تاریخ اهل سنت – برگه 130

نقد آراء واندیشه های تفسیری ابن تیمیه

ابن تیمیه از دانشمندان حنبلی قرن هشتم هجری است که زندگی بسیار پر فراز و نشیبی داشته است. ابن تیمیه آثار و تألیفات فراوانی دارد که بیشتر آنها با جهت گیری اعتقادی و مبارزه با بدعت هایی است که در نظر وی، در جامعه ی مسلمین وجود داشته است. او با صوفیه، اندیشه ی اشعری، شیعه و معتزله به شدت مبارزه کرد.
درباره ی تفسیر وی، حقیقت آن است که ابن تیمیه تفسیری به نام کبیر یا صغیر ننوشته، بلکه تنها چند سوره ی پراکنده را تفسیر کرده است، امّا در میان آثار کلامی و اعتقادی او، مباحث تفسیری مطرح شده است.

شیوه مبارزه مخالفان با فضائل اهل بیت

نام و موضوع این پایان نامه:شیوه های مبارزه مخالفان با فضائل اهل بیت علیهم السلام تعداد و نام فصول:این تحقیق دارای پنج فصل و یک خاتمه به شرح ذیل است: الف – فصل اول :کلیات ب – فصل دوم: خشونت ج – فصل سوم:آزار زبانی د- فصل چهارم :اخفا و انکار درباره فضائل و مناقب ه – فصل پنجم:استفاده از سلاح حدیث نبوی و – خاتمه : چند کلمه ای دیگر و پیشنهاد ها در فصل اول به طرح بحث،طرح سوالها،طرح موضوع تحقیق و هدف از آن و در انتها شرح فصول این تحقیق پرداخته شده است. در فصل دوم به تاریخ خشونت ضد اهل بیت و شرح شواهد و نمونه های اعمال خشونت به معنی وسیع کلمه نسبت به اهل بیت،نوادگان و شیعیان آن پرداخته شده است. در فصل سوم تفسیری درباره مفهوم آزارهای زبانی ،آغاز ،بنیان گذاران،اهداف،آثار و نیز بیان نمونه های تاریخی آزارهای زبانی در مفهوم وسیع کلمه نسبت به سه طبقه فوق آمده است. در فصل چهارم به بیان داستان منع از نقل و تدوین حدیث نبوی،عوامل ،اهداف و آثار آن و سپس شرح موارد زیادی از اخفا وانکار فضائل اهل بیت برمی خوریم. درفصل پنجم پدیده جعل و تحریف حدیث نبوی بررسی و بعد از آن برخی احادیث جعلی بیان و نقد می شود و تبعات سو/ئ هر یک و نیز اصل صحیح حدیث یا تاریخ تحریف یا جعل شده گفته می آید. در خاتمه نیز سخنی کوتاه تحت عنوان چند کلمه ای دیگر و سپس 5 پشنهاد مطرح می شود. نوع و شیوه تحقیق:این پژوهش از نوع کتابخانه ای و به روش توصیفی – تحلیلی تهیه شده است و مواد بررسی شده تماما از منابع اهل سنت استخراج شده است. هدف از این پژوهش:هدف ما آشنایی علاقه مندان به تاریخ مبارزات،با خاندان رسول خدا است تا از این رهگذر به دامنه تخریبی که ضد اهل بیت رخ داده است واقف شوند و پس از آن یا به کارگیری روش های مناسب ،فریب خوردگان را آگاهی دهند و هم هر یک به نوبه خود در صدد کاستی از ابعاد تخریب و جبران برآیند.

روش شناسی ابن عاشور در تفسیر التحریر و التنویر

در این پایان نامه طی دو بخش به معرفی محمدطاهر بن عاشور(12961393ق) و تفسیر و روش تفسیری او پرداخته شده است. در بخش اول، حیات ابن عاشور و محیط و فعالیت های علمی و تألیفات او معرفی شده است. در بخش دوم، تفسیر ابن عاشور بررسی شده و از این موضوعات سخن به میان آمده است: مشخصات کلی تفسیر، شیوه تفسیری ابن عاشور، مسائل کلامی در التحریر و التنویر، اهل بیت(ع) در آن تفسیر، و علوم قرآنی در آن تفسیر.

روش تفسیری ابن تیمیه

ابن تیمیه در تفسیر روشی ظاهرگرایانه در پیش گرفته است؛ به طوری که در ظواهر آیات آنقدر تعصب و تحجر نشان می دهد که حاضر به اندکی تعمق در زوایای پنهان آیات نیست و احتمال خلاف آن را هم نمی دهد. در این مقاله به بررسی منش و روش تفسیری ابن تیمیه پرداخته می شود و ظاهرگرایی در تفسیر، انکار مجاز و مخالفت وی با تأویل مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.

جایگاه صحیح مسلم در سیر تدوین حدیث

در این پژوهش که شامل سه قسمت کلی به شرح زیر: 1-سنت ،دومین منبع اجتهاد 2- چگونگی انتشار حدیث اهل تسنن 3-صحیح مسلم می باشد،مباحث زیر: مقایسه سنت و کتاب ،سنت از نظر خلفای راشدین ،اعتبار سنت صحابه ،عدالت صحابه،شیوه فقیهان صحابی در استنباط احکام،اعتبار سنت ائمه (ع)،سیری در طبقه بندی محدثین و فقها،تابعین ،مکاتب فقهی در دوران تابعین،شناسنامه کلی فقه تابعین،سنت متصل ،اقسام حدیث به اعتبار سند،تدلیس در حدیث،روش های تدوین حدیث، در قسمت اول؛ و؛ عصرنهی از احادیث رسول (ص)، مرحله تکثیر و جعل حدیث{(نقش اساسی و بنیانی معاویه در جعل حدیث)،(احادیث مجعول)،(نقش قصه پردازان در تاریخ اسلام)}، مرحله تدوین جوامع حدیثی ،کتاب های حدیثی مشهور از آغاز دوره رفع منع تا «ابی عوانه»(شامل شانزده کتاب) ،مقایسه ترتیب کتاب های شانزده گانه حدیثی اهل سنت با ترتیب صحیح مسلم، در قسمت دوم،و؛ زندگی مسلم ،آثار و تالیفات مسلم ،بررسی سند و روات صحیح مسلم تا «نووی»، استناد یا عدم استناد الهی صحیح مسلم،بررسی روات صحیح مسلم{(ائمه اهل بیت (ع) و شیعیان) ، (محدثان) ،(راویان ضعیف)، (دوستان بنی امیه و آل زبیر) ، (افراد تاثیر گذار در سیر تدوین حدیث و فقه اهل سنت)}، سیری در فهرست کتاب ها و تعداد ابواب صحیح مسلم،بررسی محتوایی صحیح مسلم{(افراد مطرح شده در کتاب الفضائل)،(نسبت های دروغ به رسول الله صل الله)،(مناقب اهل بیت(ع)،(نسبت های دروغ به اهل بیت ع) ،(روایات تاثیر گذار در فقه اهل تسنن)}، بررسی ارزش و جایگاه واقعی صحیح مسلم، در قسمت سوم؛ مطرح شده است.

جایگاه سنت در مکتب اهل بیت علیهم‌السلام و نقدی بر فصل ( سنت نزد شیعه) ‏از کتاب اصول مذهب الشیعه الامامیه الاثناعشریه

یکی از مسائلی که از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بحث و پژوهش در مورد سنت است. ما دراین پایان نامه بحث خود را به این مسأله ‏اختصاص داده و آن را به دو بخش تقسیم نموده ایم: ‏ بخش اول: درباره ی جایگاه سنت در مکتب اهل بیت علیه السلام است که شامل تعریف سنت و حجیت آن، حجیت سنت اهل بیت علیهم ‏السلام و آنچه به این بحث مربوط می¬شوند مانند عصمت اهل بیت علیه السلام. ‏ آنگاه به موضع¬گیری شیعه ی امامیه در برابر سنت شریف پرداختیم و اشاره کردیم که یکی از افتخارات مکتب اهل بیت علیه السلام تدوین ‏سنت است و به بررسی علت های منع تدوین حدیث نزد برادران اهل سنت و دیدگاه های مختلفی که در این مسأله ی مهم وجود دارد پرداختیم. ‏ سپس افتخارات دیگر مکتب اهل بیت علیهم السلام را برشمردیم که عبارتند از:‏ ‏-‏ جامعیت متون دینی ‏-‏ پذیرفتن خبر موثقی که از جانب برادران اهل سنت روایت شده است ‏و عرضه کردن روایات بر کتاب خدا بخش دوم: در مورد پایان نامه ی دکترای دکتر قفاری و نقد فصل (سنت نزد شیعه) از پایان نامه ی یاد شده است که نام آن را (أصول مذهب الشیعة ‏الإمامیة الإثنی عشریة) نهاده است. ‏ ما در این بخش ابتدا به معرفی کتاب، نویسنده و بیان انگیزه ای نگارش پرداختیم آنگاه اشکالات کلی کتاب و پس از آن اشکالات مربوط به ‏روش مؤلف در پژوهش خود را ذکر کردیم و به این نتیجه رسیدیم که نگارنده، روش علمی را در کتاب خود به کار نبسته است که این مسأله ‏برای او مایه ی تأسف است. ما امید آن را داشتیم که وی در پژوهش خود از در انصاف وارد بحث می شد و سعی و تلاش او هم بستگی و ‏یکپارچگی را برای فرزندان این امت اسلامی به ارمغان می آورد.

تفسیر ثعالبی و انتقادهای ابن تیمیه

ثعالبی(ثعلبی) مفسر، محدث و فقیه شافعی مذهب، دارای تألیفات متعددی می‌باشد. مهم ترین و مشهورترین اثر ثعلبی الکشف والبیان عن تفسیرالقرآن معروف به تفسیر الثعلبی است تفسیر ثعلبی را باید در زمره تفاسیر جامع و دایرة المعارف گونه بر شمرد، گرچه اغلب، آن را تفسیری مأثور یا روایی به حساب آورده اند. از تفسیر ثعلبی انتقادهایی هم شده، از جمله مفسر حنفی، احمدبن محمد رازی، نقدی مستقل بر این کتاب با نام مباحث التفسیر نوشته است . عمده انتقادهایی که از این تفسیر شده، درباره احادیث و اخبار آن و در مقام تضعیف مؤلف در روایت حدیث بوده است. اما در طول تاریخ تفسیر، تندترین انتقادها از ثعلبی و تفسیر او را ابن تیمیّه، مطرح کرده و پس از وی، این انتقادها در میان پیروان تفکر او رواج یافته است. تعبیراتی که ابن تیمیّه درباره ثعلبی و تفسیر او به کار برده نشان می دهد که انتقاد وی از ثعلبی محدود به ذکر احادیث فضائل سوره ها یا نقل برخی حکایات و قصص نیست و ظاهراً ریشه در امر دیگری دارد. با بررسی انتقادهای ابن تیمیه بر ثعالبی می‌توان گفت وی با اثرپذیری از استادانی چون حاکم نیشابوری و بر اساس رویکرد خاص خود، احادیث بسیاری درباره فضائل و مناقب اهل بیت(ع)، به ویژه امام علی علیه السلام، در تفسیر خود آورده است؛ لذا مورد انتقاد شدید ابن تیمیه قرار گرفته است.