبادت، اسماء وصفات الهی، اقسام ربوبیت، مفهوم توکل و توسل و اختصاص داشتن عبادت برای خداوند متعال مطرح شده و ادله آنان در این زمینه نقد می‌شود. در فصل چهارم به مقایسه این دو مکتب فکری درمقوله توحید و شرک پرداخته و تأویل برخی اسما و صفات خدا و دست شستن از ظاهر بعضی آیات الهی و تفسیر عقلی ازآن‌ها و تفاوت مبناهای وهابیت با امامیه در مفهوم و مصداق شرک بررسی شده است.

توحید و شرک از نظر تشیع و وهابیت

در این کار تحقیقی مختصر، ابتدا در فصل نخست به معرفی اجمالی از دین مبین اسلام و مذهب تشیع و فرقه وهابیت پرداختم. در فصل دوم، سعی نمودم به اموری چند که از مسلمات در نزد عموم مسلمین بشمار می آید بپردازم و با توضیح مختصر، اما مفید درباره این امور تقریبا مورد اتفاق نزد گروههای مختلف اسلامی، از مقدمه چینیهای تکرار هنگام بحث و احتجاج، خود را رهایی بخشم. در فصل سوم اشکالاتی را که شیعیان در مسئله توحید و شرک (نظری) بر وهابیون وارد می دانند مطرح کردم. نخست آنچه از بیانات علما وهابی را که صراحتا یا بالملازمه از آن شرک نظری قابل استنباط است آوردم، بعد نظر علما شیعه را در توضیح و رد اعتقادات شرک آلود آنان بیان کردم. در فصل چهارم که آخرین و طولانی ترین فصل پایان نامه است تلاش نمودم مهمترین اشکالات علما وهابی را در زمینه توحید و شرکت (عبادی) یا به تعبیر آنها شرک در عبودیت را از مکتوبات علما وهابی، و در برخی موارد از پیشگامان این فرقه-یعنی کسانی که بذر این شبهات را پاشیده اند و بعدها با باغبانی و محافظت محمدبن عبدالوهاب و یارانش به ثمر نشست-افرادی چون ابن تیمیه و ابن قیم جوزی، مطالبی را مطرح نمودم و به دنبال هر اشکال جواب ان را از نظر علما شیعه آوردم. در خاتمه باید متذکر شوم، در این تحقیق همه تلاشم این بود که اولا: ثابت کنم وهابیت ساخته دست اجانب نبوده، بلکه انشعابی درون دینی است و چون برخی از مسلمانان برداشتی خاص از دین اسلام ارائه کردند، کارشان به این انشعاب منجر شد و گروهی از گروههای هفتاد و سه گانه امت محمد صلی الله علیه و اله بروز و ظهور یافت. (که اینها هم مانند دیگر فرق اسلامی از خطر سو استفاده اجانب مصون نبوده و نیستند). ثانیا: روشن نمایم که آرا و مخاصمات وهابیون در برابر شیعه نیست، بلکه عموما نظرات آنها در برابر سیره عملی قاطبه مسلمین است که شیعه درصد قابل توجهی از آنهاست. ثالثا: تلاشم هنگام تحقیق این بود که تعلق خاص مذهبی نداشته، بلکه مسلمانی باشم با شعار نبوی برگرفته از قرآن کریم: (تعالو الی کلمه سوا بیننا و بینکم الا نعبد الا الله)