تبرک از دیدگاه علمای اهل سنت
یکی از وظایف مهم مسلمان این است که عقیده و اعتقادش را خالص نموده و از هرگونه شرک و بدعت بری و پیراسته باشد. یکی از مسائلی که لازم است بحث شود «تبرک و برکت طلب نمودن» از غیر خداوند است که گاهی متأسفانه در اثر عدم آگاهی و یا بی توجهی مسلمانان گرفتار افراط و تفریط شده و از مسیر حق خارج می شوند و بنابراین در این مقاله بر آن شدیم مقداری در این باره منابع دینی را جستجو نموده و عقیده حق را در این زمینه ارائه کنیم. ان شاءالله.
بررسی شبهات وهابیت (2) تبرک
یکی از اعتقاداتی که تقریبا همه مسلمانان به آن معتقد بوده و آن را قبول دارند تبرک است. تبرک در لغت به معنای زیادت و رشد و سعادت است. در زمان پیامبر نیز این امر جاری بود و مردم به روشهای گوناگون از وجود پیامبر متبرک می شدند. تنها فرقه ای که تبرک را قبول ندارد فرقه وهابیت است که ادله نیز برای این اعتقاد خود دارند. در ادامه به برخی شبهات وهابیت در مورد تبرک پرداخته و بیان خواهد شد.
التبرک فی العقل و النقل
بررسی شبهات تبرک جستن به غیر خدا می‌باشد. در این رساله نخست ادله عقلی، نقلی و فطری تبرک جستن به غیر خدا بیان شده سپس شبهات مربوط به آن پاسخ داده می‌شود. نگارنده ضمن بررسی معنای برکت و منشأ آن به سراغ برخی از آیات رفته و مکانهای مبارک، زمانها، اسامی‌و کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مبارک در قرآن را معرفی نموده است. وی در ادامه تبرک جستن پیامبر اسلام به وحی، برخی از آثار را بیان نموده و جواز تبرک جستن به آثار مبارک از جمله قبر پیامبر(ص) و تبرک جستن به صالحلن درگاه خداوند را اثبات می‌نماید و دلایل عقلی و نقلی این مسأله را بیان می‌کند. ردّ مغالطات و شبهات ابن تیمیه و شرک دانستن تبرک و حرمت آن از دیگر زوایای مورد بحث در این رساله است.
اسلام؛ تبرک؛ وهابیت
تبرک از مسائلی است که از ناحیه وهابیان به شدت انکار شده است و آن را از مصادیق شرک شمرده اند و با کسانی که قصد تبرک جستن از آثار انبیاء و صالحان را داشته باشند، مقابله و مبارزه می کنند.
ميرسيدعلي همداني مروج تشيع در کشمير (ايران صغير)
ميرسيدعلي از عارفان بزرگ شيعه است. وي در همدان در خانداني ثروتمند و اهل سياست به دنيا آمد، اما خود در جواني توجه چنداني به سياست نداشت. همداني در علوم مختلف اسلامي تبحر داشت و قطبيت سلسله «ذهبيه رضويه» از آن او بود. از نکات جالب زندگي ميرسيدعلي همداني سفرهاي بسيار اوست که هدف آن تبليغ دين و راهنمايي مردم بود. سفرهاي متعدد او به کشمير، اين ديار را به پايگاه استواري براي اسلام تبديل کرد. برخي از ملاحضات صوري همداني در مکاتباتش با حاکمان سني باعث شد تعدادي از نويسندگان، وي را از صوفيان سني برشمارند، در حالي که مدارک روشني دال بر تشيع او موجود است. زمانه همداني مصادف است با حمله مغول به ايران. از وي آثار و نوشته هاي متعددي برجاي مانده که بسياري از آنها به صورت خطي است و به چاپ نرسيده است.
فرانقش هدايتگري و سيره اجتماعي فاطمه عليها السلام
سيره اجتماعي فاطمه (عليها السلام) را بر اساس تعامل بين شبکه ارتباطات اجتماعي آن حضرت و مولفه هاي موثر بر منزلت ايشان، مي توان به دست آورد. منزلت ايشان از سه خاستگاه متاثر بود: نخست برخورداري از سرشتي پاک، ديگري وابستگي به خانواده اي پاک و برگزيده و سوم شهروندي جامعه اسلامي. شبکه ارتباطات اجتماعي فاطمه(عليها السلام) را نيز خانواده، خويشاوندان، خواص صحابه پيامبر(صلي اله عليه و آله) و صاحب نفوذان مدينه، زنان مدينه، مراجعه کنندگان براي تقاضاهاي مالي يا علمي و سرانجام توده مردم تشکيل مي داد. هدايتگري به مثابه يک فرانقش همه نقش ها و ابعاد سيره اجتماعي فاطمه (عليها السلام) را زيرمجموعه خود قرار مي دهد. در اين مقاله، بخشي از يافته هاي مربوط به سيره اجتماعي فاطمه (عليها السلام) با محوريت ارايه الگوي زيستي همسان با توده مردم و معطوف به فرانقش هدايتگري به عنوان درآمدي بر شناخت سيره اجتماعي آن بانوي بزرگوار، مورد بررسي قرار گرفته است.
نقش نخبگان شيعي عراق در تحولات سياسي کشور (1921ـ1958)
تحولات اخير عراق، يکي از عوامل مهم گسترش مطالعات مربوط به آن از آغاز تشکيل دولت ملي و حتي قبل از آن و اثرات آن بر تاريخ سياسي و اجتماعي کشور است. در اين مقاله تلاش شده است از يک سو نقش علماي دين و نخبگان شيعي در انقلاب سال بيست (1920) عراق و تشکيل اولين دولت ملي عراق مورد بحث و بررسي قرار گيرد و از سوي ديگر نمونه هايي از طرد و محروميت آنان در طول تاريخ، حتي پس از انقلاب سال بيست، از مناصب سياسي و حکومتي و مسلط کردن اقليت اهل سنت بر اکثريت شيعيان مطرح گردد.
در شرايط کنوني، تحول اساسي در حاکميت عراق و دستيابي شيعيان به قدرت سياسي، با کمک آمريکا به وجود آمده است که علي رغم ضرورت اجتماعي ـ سياسي بودن، از شکنندگي ويژه اي نيز برخوردار است. شکنندگي مزبور از آنجا ناشي مي شود که شرايط کنوني تا اندازه زيادي به درجه وابستگي حکومت جديد به آمريکا و پذيرش خواسته هاي آن بستگي دارد.
منقبت حضرت علي (عليه السلام) در مثنوي هاي چهارگانه عطارنيشابوري
توجه به مدح، منقبت و زندگي حضرت علي (عليه السلام) از جمله بخش هاي نخستين اکثر مثنوي هاي فارسي، بهويژه مثنوي هاي حکمي و عرفاني است. شاعر در اين بخش ضمن برشمردن صفات و ويژگي هاي ايشان، بسياري از حوادث مهم زندگي حضرت را به صورت موجز بيان مي کند.
پژوهش حاضر، بررسي اين موضوع در چهار مثنوي اسرارنامه، الهي نامه، مصيبت نامه و منطق الطير عطار نيشابوري است. در اين تحقيق، ابتدا صفات و ويژگي هاي حضرت امير (عليه السلام) دسته بندي و تحليل شده است، سپس مسايل و حوادث مربوط به ايشان با عنوان اشارات استخراج شده، بر اساس مستندات تاريخي و تفسيري بررسي گشته است. در بخش سوم نيز آيات و احاديثي که در شأن علي (عليه السلام) آمده، يا احاديثي که از ايشان نقل شده و عطار بدان ها پرداخته است، بررسي شده است.
خدمات علمي جابربن يزيد جعفي به اسلام و شيعه
ابومحمد جابر بن يزيد جعفي کوفي (حدود 50ـ128 ق) از تابعان و از اصحاب نامدار و مورد وثوق امام باقر و امام صادق(عليهما السلام)است. او در اواخر دوره اموي، يک مرجع عمده درباره علوم ديني زمانش به شمار مي رفت. عمده فعاليت هاي علمي اين عالم برجسته شيعي و شاگرد مکتب اهل بيت(عليهم السلام) در شاخه هاي تفسير، حديث، تاريخ، فقه و کلام بوده، از آن جا که شاگردان نامداري از شيعه و سني داشته است، سهم فراواني در توسعه اين علوم در بين عامه مسلمانان و به خصوص شيعيان امامي داشته است.
تجلي عاشورا و انقلاب حسيني در شعر شيعه
اين مقاله با بررسي زمينه هاي تاريخي، سياسي، اجتماعي، فرهنگي و ادبي شعر حماسي ـ آييني عاشورايي، دوره شکل گيري و تحول آغازين و ساختار آن را تبيين مي کند و ارزش هاي ديني نهفته در قيام کربلا، همچون استمرار غدير و ولايت، تولي و تبري، جهاد و شهادت و انتظار را منعکس مي سازد. در ادامه، شيوه هاي تبليغ و ترويج آرمان هاي انساني و اسلامي همانند ظلم ستيزي و عدالت محوري و انديشه هاي انقلابي تشيع را مطرح مي نمايد. مقاله حاضر، در موضوعات يادشده، نمونه هاي تأمل برانگيز و آموزنده را از گستره ادبيات عربي ارايه مي دهد و در پايان به بررسي پيامدهاي ارزشي و ادبي اين شعر مي پردازد.
اهم مباني تفسير قرآن از منظر مفسران شيعه
مباني تفسير قرآن يکي از مهم ترين مباحث در حوزه علوم قرآني به شمار مي آيد و پيوسته مورد توجه و اهتمام قرآن پژوهان و علاقه مندان به قرآن کريم به ويژه مفسران بزرگ شيعه بوده است. مقاله حاضر با هدف بررسي اهم مباني و پيش فرض هاي مفسران قرآن در تفسير تدوين شده است. در اين پژوهش، سعي شده است که کامل ترين و اهم مباني از منظر مفسران شيعه برگزيده شود و مورد تحليل قرار گيرد. انواع مباني تفسير قرآن از منظر مفسران شيعه عبارتند از: قدسي بودن قرآن، نص و قرائت واحد قرآن، امکان و جواز تفسير، حجيت ظهور قرآن، نياز مخاطبان قرآن به تفسير، ساختار چندمعنايي قرآن، زبان قرآن، منابع تفسير قرآن، انسجام و پيوستگي آيات، و جامعيت قرآن; که در اين مقاله به اهمّ آنها که قدسي بودن قرآن، امکان و جواز تفسير، ساختار چندمعنايي قرآن، زبان قرآن و انسجام و پيوستگي آيات مي باشند، پرداخته مي شود.
نقدی برعقاید وهابیت (توسل، شفاعت)
وهابیت با تعریف خاصی که در مورد عبادت و شرک دارند، توسل کردن به اولیای الهی را در برخی موارد عبادت و شرک تلقی می‌کنند. در این مقاله با بررسی مفهوم شرک و عبادت، و با تقسیم توسل به اقسام هشتگانه، ادله وهابیت بر عدم جواز و گاهی شرک بودن توسل مورد بررسی قرار گرفته است، و حکم هر یک از اقسام توسل با ادله قرآنی و روایی تبیین شده است.
