امام صادق (ع) از نظر اهل سنت
همه مسلمانان (شیعه و سنی) برای خاندان پیامبر و اهل بیت علیهم السلام احترام و جایگاه خاصی قائل اند که نظیر آن را برای دیگران قائل نیستند. این علاقه و دلبستگی به خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نقطه اشتراک تمامی مسلمانان است و می تواند عاملی برای پیوند و نزدیکی آحاد جامعه اسلامی به یکدیگر باشد. امام صادق علیه السلام به عنوان یکی از مصادیق و افراد این خاندان ، علاوه بر جایگاه مذهبی ویژه اش در میان شیعیان ، مورد توجه اهل سنت بوده و می باشد.
امام باقر (ع) و حفظ و صیانت حدیث
اهل‌بیت رسول اکرم (ص) طبق سفارش آن حضرت که در آخرين لحظات حيات فرمودند: «اني تارک فيکم خليفتين، کتاب الله حبل ممدود و ما بين السماء و الارض، او ما بين السماء الي الارض و عترتي اهل بيتي و انهما لن يفترقا حتي يراد علي الحوض» (ابن حنبل {بی‌تا}: ج 5، 182 و 189؛ سيوطي 1421: ج 2، 60)، بالاترين مرجع علمي در کنار قرآن کريم هستند که خداوند متعال براي هدايت و رهبري مسلمانان پس از رسول اکرم (ص) آن‌ها را برگزيد. امام باقر (ع) پنجمين امام و پس از پيامبر (ص) درزمانی سکان کشتي هدايت را به دست گرفتند که شرايط اجتماعي، سياسي نسبتاً متفاوت با دوران ائمه پيشين بر جامعه حکم‌فرما بود به‌گونه‌ای که آن حضرت تا حدي توانستند به آموزش علمي مسلمانان بپردازند و درهاي علوم مختلف را به روي آنان بگشايند. در اين جستار به گوشه‌هایی از حرکت‌های علمي و توصيه و تأیید ثبت و حفظ حديث، آن بزرگوار اشاره می‌کنیم.
تجربه تفسیری و امام سجاد (ع)
یکی از اقسام مهم تجربه دینی، تجربه «تفسیری» است. این مقاله با روشی توصیفی – تحلیلی، این قسم از تجارب دینی را با تأمل بر نیایش‌های امام سجاد (ع)، بررسی و محورهای اساسی بینش آن امام بزرگوار درباره این قسم از تجارب را تحلیل و تبیین می‌کند. ابتدا تجربه تفسیری را تبیین مفهومی کرده، سپس ارتباط آن را با تبیین دینی بازگفته‌ایم. و آنگاه با تقسیم تبیین، به عقلانی و غیرعقلانی، عقلانیت تفسیرهای دینی را خواهیم گفت. در این مقاله تأثیر و تأثر دوجانبه تجربه تفسیری و احوال و عواطف آدمی، ارتباط تجربه تفسیری با برخی از آموزه‌های اصلی اسلام، ازجمله توحید افعالی و اسمای الهی از منظر امام سجاد (ع)، موردبررسی قرارگرفته است و برای تأیید، نمونه‌های متعددی از فرازهای مناجات‌های گوناگون امام سجاد (ع) نقل‌شده است.
رفتارشناسی مردم کوفه در نهضت حسینی
به‌راستی چرا آن‌گونه كه از تاريخ برمی‌آید مردم كوفه على‌رغم دعوت اوليه از سيدالشهدا (ع) از يارى و همراهى حضرت نه‌تنها سر باز زدند بلكه در كنار دشمنان امام (ع) قرار گرفتند؟ در مراحل تاريخى پيش از عاشورا و پس‌ازآن نيز چنين رفتارهايى را از مردم كوفه در تاريخ سراغ داريم. آيا به‌راستی متن مردم كوفه و توده آنان چنان‌که معروف است، همین‌گونه بوده‌اند و آيا به‌راستی در كربلا كسانى كه در مقابل امام حسین (ع) شمشير كشيدند، همه از بدنه و متن اصلى مردم كوفه بودند؟ برخى صاحب‌نظران چنين نگاهى به كوفه ندارند ولی نگاهی كه نوعاً به مردم كوفه مى‌شود همان است که در اذهان عمومى نيز وجود دارد. مقاله‌اى كه پيش روى داريد از همين منظر معروف به مردم كوفه نگريسته است. نويسنده در مقاله خود، در پى يافتن پاسخ مستدل به اين پرسش است كه چه عوامل و زمينه‌هايى در جامعه و آحاد مردم كوفه، سبب جدايى آنان از یاری‌رساندن سيدالشهدا (ع) شده است. وى پيشينه مردم كوفه قبل از حادثه كربلا را بى‌وفايى، جهاد گريزى و تن دادن به ننگى كه با شهادت اميرالمؤمنين (ع) و امام مجتبى (ع) دامن‌گیرشان شده مى‌داند. نويسنده علل و عوامل ريزش كوفيان از گرد امام حسین (ع) را دنياخواهى، وحشت از اختناق امويان، وابستگى مردم به حكومت، تابع احساسات بودن، نظام ناپذيرى كوفيان و ابن‌الوقت بودن آنان مى‌داند و براى نمونه، سه مصداق را نيز بازگو می‌کند.
امام حسن مجتبی (ع) و قرآن کریم
اين نوشته كوشيده است بر اساس منابع تفسيري اهل سنت، ديدگاه مفسران اين طائفه را درباره شخصيت امام حسن مجتبي (ع) در حوزه مباحث تفسيري، گزارش، بررسي و تحليل نمايد. صلح امام مجتبي (ع)، ديدگاه آن حضرت درباره قرآن و چگونگي تفسير آن و سرانجام نوع تفسير ايشان از آيات قرآن كريم، سه محور اين نوشته است.
اوضاع حکومت امام علی (ع) (امام علی (ع) در پیشبرد اهداف حکومتی خود با چه مشکلاتی مواجه بود؟)
این مقاله به بررسی اوضاع و شرایط حکومت امام علی (ع) و تأثیر آن بر اجرای برنامه‌های آن حضرت می‌پردازد. دگرگونی‌های پیش‌آمده در بینش و روش مسلمین، اوضاع آشفته اجتماعی ناشی از شورش عمومی علیه خلیفه سوم و قتل او، تضعیف نهاد خلاف به دنبال دو خلیفه کشی متوالی، اختلافات ناشی از خونخواهی عثمان، وجود دشمنی‌های ریشه‌دار میان قبایل قریش، اطاعت نکردن شهرها و مناطق مهم دنیای اسلام از حکومت امام و کافی نبودن یاران و کارگزاران همراه، از مهم‌ترین عواملی است که اوضاع را برای حکومت امام و پیشبرد برنامه‌های ایشان دشوار و آن را با ناکامی قرین کرد.
جایگاه حضرت فاطمه (س) در منابع اهل تسنن
بسیاری از دانشمندان اهل تسنن درباره حضرت فاطمه زهرا (س) قم زده و گزارش‌هایی در احوال و زندگانی آن حضرت ارائه کرده‌اند و سخنانی از رسول خدا (ص) را درباره آن حضرت ثبت نموده‌اند. از بررسی روایات به دست آمد که هیچ‌گونه ذم یا خرده‌گیری درباره حضرت زهرا (ع) یافت نمی‌شود و همه به آن حضرت احترام گذاشته‌اند و مدح‌هایی درباره آن حضرت ثبت کرده‌اند و نتوانسته‌اند بر وجود مبارکش خدشه یا ایرادی وارد کنند. حتی برخی از نویسندگان وقایع تلخ پس از رحلت پیامبر (ص) را گزارش کرده‌اند و نتوانسته‌اند نسبت به اهانت‌های وارد بر آن حضرت و بی‌وفایی امت اسلام و کوتاهی در حق اهل‌بیت پیامبر (ص)، بی‌تفاوت باشند. این مقاله به سبب محوریت وجود مبارک آن حضرت، احوال و جایگاه ایشان را در منابع اهل تسنن بررسی و عرضه نموده است.
بازگشت سنن جاهلی در دوران پس از پیامبر (ص) و نقش آن در تحول منزلت زن
اسلام در روزگار و در سرزمینی ظهور کرد که زن به لحاظ حقوقی و اجتماعی در موقعیتی فروتر از مردان قرار داشت. پیامبر اکرم (ص) کوشید تا تحولی بنیادین در فرهنگ جامعه جاهلی آن روز ایجاد کند. از سویی زمینه رشد و تعالی همه‌جانبه زنان را فراهم سازد و از سوی دیگر دیدگاه جامعه را نسبت به ایشان متحول نماید. این امر در عصر آن حضرت به نحوی چشمگیر محقق گردید اما ازآنجاکه پس از وی تداوم این حرکت فرهنگی با موانعی جدی مواجه شد، لذا تعالیم اسلام درباره منزلت انسانی زنان کم‌رنگ و دیدگاه جامعه نسبت به ایشان دگرگون گردید. پژوهش حاضر بررسی نقش بازگشت سنن جاهلی در تحول منزلت زنان در دوران پس از پیامبر (ص) می‌باشد.
بحثی درباره آزادی سلمان فارسی 2
سلمان فارسی از شخصيت هاى اسلامى بلندآوازه و از صحابه معروف پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله است. وى با اين كه ايرانى نژاد بود در ميان عرب ها و مسلمانان حجاز كه غالباً عرب نژاد بودند به مقامى رفيع و مرتبه اى بلند دست يافت. شاید اهمیّت سلمان و عظمت و جلال او در میان مسلمانان موجب شده که برخی افراد برای شخصیّت‌های مورد احترام خود و کسانی که در گردآوری فضایل و مناقب برای آنان در تلاشند، نصیبی در این شخصیّت بزرگ دست‌و‌پا کنند و نشان دهند که آنان بر شخصیّتی چون سلمان برتری دارند؛ در نوشتار قبلی و این نوشتار به اختصار درباره شخصیت سلمان و کیفیت آزادی سلمان می پردازیم.
بحثی درباره آزادی سلمان فارسی 1
سلمان فارسی از شخصيت هاى اسلامى بلندآوازه و از صحابه معروف پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله است. وى با اين كه ايرانى نژاد بود در ميان عرب ها و مسلمانان حجاز كه غالباً عرب نژاد بودند به مقامى رفيع و مرتبه اى بلند دست يافت. شاید اهمیّت سلمان و عظمت و جلال او در میان مسلمانان موجب شده که برخی افراد برای شخصیّت‌های مورد احترام خود و کسانی که در گردآوری فضایل و مناقب برای آنان در تلاشند، نصیبی در این شخصیّت بزرگ دست‌و‌پا کنند و نشان دهند که آنان بر شخصیّتی چون سلمان برتری دارند؛ در این نوشتار و نوشتار بعدی به اختصار درباره شخصیت سلمان و کیفیت آزادی سلمان می پردازیم.
ایمان فاطمه بنت اسد سلام الله علیها و تکریم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم
فاطمه بنت اسد، مادر امام علی علیه السلام، همسر ابوطالب و از زنانی است که جزو اصحاب پیامبر صلّی الله علیه و آله به شمار می‌روند. او اولین زنی است که با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله بیعت کرد. از پیامبر صلّی الله علیه و آله سخنانی درباره فاطمه بنت اسد نقل شده است که نشان از جایگاه ویژه او نزد آن حضرت دارد. ز آنجا که پیامبر اسلام در کودکی، پدر، مادر و جدش را از دست داد، از ۸ سالگی تحت سرپرستی عمویش ابوطالب درآمد. فاطمه بنت اسد به عنوان همسر ابوطالب در سرپرستی رسول خدا صلّی الله علیه و آله شریک بود. در این نوشتار به جملات و رفتارهای پیامبر که حاکی از عظمت روحی فاطمه بنت اسد دارد اشاره ای می کنیم.
برخورد دوگانه با دشمنان و محبان اهل بیت علیه السلام
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ». بحث امروز من برخورد دوگانه‌ی بعضی از بزرگان سلفی یا پدران وهّابیت با روات طرفدار امیر المؤمنین (علیه السّلام) است، یا برخورد دوگانه و عجیب این‌ها با طرفداران اهل بیت (علیهم السّلام) هستند یا دشمن اهل بیت. عجیب است که یکی از این افراد برجسته شخصی به نام عبیدالله بن موسی […]
