گفت و گو با اندیشه تکفیر و مخالفان آن
روی آوردن به اندیشه تکفیر عوامل گوناگونی دارد که افراد مختلف از آنها به عنوان توجیه کار خود استفاده می کنند، از قبیل فشارهای حکومتی، ادعای رجوع به قرآن و عمل به آن، ادعای عمل به سنّت، جهاد اسلامی و ادعای کفر مخالفین. عقیده حسن البنّا از تکفیر دیگران با این بهانه ها دور است و گروه جماعة المسلمین و رهبران آن کار را به تکفیر کشاندند.
تکفیر و سیره سلف صالح
مسأله تکفیر، که این روزها پدید آمده است، در میان سلف، جز گروه خوارج طرفداری نداشت. تنها خوارج بودند که طرفداران علی علیه السّلام و احیانا عثمان را کافر دانسته و می کشتند، و منطق آنان، این بود، هر کس با ما نیست مخالف ما است و مخالف ما کافر است و باید کشته شود!
عوامل روانی تکفير
تمایل به خشونت، حس قیام به زدودن منکرات از جامعه، انحصارگرایی، اقتدار گرایی،جذابیت تکفیر به لحاظ مبرریت آن، واکسینه کردن خودیها، حذف رقیبان، توجیه عقب ماندگیها و ارضای روحیه جهادگری، پای فشاری برعقاید خود، تعصبات قومی وعربی، نوع تلقی اهل سنت از پیامبر (ص) و صحابه، ماجراجویی و جبران مافات، اینها همه عوامل روانی هستند که برخی از مسلمانان افراطی را به تکفیر دیگران وامی دارند. این نوشته بر آن است تا هر کدام از این عوامل را مورد بررسی و تبیین قرار دهد.
تکفیر گذشته، حال، آینده
پیشینة تکفیر در جهان اسلام، به صدر اسلام بازمی گردد. در طول تاریخ اسلام شاهدیم که یکی از زمینه های تکفیر، پیدایش و تطور مکاتب ظاهرگرا است که برخی مسلمانان را دچار تعصب ناروا و عشق و علاقه کورکورانه گرداند سلفیه که پدیده ای سخت و خشونت گرا است، از دل جنبش های ظاهرگرا برخاسته و مدعی انحصارطلبانه مسلمانی بوده و همه را جز خود مشرک می خواند. این مقاله به بررسی تکفیر، پیشینه تکفیر و سیر تاریخی تکفیر خواهد پرداخت.
تکفیر از دیدگاه ابن تیمیه
همواره در بین مسلمانان اختلاف نظر در مسائل اعتقادی و فقهی وجود داشته و در این میان گروهی به خاطر اینکه آراء و نظرات گروه دیگر موافق با او نیست اقدام به تکفیر گروه دیگر کرده و بدون اینکه قاعده و قانون مشخصی در این مورد داشته باشند به تعارض و کشتار یکدیگر پرداخته و حکم اعدام برای یکدیگر صادر کرده اند. در این میان ابن تیمیه به عنوان پشوای جماعت تکفیری شناخته شده و وهابیون هم از آثار و عقاید او پیروی می کنند.در این مبحث موضوع تکفیر و نگاه ابن تیمیه به این موضوع مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
عالمان شیعه (4)
هدف این مقاله آشنایی اجمالی مخاطبان گرامی با شرح حال و چگونگی حیات علمی «عالمان شیعه» است. در این قسمت، تعدادی از عالمان شیعه به اختصار معرفی می گردند.
مصاحبه علمی « فقه شیعه، ویژگی ها و امتیازها»
فقه در معنای فهم و درک روشمند احکام از متون دینی، سابقه ای به قدمت خود اسلام دارد. فقها همواره با استناد و ارجاع موضوعات به منابع دینی، احکام فقهی مورد ابتلا را استنباط کرده اند. از این رو، فقه در تطّور تاریخی اش، علمی پویا و بالنده بوده است.
گزارش مطالعات اسلام شناسی و شیعه شناسی در دانشگاه های کانادا (1)
دانشگاه مک گیل؛ مؤسسه ی «مطالعات علوم اسلامی» دانشگاه «مک گیل» در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکترا دانشجو می پذیرد. واحد های درسی، سخنرانی ها و فرصت های تحقیقی در چند بخش ذیل ارائه می شوند:پ
1 – تاریخ امپراتوری های اسلامی؛
2 – زبان های اسلامی؛
3 – مؤسسات اجتماعی جهان اسلام؛
4 – فلسفه و اندیشه اسلامی؛
5 – توسعه های نوین در مذاهب مختلف اسلام (شیعه و سنّی).
نهاد مرجعیت شیعه و نقش آن در تحولات اجتماعی ایران معاصر
در این مقاله، ضمن اشاره به جریان تاریخی شکل گیری نهاد مرجعیت شیعه، تلاش های حکومت پهلوی برای تضعیف حوزه و روحانیت به بحث گذارده شده، سپس فعالیت سیاسی نهاد مرجعیت دینی در رهبری انقلاب اسلامی ایران و فعالیت های فرهنگی حوزه ی علمیه ی قم در مقابله با جریان غیر دینی شدن ایران ارائه گردیده است.
سیمای امیرالمؤمنین علیه السلام از منظر نهج البلاغه
محورهای مورد توجه در مقاله عبارتند از: مقام علمی؛ مقام بصیرت و یقین؛ مقام های اخلاقی در عرصه هایی همچون پرهیزگاری، زهد و دنیا گریزی، عدالت خواهی، شجاعت و ملازمت با پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم.
جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت
در قرن چهارم هجری و در آستانه ی غیبت امام دوازدهم، شیعیان در بلاد و شهرهایی از جهان اسلام می زیستند که اطلاعات ما از آن ها به سبب عدم توجه به منابع گوناگون تاریخی، جغرافیایی، رجالی و حدیثی، تنها می توان به آگاهی های اندکی در این خصوص دست یافت.
معرفی و نقد کتاب خواجه نصیرالدین طوسی در تعامل با اسماعیلیان و مغول ها
این کتاب می کوشد تا از دو حادثه ی تاریخی پرده ی ابهام بردارد:
یکی ماجرای دست داشتن، بلکه آمر بودن خواجه نصیرالدین طوسی در ویرانی کتاب سوزی بغداد و قتل خلیفه ی عباسی، المعتصم بالله؛ و دیگری جدا کردن دو فرقه ی اسماعیلیه یعنی «مستعلیه» و «نزاریه» از یکدیگر و بدین وسیله، رفع تهمت و دفاع از فاطمیان در مقابل نزاریان. اما در لا به لای این دو مطلب، مطالب خواندنی و سودمند فراوان دیگری نیز یافت می شوند که به آن ها اشاره خواهد شد.
