پژوهشی در جایگاه کلامی بزنطی و منزلت وی نزد امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام

بررسی حیات فرهنگی و اجتماعی اصحاب امامان شیعه:، نظر تاریخ‌پژوهان دهه‌های اخیر را به خود جلب کرده است. اغلب پژوهش‌های جدید، احمد بن محمد بن عمرو بن ابی‌نصر بزنطی (م221هـ‌.ق) را به عنوان یکی از اصحاب امام رضا(ع) مورد توجه قرار داده‌اند اما به همراهی او با امام جواد(ع) و نیز جایگاه کلامی او به صورت بایسته نپرداخته‌اند. این نوشتار پس از مروری بر زندگی‌نامه بزنطی، آرای کلامی او را موضوع بررسی خود قرار داده است و پس از ارائه تحلیلی درباره جایگاه او در بین جریان‌های کلامی آن روزگار، روایات کلامی او را با تکیه بر محتوا و قالب بیان آن، گزارش کرده است؛ در ادامه، میزان و چگونگی ارتباط او با این دو امام را با استناد به شواهد تاریخی، مقایسه کرده و با اثبات این مدعا که پاره‌ای از روایات بزنظی از امام رضا(ع)، در حقیقت منقول از امام جواد(ع) است، به این نتیجه رسیده است که وی، با وجود فاصله جغرافیایی که با اصحاب امام رضا(ع) داشت، توانست در عهد امام جواد(ع) هم جایگاه ویژه خود را در بین آنان حفظ کند.

رفتار شناسی امام رضا علیه السلام در جریان غلو

پدیدة غلو آفتی است که به دلایل مختلف در میان شیعیان، مانند دیگر گروه‌های اسلامی و غیر اسلامی راه یافت و عده‌ای را به بیراهه کشاند. عقاید غالیان شیعی دارای نظم و انسجام خاصی نبود، ولی بنیان عقاید آنها بر درجة خدایی و الوهیت قائل شدن برای پیامبر اعظم6 و به مقام خدایی و نبوت رساندن ائمه معصوم: استوار بود. غالیان با افکار و گفتار خود، اصل توحید را هدف قرار می‌دادند. در نتیجه با توجه به اهمیت مسئله، ائمة شیعه از راه‌های مختلف و به شدت با غلو و غالی‌گری به مبارزه می‌پرداختند و افکار و گفتار غالیان را نفی می‌کردند. در این راستا امام رضا علیه السلام به شدت با غالیان برخورد کرد و آنها را طرد و لعن ‌نمود. بررسی مواضع امام رضا علیه السلام پس از بیان پاره‌ای از افکار، گفتار و رفتار غالیان آن زمان، موضوع نوشتار حاضر است.

ولادت امام رضا علیه السلام

شب میلاد با سعادت امام رضا علیه السلام در تاریخ 12 مرداد 1396 آیت الله صدیقی به سخنرانی در مسجد جامع ازگل پرداختند که مشروح آن تقدیمتان میگردد.

فقه در مذهب شیعه: ترجمه‌ای نویافته از شرایع ‌الدین، منسوب به امام رضا علیه السلام

این گفتار، ترجمه‌ای است کهن، متعلّق به دوره تیموریان، سدة علیه السلام یا 8 هجری، از رسالة شرایع الدین که امام رضا علیه السلام در پاسخ به مأمون بیان فرمود. اصل رساله در منابع حدیثی شیعی آمده و ترجمه به صورت نسخه خطی در کتابخانه ملی انگلستان بوده که برای نخستین بار منتشر می‌شود.

تعلیقاتی بر خطبه امامت امام رضا علیه السلام نقل از کتاب لوامع الانوار شرح عیون اخبار الرضا علیه السلام

این گفتار، شرحی است کوتاه بر خطبة امام رضا علیه السلام در وصف مقام امامت، که از کتاب چاپ نشدة لوامع الانوار فی شرح عیون اخبار الرضا علیه السلام نوشته سید نعمت الله جزایری نقل شده است.

معرفی سه کتاب مشتمل بر مجموعة مقاله‌ها، در موضوع امام رضا علیه السلام

جنبه‌‌های برجسته و آموزه‌‌های نورافشان در متون و اخبار رسیده از امام رضا علیه السلام ، با وجود پژوهش‌‌های پرشمار، همواره نکاویده‌‌های فراوان دارد. در این مقاله، سه مجموعه معرفی می‌شود که هر کدام دربرگیرندة ده‌‌ها نوشتار و مقالة با ارزش علمی ‌بوده و به صورت کتاب، چاپ شده است. اول و دوم دو جلد مجموعه با نام «ابعاد و شخصیت و زندگی حضرت رضا علیه السلام » که در کلّ مشتمل بر 25 نوشته است. سومین مجموعه مقاله کتابی‌ست با عنوان «جستاری در ادعیه رضویه» که در یک جلد چاپ شده و شامل 25 مقاله می‌باشد. معرفی مختصری از هر پژوهش در ادامه خواهد آمد. غالباً مقالات و تحقیق‌‌هائی که در قالب همایش‌‌ها ارائه می‌شوند، کمتر مورد توجه قرار گرفته و اطلاع‌رسانی درستی در مورد آنها صورت نمی‌گیرد، و سایت‌‌های معروفی که مقالات را نمایه می‌کنند نیز به اینگونه مجموعه‌‌ها توجه ندارند، لذا هدف از این گزارش، اطلاع رسانی به جامعة علمی‌ کشور است تا از وجود چنین پژوهش‌‌هایی بی‌خبر نمانند. اگر چه گاه نکات مثبت و یا منفیِ تحقیق‌‌ها مطرح شده، ولی نگارنده به هیچ روی، رویکرد تحلیل، تمجید، و یا نقد نداشته است.

مجلس امام رضا علیه السلام : مناظره‌ای دینی در بارگاه خلیفه مأمون

نویسنده، مجالس مناظرة امام‌رضا علیه السلام را بر اساس شخصیت حاکم (مأمون)، ویژگی‌های مجالس و موضوعهای مورد بحث تحلیل می‌کند و گزارشی مختصر از چند مجلس می‌آورد. نگاه تطبیقی نویسنده به نتایجی مبتکرانه رسیده است.

مکتب تفسيری امام علی بن موسی الرضا علیه السلام

روايات تفسيري امام رضا علیه السلام به دليل شرایط خاصّ سياسي و علمي زمان خود، از اهميت خاصي برخوردار است، به گونه‌ای که مي‌توانيم بر آن به مكتب تفسيري امام رضا علیه السلام اطلاق نماييم؛ زیرا ايشان در دوران سکونت در مرو تا حدودی آزادانه و تقریباً بدون تقیه به نشر معارف اسلامی می‌پرداخت؛ نویسندگان به بررسي روش تفسير امام رضا علیه السلام در مکتب تفسیری ایشان پرداخته و روش‌هاي گوناگون امام را در تفسير قرآن بيان كرده‌اند. امام علیه السلام در همه روش‌هاي تفسيري قرآن، از روش تفسير قرآن به قرآن استفاده كرده است. در پايان به مباحث علوم قرآن از نگاه امام رضا علیه السلام نيز اشاره شده است.

مروری بر معنای عبارت «ادنی المعرفة» در حدیث امام رضا علیه السلام

معنای عبارت «ادنی المعرفة» که در حدیث امام رضا علیه السلام در باب توحید به کار رفته، موضوع اصلی این مقاله است. نویسنده، معنای «کمترین حدّ معرفت» را در برابر این عبارت نمی‌پذیرد و به جای آن، «حقّ المعرفة» و «حدّ المعرفة» را پیشنهاد می‌کند. به نظر وی ترجمۀ مورد نقد، به دلیل کلام محمد غزالی در کتاب احیاء العلوم مطرح شده است. لذا در بررسی خود، ابتدا اصل کلام غزالی را طرح می‌کند، و نقد آن را از کلام میرزا حبیب الله خویی می‌آورد. آنگاه معنای «ادنی» را در لغت، قرآن، حدیث و کلام محدثان از جمله میرزا مهدی اصفهانی پی می‌گیرد؛ سپس با طرح نکاتی در باب فطری و موهبتی بودن توحید، به مدعای خود می‌پردازد.

کتابشناسی پایان نامه‌های رضوی دانشگاهی

نگارندگان در این گفتار، بیش از هفتاد پایان‌نامه دانشگاهی در مورد امام رضا علیه السلام شناسانده‌اند، که از سال 1323 تاکنون در دانشگاه‌های ایران ارائه شده است. این پایان‌نامه‌ها در حوزه‌های: پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، عقاید و فلسفه و کلام، تحلیل‌های تاریخی، شرح حال، اخلاق و تربیت، ادبیات و هنر است. در تقسیم موضوعی، بیشترین تعداد پایان‌نامه‌ها مربوط به حوزة عقاید، فلسفه و کلام با 18 پایان نامه و کمترین مورد، مربوط به حوزة ادبیات و هنر رضوی با علیه السلام پایان‌نامه است.