بررسي سير نگارش احاديث شيعه
در اين مقاله اهميت نگارش حديث از نظر اسلام مورد بررسي قرار مي گيرد و رواياتي از پيامبر (ص) و ائمه (ع) در تشويق اصحاب خود به نوشتن نقل مي گردد. آن گاه شيوه عملي شيعيان در عصر معصومين (ع) در مورد نوشتن احاديث مطرح و بيان مي شود که روايات در همان عصر توسط شيعيان ثبت و ضبط گرديده است.
«عاشورا» در برخي کتاب هاي مرجع انگليسي
زبان انگليسي به سبب بين المللي بودن و دارا بودن کتاب هاي مرجع و مورد اعتماد علمي، از موقعيتي ممتاز و منحصر به فرد برخوردار است. در اين مقاله سعي شده به بررسي مدخل «عاشورا» در شماري از کتاب هاي مرجع انگليسي پرداخته شود. دستاورد کلي اين پژوهش نشان مي دهد مفهوم «عاشورا» بيشتر از زاويه ديد اهل سنت و به عنوان روز «روزه مستحبي» معرفي شده است و تنها برخي از اين منابع، روز «عاشورا» را با تکيه بر نقطه نظر و ديدگاه شيعه تعريف کرده اند.
مبارزه پيامبر (ص) با آداب و رسوم خرافي
در اين نوشتار مساله خرافه و نقش پيامبر اعظم (ص) در خرافه زادايي مورد بحث قرار گرفته است.
با توجه به گستردگي دامنه خرافات، به طور کلي مي توان خرافات عصر جاهلي را در سه فصل اعتقادي، احکام، شرايع ديني و عادات و آداب اجتماعي دسته بندي کرد. از آنجا که طرح تمامي اقسام خرافه در اين نوشتار نمي گنجد، تنها نمونه هايي از خرافات مربوط به عادات اجتماعي به بحث گذارده شده است. فال نيک و بد، آويختن اشياي جادويي براي دفع چشم زخم، خوش يمني و بديمني روزها، عطسه زدن و آتش افروزي براي بارش باران، از مهم ترين جلوه هاي آداب و رسوم خرافي است که تعداد قابل توجهي از افراد جامعه جاهلي بدان پاينده بود، بعضا امروزه نيز بدان اعتقاد دارند. شيوه برخورد آن حضرت با اين قبيل خرافات و رهنمودهايي که در اين باره ارايه فرموده است، در جهت اصلاح افکار و انديشه ها بسيار موثر است.
جايگاه عقل و تعقل در مباني تفکر شيعه
انسان از نعمت بزرگي به نام نيروي عقل و انديشه برخوردار است که اين موهبت، او را از ساير موجودات ممتاز نموده است.
در مقايسه با ساير اديان، اسلام بيشترين اهميت و ارزش را براي عقل و انديشه قائل شده است و عقل و شرع را مکمل هم و رابطه آنها را دو سويه و هماهنگ مي داند. فراخواني قرآن مجيد به تعقل و انديشيدن استدلالي و منطقي از موضوعاتي است که در بسياري از از آيات الهي با گونه هاي متفاوتي به صراحت بيان شده است، به شکل که هيچ تاويلي را نمي پذيرد؛ از اين رو در احاديث معصومين (ع) توجه خاصي به اين مساله شده است؛ بنابراين در ديدگاه عالمان بزرگ شيعه، انديشه عقلاني و برهاني جايگاه بسيار والايي دارد و منابع شيعه در اين زمينه گوياي جايگاه جايگاه ويژه عقل در مباني تفکري آنان است.
بررسي تاريخ حوزه علميه «حله»
شهر حله يکي از شهرهاي عراق (ارض سواد) است. اين شهر در تاريخ پرفراز و نشيب شيعه، داراي جايگاهي ويژه است، شهري که به مدت سه قرن مکزيک دانش ها شيعي را عهده دار بوده است؛ شهري که بزرگران تاثيرگذار در عرصه فقه، اصول و کلام شيعي همچون ابن ادريس و محقق کرکي و علامه حلي در آن ظهور کرده اند و به رشد و کمال نايل شده است، از آنجا جهان تشيع را رهبري کرده اند. روزگاري در اين سرزمين، حوزه علميه پررونقي بر پا بود که مرکزيت حوزه هاي شيعي را عهده دار بوده است، اما با تاسف فراوان، اطلاعات کمي از اين مدرسه بزرگ شيعي در دسترس است. در اين مجال، در صدد ارايه بررسي هر چند ناقص از فراز و فرود اين حوزه بزرگ هستيم.
غدير از منظر عالمان اهل سنت
يکي از حوادث مهم و بزرگ تاريخ اسلام، حادثه غدير است. اين حادثه بزرگ که در اواخر عمر پيامبر اکرم (ص)، رخ داده است، منشا بسياري از حوادث، تحولات، گرايش هاف فرهنگ ها، عقايد و ايده ها گرديد. در طول 1400 سال گذشته، محققان و انديشه مندان بسياري، به پژوهش و تجزيه و تحليل و بررسي اين واقعه تاريخي پرداخته اند، پايه همه اين بررسي ها بر فرض صحت و تحقق حادثه غدير استوار است. آيا حادثه غدير ساخته و پرداخته شيعيان است؟ آيا حادثه غدير در گفتار ديگران آمده است؟ و ده ها سوال ديگر.
در اين گفتار مختصر، يه يکي از اين جوانب، يعني غدير از منظر عالمان و منابع اهل سنت پرداخته مي شود.
بررسي آيه «الرجال قوامون علي النساء» با رويکرد به تفاسير شيعي
دين مقدس اسلام که خاتم الاديان است، با توجه به نوع نگاه و رويکردي فکري و عملي آن به زندگي دنيوي و اخروي بشر، رژيم حقوقي خود، از جمله جايگاه حقوقي زن و مرد را در عرصه هاي مختلف، با يک نگاه عادلانه، فرارمزي و فرامادي و فرازماني تنظيم نموده و در نصوص قرآن، سنت را به صورت يک دستورالعمل الزامي در معرض ديد جهانيان قرار داده است. مقاله حاضر، آيه «الرجال قوامون …» را – که يکي از ده ها آيه اي است که نظام حقوقي زن و مرد را در نهاد خانواده و گستره جامعه مطرح مي نمايد – با بهره گيري از آراي ارجمند پژوهشگران فريقين در حوزه هاي تفسير، حديث فقه، تاريخ و حقوق اسلام مورد بحث و بررسي دقيق قرار داده و دستاورد و نتايج حاصله را در اختيار خوانندگان گرامي قرار مي دهد.
بررسي تاريخ تطور و اصول عقايد شيعيان بهره داوودي
فرقه بهره داوودي يکي از مذاهب منشعب از تشيع است که در سطح جهان چند ميليون نفر پيرو دارد. اساس اين فرقه بر انتخاب داوطلبانه آن قرار گرفته است، لذا افراد هر يک از جوامع بهره، آزادانه اين مذهب را پذيرفته اند و در قبول و يا رد آن آزاداند.
در اين قاله علاوه بر بررسي کلي تاريخ اين فرقه، برخي از اصول اعتقادي و آداب و رسوم شيعيان بهره داوودي به طور مختصر مورد بررسي قرار گرفته، تصويري کلي از وضعيت ديني اين مذهب ترسيم شده است.
نماز بی ولایت
برگرفته کتاب شریف الغدیر
بررسی شبهات شفاعت در آیات قرآن و تفاسیر شیعه و اهل شیعه
در این پایان‌نامه نخست درباره اقسام شفاعت از شفاعتهای واقعی و باطل، تکوینی و هدایتی، مغفرتی و حسنه، دنیوی و اخروی سخن به میان آمده و آیات نافی و مثبت شفاعت بررسی شده، سپس شبهات و ادله منکران شفاعت پاسخ گفته شده است.
بررسی آرای علمای شیعه و وهابی درباره توسل وشفاعت
این نوشتار، برخی شبهه های وهابیان را مطرح کرده و پاسخ آن ها را می‌دهد. نویسنده استدلال‌های افرادی مانند ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب در مخالفت با مقوله شفاعت و توسل را مطرح کرده و شرایط شفاعت شوندگان و شفاعت کنندگان، اقسام توسل و شفاعت و سیره مسلمانان در شفاعت و توسل را بررسیده و ادعاهای وهابیت در مقوله مظاهر کفر و شرک خواندن شفاعت و توسل را براساس ادله قرآنی و روایی به طور کلی مردود اعلام می‌کند. وی پژوهش خویش را در چهار فصل تنظیم و ارائه کرده است. در فصل اول نخست کلیاتی درباره مفهوم شفاعت، سلفیه، شیعه، توسل و وهابیت مطرح کرده و سپس ضمن معرفی اجمالی محمد بن عبدالوهاب و ابن تیمیه از سران تفکرات سلفی و وهابی‌گری، کتاب‌های علمای اهل سنت و شیعه در رد فرقه وهابیت و افکار افراطی و تکفیری را معرفی می‌نماید. نگارنده در فصل دوم به تحلیل مفهوم شفاعت در لغت، اصطلاح، آیات و روایات می‌پردازد و اقسام شفاعت مقبول و مردود را براساس آموزه‌های قرآنی بررسی می‌کند. وی در همین زمینه با اشاره به آیاتی از قرآن و روایاتی که درآن ها شفاعت به خدای متعال منسوب گردیده و با اذن الهی به غیر خداوند از پیامبران و اولیای الهی هم نسبت داده شده، احادیثی از منابع روایی اهل سنت را نیز در این زمینه مطرح و شرح کرده است. فلسفه و حکمت شفاعت، اقسام شفاعت کنندگان، شرایط شفاعت شوندگان، دیدگاه علمای شیعه و اهل سنت درباره شفاعت و طرح هفت شبهه مهم در مقوله شفاعت و پاسخ آن ها، از دیگر مندرجات فصل دوم است. در فصل سوم نویسنده پس ازتحلیل مفهوم قرآنی، روایی، لغوی و اصطلاحی توسل، آیاتی از قرآن کریم را که ناظر به توسل و مشروعیت و جواز آن است، بحث و بررسی می‌کند؛ سپس فلسفه و حکمت توسل، انواع توسل جایز و غیر جایز، مانند توسل به اسمای الهی و صفات خداوند، توسل به قرآن مجید، توسل به عمل صالح، توسل به دعای پیامبر اسلام، توسل به حق پیامبر و انبیای پیشین و توسل به خود پیامبر اکرم(ص) و آثار ایشان را از جمله توسل‌های مجاز برشمرده و به برخی از شبهه های مربوط به توسل و عدم جواز آن نیز پاسخ می‌دهد.
وهابیت و جلوه های شرک در شیعه ( شفاعت و توسل)
رساله حاضر، تحت عنوان « وهابیّت و جلوه های شرک در شیعه» می باشد که در آن سعی شده، چهره واقعی وهابیّت به همگان نشان داده شود، و همچنین به بررسی علّت مناقشه وهابیّت بر سر مسأله شفاعت و توسّل پرداخته است. وهابیّت، یکی از فرق اهل سنّت می باشد که در فقه پیرو مذهب حنبلی اند، و در عقاید و بعضی فروع، بر روش ابن تیمیه رفتار می کنند. ریشه این فرقه، از قرن 8 ه . ق توسط ابن تیمیه شروع شد و در قرن 12 ه. ق توسط محمّدبن عبدالوهاب و با همکاری استعمار و آل سعود نهادینه شد. وهّابیان توحید را به گونه ای سطحی تفسیر می کنند که جز خودشان، همه مسلمانان کافر و مشرک هستند. محل نزاع بین آن ها و دیگر فرقه های اسلامی، در ناحیه توحید الوهی ( عبادی) است و از این جهت، همه اعمال مسلمانان را از جمله شفاعت، توسل، زیارت قبور و … را عبادت غیر خدا می دانند. شرک در نزد آن ها، عبارت است از شریک قایل شدن برای خداوند و استقلال دادن به غیر خداوند، پس طلب شفاعت از غیر خداوند صحیح نیست و فقط باید از خدا صورت گیرد و توسل به ارواح طیّبه اولیاء الهی، موجب خروج از عبودیّت و رفتن به سوی شرک است. در این اثر که مشتمل بر سه بخش می باشد، در بخش اوّل، تاریخچه وهابیّت و علّت پیدایش آن، مرز توحید و شرک، وهابیّت جدید و اقدامات آن در سطح جهانی بازگو شده است، و در بخش دوم و سوم به بحث و بررسی درباره مسألة شفاعت و توسل که وهّابیِّان در این دو مورد به خطا رفته و فراوان شبهه افکنی کرده اند، پرداخته شده است. در ابتدا این دو مقوله، در لغت و اصطلاح تعریف، و فلسفه، انواع، ضرورت، شرایط آن ها بیان شده، و از دیدگاه قرآن، سنّت و سیره مسلمین به اثبات رسیده اند. در ادامه، دیدگاه وهّابیّت ذکر شده، که آن ها برای انکار هر کدام از شفاعت و توسّل، دلایلی مطرح و به آیاتی استدلال نموده اند. و در پایان به این دلایل و گزیده ای از مهم ترین شبهات آن دو، به طور مفصّل، از طریق عقل، قرآن و سنّت پاسخ داده شده است. مطالب این رساله، برگرفته از کتاب های اعتقادی شیعه و اهل سنّت، در زمینة ردّ شبهات وهّابیّت، همچنین کتاب های تاریخی، روایی، تفسیری، ادعیه، فرهنگ لغات، نشریات، روزنامه ها و اینترنت می باشد. کتاب های فراوانی در رابطه با ردّ شبهات وهّابیّت و تاریخچة آن نوشته شده، ولی در این تحقیق سعی شده نسبت به دیگر منابع که به همه مصادیق شرک، به طور اجمال پرداخته اند، به طور اختصاصی و جامع به همه جوانب شفاعت و توسّل بپردازد، و در پاسخ گویی، به آیات و روایات استناد داده شود. و سعی شده در حد امکان، در شبهات به نوشته های خود محمدبن عبدالوهاب و ابن تیمیه تکیه شود، بنابراین می توان گفت کلیه مطالب این پژوهش مستند است. همچنین در باب سنت، روایات شیعه و اهل سنت به طور جداگانه بیان شده است و به طور کلّی، هر آن چه در این پژوهش آمده، به طور همه جانبه در منبعی یافت نشد.
