تجلي توحيد در ادعيه
توحید و دعاهای معصومین (ع) به ویژه ادعیه امام سجاد (ع) رابطه تنگاتنگ از جهت علمی و عملی دارند. این دعاها هم توحید و مراحل و اقسام آن را آموزش می دهند و هم خود تجلی گاه خالصانه ترین توحید نظری و عملی هستند. این مقاله می کوشد ظهور و حضور توحید و ابعاد آن را در دعاهای مأثوره از معصومین (ع) مورد بررسی قرار دهد. از این رو، پس از تبیین نقش محوری توحید در اسلام و اهمیت و حقیقت دعا، با استناد به فقراتی از ادعیه امام سجاد (ع) نشان می دهد که دعا در عین حال که نردبان توحید خود جلوه ای از توحید عملی نیز به شمار می آید.
بررسي مفهوم استغفار در صحيفه سجاديه
یکی از پرشمارترین فرازهای صحیفه سجادیه به توبه، انابه و استغفار از گناهانی مربوط است که نه‌تنها با مقام عصمت امام سجاد (ع) ناسازگار است بلکه با انسان‌های معمولی نیز مناسبت ندارد. این نوشتار در پی آن است که برخی از راه‌حل‌های تعارض یادشده را مطرح و بررسی کند. بر این اساس، در تبیین تعارض پیش‌آمده بین عصمت امام و اعتراف به گناهان در ادعیه، فرازهای مربوط به بحث به دودسته تقسیم می‌شود: دسته یکم: برخی از فرازها به علت مضامین آن‌ها نباید به معصوم (ع) نسبت داده شود، به نظر می‌رسد که دعای معصوم و اعتراف به گناه وی در این موارد با سایر انسان‌ها به‌عنوان مراتب وجودی معصوم (ع) ارتباط دارد نه به ساحت ویژه آن حضرت؛ دسته دوم: ادعیه‌ای است که نوع اعتراف به گناهان در آن‌ها با عصمت اولیا منافات ندارد چراکه معنی گناه متعارف در آن‌ها لحاظ نمی‌شود؛ بلکه کوچک‌ترین دوری از خدا و اشتغال به ما سوی الله آن‌هم نه آن نوع از دوری و اشتغال به غیر که میان سایر انسان‌ها کم‌وبیش وجود دارد، ازنظر معصوم در قبال عزّ ربوبی بی‌ادبی و گناهی نابخشودنی به‌حساب آمده و نهایتاً سردادن هر ندایی گویی قد برافراشتن در برابر الله تعالی محسوب شده است که امام (ع) به خاطر آن‌ها استغفار می‌کند.
عزاداری در صدر اسلام
آیا شیوه‌های عزاداری که در زمان صدر اسلام وجود نداشته است، یک نوع بدعت‌گذاری در دین نیست؟
بررسي تطبيقي و تحليلي دو ترجمه انگليسي صحيفه سجاديه
ترجمه آثار اصیل اسلامی به زبان‌های زنده دنیا اگر به‌طور درست و دقیق صورت گیرد می‌تواند وسیله مناسبی برای توسعه افکار و عقاید اسلامی در جهان باشد و لذا بررسی تطبیقی و تحلیلی این ترجمه‌ها به‌منظور ارزشیابی میزان تعادل معنایی، تطابق سبکی و تناسب واژگانی آن‌ها با متون اصلی از ضروریات است. یک ترجمه ممکن است متنی سلیس و قابل‌فهم و زبانی طبیعی و درست داشته باشد؛ اما ازنظر معنی و مفهوم متفاوت از متن اصلی باشد و این تفاوت وقتی قابل‌تشخیص است که ترجمه به‌طور تحلیلی با متن اصلی تطبیق داده شود. به همین سبب است که در ترجمه متون دینی، وفاداری به متن اصلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مقاله حاضر تلاشی است در بررسی تطبیقی و تحلیلی قسمت‌هایی از چند جای مختلف دو ترجمه انگلیسی صحیفه سجادیه. ترجمه‌ی اول از سید احمدعلی موهانی و ترجمه دوم از ویلیام سی‌چیتیک است. این بررسی نشان می‌دهد به‌طور نسبی در هردوی این ترجمه‌ها تلاش زیاد و دقت بسیار در انتقال مفاهیم متن اصلی صورت گرفته و هر یک از آن‌ها در نوع خود ادبی و عرفانی زیبایی در زبان انگلیسی به شمار می‌روند؛ اما هیچ‌کدام از آن دو شکوه و زیبایی ظاهری و عمق و غنای معنایی و معنوی متن اصلی را ندارد؛ زیرا بسیاری از ویژگی‌های متن اصلی قابل‌انتقال به هیچ ترجمه‌ای نیست.
بايسته‌هاي پژوهشي درون‌مايه صحيفه سجاديه
نگارنده مقاله، پس از بيان پنج نكته مقدماتى در مورد درون‌مایه صحيفه سجاديه، بيست موضوع از موضوعات را كه براى تحقيق موضوعى درباره صحيفه مناسب مي‌داند، همراه با ريز موضوعات آن آورده تا راهنماى پژوهشگران باشد.
اوصاف قرآن کريم در صحيفه سجاديه
صحيفه سجاديه، يكى از آثار امامت بوده و به‌عنوان «اخت‌القرآن» مشهور است، اين كتاب گران‌قدر كه از امام سجـاد (ع) به يادگار مانده است، سرشار از نكـات ارزشمند و پربارى و در حقیقت راهنماى انسان‌ساز است. اين كتاب به قرآن كريم كه منشأ و اساس دين مبين اسلام است، تـوجه و دقت خاصى داشته، تا آنجا كه دعاى چهل و دوم خود را به اين امر اختصاص داده و در آن اوصاف متعددى را براى قـرآن برمى‌شمـارد، اوصافى كه در خـود قرآن كريم نيز، به آن‌هـا اشاره‌شده است. با توجه و بررسى اوصاف ذکرشده مى‌توان آن‌ها را در چند دسته عمده طبقه‌بندی كرد: اوصافى كه به بعـد مـبـدئـى و سـرچشمه‌اى قـرآن كريـم تـوجه دارد و به ايـن مى‌پردازد كه قرآن كريم از كجا و به چه طريق به رسول گرامى اسلام (ص) نازل‌شده و از طريق ايشان به انسان‌ها ابلاغ گـرديده است، اوصاف ساختارى كه به نـوع و چگونگى آيات و سـوره‌ها توجه دارد و این‌که آيات و سور نـازله به چه نحو بیان‌کننده احكام و موازين الهى مى‌باشند و درنهایت اوصافى كه به بعد هدايتى انسان اشاره دارند. بعدى كه هدف اصلى قرآن بوده است، البته بيشتر اوصاف ذکرشده در اين دسته جاى دارند كه آن‌ها نيز به دسته‌هايى قابل‌تقسیم هستند.
بايسته‌هاي پژوهشي درباره صحيفه سجاديه
صحيفه سجاديه، يكى از آثار امامت بوده و به‌عنوان «اخت‌القرآن» مشهور است، اين كتاب گران‌قدر كه از امام سجـاد (ع) به يادگار مانده است، سرشار از نكـات ارزشمند و پربارى و در حقیقت راهنماى انسان‌ساز است. اين كتاب به قرآن كريم كه منشأ و اساس دين مبين اسلام است، تـوجه و دقت خاصى داشته، تا آنجا كه دعاى چهل و دوم خود را به اين امر اختصاص داده و در آن اوصاف متعددى را براى قـرآن برمى‌شمـارد، اوصافى كه در خـود قرآن كريم نيز، به آن‌هـا اشاره‌شده است. با توجه و بررسى اوصاف ذکرشده مى‌توان آن‌ها را در چند دسته عمده طبقه‌بندی كرد: اوصافى كه به بعـد مـبـدئـى و سـرچشمه‌اى قـرآن كريـم تـوجه دارد و به ايـن مى‌پردازد كه قرآن كريم از كجا و به چه طريق به رسول گرامى اسلام (ص) نازل‌شده و از طريق ايشان به انسان‌ها ابلاغ گـرديده است، اوصاف ساختارى كه به نـوع و چگونگى آيات و سـوره‌ها توجه دارد و این‌که آيات و سور نـازله به چه نحو بیان‌کننده احكام و موازين الهى مى‌باشند و درنهایت اوصافى كه به بعد هدايتى انسان اشاره دارند. بعدى كه هدف اصلى قرآن بوده است، البته بيشتر اوصاف ذکرشده در اين دسته جاى دارند كه آن‌ها نيز به دسته‌هايى قابل‌تقسیم هستند.
انطباق موضوعات «رسالة الحقوق» با قرآن کريم
این نوشتار انطباق موضوعات «رساله الحقوق» را با قرآن کریم مورد بررسی قرار می دهد
انسان‌شناسي در صحيفه سجاديه
صحیفه سجادیه درعین‌حال كه دربردارنده ظریف‌ترین و دقیق‌ترین راز و نیازهاست و رابطه عاشقانه انسان و خدا را به زیباترین شكل ممكن به تصویر می‌کشد، موضوعات بسیاری را درزمینه‌های سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، روان‌شناسی، فلسفی، علمی و اقتصادی، نیز دربر می‌گیرد. آنچه در این مقاله پی گیری شده است انسان‌شناسی از منظر صحیفه سجادیه است كه با تحلیل و تفسیر برخی ادعیه این كتاب شریف به انجام رسیده است. در این مقاله ابتدا در نگاهی كلی به موضوع انسان‌شناسی از دیدگاه امام سجاد (ع) پرداخته‌شده است و سپس صفات مثبت و منفی، نقاط قوت و ضعف و عوامل صعود و سقوط بشر معرفی‌شده‌اند و در پایان «انسان آرمانی» و اوصاف انسان الهی و كاملی كه شناساندن و ساختن آن هدف تمام انبیا و پیشوایان معصوم (ع) بوده موردبررسی قرارگرفته است.
انسان و تربيت از منظر صحيفه سجاديه
صحیفه امام سجاد (ع) از متون ارزشمند دینی است که می‌تواند به‌عنوان مأخذ و مبنایی برای مطالعه و بررسی موضوعات مختلف اعتقادی، اجتماعی، انسان‌شناختی و تربیتی مورداستفاده قرار گیرد. در صحیفه سجادیه تصویر انسان کامل به‌وسیله انسانی الهی و کامل ترسیم و بیان‌شده است؛ بنابراین اثری بدیع و ارزنده درزمینه انسان‌شناسی است که در آن فضایل و ویژگی‌های انسان در منظومه و سیمایی خاص و مبتنی بر باورهای اسلامی تصویر و توصیف‌شده است که می‌تواند مبانی تعلیم و تربیت اسلامی قلمداد گردد. در مقاله حاضر تلاش شده است تا ضمن بررسی ویژگی‌های انسان از منظر صحیفه سجادیه، دلالت‌های آن برای تعلیم و تربیت مشخص گردد تا از این طریق، زمینه‌های بیشتری برای بررسی مبانی تربیت دینی و تدوین «نظریه تعلیم و تربیت اسلامی» فراهم گردد.
زنجیر زنی در عزای امام حسین (علیه السلام)
منشأ زنجیر زنی، سینه‌زنی، تعزیه و علامت از کدام فرهنگ و ملل است؟
مراسم عزاداری در دوران صفویه
آیا مراسم عزاداری از دوران صفویه رواج داشت؟
پیشینه عزاداری
آیا عزاداری برای امام حسین (علیه السّلام)، در زمان امامان (علیهم السّلام) سابقه دارد؟
نقدی بر فرضیه تطور امامت شیعی؛ بررسی استنادهای «مکتب در فرآیند تکامل»…
این نوشتار به بررسی بخشی از «کتاب مکتب در فرایند تکامل» می‌پردازد. موضوع این بخش کتاب، تحلیلی تاریخی درباره‌ی «باور شیعیان نسبت به‌ضرورت قیام مسلحانه توسط امامان (ع)» و زوایایی از «عقیده به مهدویت در جامعه تشیع» است و نهایتاً تأثیر این امور، در تطور «امام شناسی شیعیان» نتیجه گرفته یا به‌طور غیرمستقیم القاشده است. در این بررسی، به مواردی همچون عدم تطبیق دلیل و مدعی در کتاب می‌پردازیم و با بازخوانی مدارک ذکرشده در پاورقی بخشی از کتاب (صفحات 33 تا 43، بخش مربوط به دوران امامت حضرت امام باقر ع)، عدم تطابق آن‌ها با مدعای مطرح‌شده در کتاب را نشان خواهیم داد، سپس برخی خطاهای روشی در تألیف کتاب را به تفکیک بازگو می‌کنیم.